Οι ιογενείς λοιμώξεις είναι παρούσες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Οι χειμερινοί μήνες, όμως, αποτελούν παραδοσιακά την «εποχή των ιώσεων». Η πτώση της θερμοκρασίας, ο συγχρωτισμός σε κλειστούς χώρους και τα ελλιπή μέτρα υγιεινής και προστασίας αποτελούν τους σημαντικότερους λόγους αύξησης της συχνότητας των ιώσεων.

Το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη αποτελούν δύο από τους βασικούς εκπροσώπους των χειμερινών λοιμώξεων. Πρόκειται για ιογενείς λοιμώξεις που προσβάλλουν κυρίως το ανώτερο αναπνευστικό. Προκαλούνται όμως από διαφορετικούς ιούς, έχουν διαφορετική βαρύτητα συμπτωμάτων, πορεία και πιθανότητα επιπλοκών και διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση. Για τους λόγους αυτούς, η διάκριση μεταξύ τους έχει ιδιαίτερη σημασία.

Τρόποι μετάδοσης
Το κοινό κρυολόγημα προκαλείται από ποικιλία ιών (με κυριότερο εκπρόσωπο τους ρινοϊούς) και μεταδίδονται:

  • άμεσα με σταγονίδια που εκπέμπονται από τους ασθενείς κατά την ομιλία, το βήχα και το φτέρνισμα
  • έμμεσα, με την επαφή με μολυσμένα αντικείμενα, όπως τα χέρια ασθενών, πετσέτες, ακουστικά τηλεφώνων, πληκτρολόγια, ασανσέρ και οτιδήποτε άλλο μπορεί να μολυνθεί από εκκρίσεις πασχόντων.

Με τους ίδιους ακριβώς τρόπους μεταδίδονται και οι ιοί της γρίπης.

Συμπτώματα και Επιπλοκές
Αρχικά η γρίπη μπορεί να μοιάζει με το κοινό κρυολόγημα. Το κρυολόγημα όμως εξελίσσεται αργά, σε αντίθεση με τη γρίπη που εξελίσσεται ταχύτατα. Τα συμπτώματα και στις δύο περιπτώσεις σπάνια διαρκούν περισσότερο από μία εβδομάδα, στη γρίπη όμως είναι εντονότερα και οι ασθενείς αισθάνονται πολύ χειρότερα.

Κοινό κρυολόγημα Γρίπη
Εγκατάσταση συμπτωμάτων Βραδεία / Σταδιακή Απότομη
Πυρετός Σπάνια Κατά κανόνα
Ρίγη Σπάνια Συχνά
Μυαλγίες Ήπιες Συχνά έντονες
Αδυναμία / Αίσθημα κόπωσης Μερικές φορές Συχνά
Πονοκέφαλος Σπάνια Συχνά
Ρινική συμφόρηση Συχνή Μερικές φορές
Πονόλαιμος Συχνός Μερικές φορές
Φτέρνισμα Συχνό Μερικές φορές
Βήχας, Αίσθημα δυσφορίας Ήπια έως μέτρια Συχνά έντονα
Διάρροιες / Έμετοι Όχι Μερικές φορές
Επιπλοκές Σπάνιες / Ηπιότερες Συχνότερες / Σοβαρότερες

Δύσπνοια, έντονος πόνος ή αίσθημα πίεσης στο θώρακα, έντονη ζάλη, σύγχυση, υπνηλία, ακατάσχετοι έμετοι, καθώς και επανεμφάνιση πυρετού και βήχα έπειτα από μια αρχική περίοδο βελτίωσης αποτελούν συμπτώματα που μπορεί να σηματοδοτούν την εμφάνιση επιπλοκών. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις η άμεση εκτίμηση από ιατρό είναι απολύτως απαραίτητη.Στην περίπτωση της γρίπης, η εμφάνιση επιπλοκών, με συχνότερη την πνευμονία και σπανιότερα βρογχίτιδα, έξαρση βρογχικού άσθματος, παραρρινοκολπίτιδα, ωτίτιδα, μυοκαρδίτιδα, εγκεφαλίτιδα, σήψη και πολυοργανική ανεπάρκεια, μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια της νόσου και να θέσει σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή των ασθενών. Η ωτίτιδα και η παραρρινοκολπίτιδα αποτελούν τις συνηθέστερες επιπλοκές του κοινού κρυολογήματος, χωρίς ωστόσο να αποκλείονται και σοβαρότερες επιπλοκές (βρογχίτιδα, πνευμονία).

Ποιοι προσβάλλονται;
Όλες οι ηλικίες μπορεί να προσβληθούν. Στην περίπτωση όμως της γρίπης υπάρχουν ομάδες ατόμων με αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσου και εμφάνισης επιπλοκών, όπως άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, πάσχοντες από χρόνια νοσήματα (άσθμα, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιοπάθειες), έγκυες και παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών.

Για το κοινό κρυολόγημα δεν υπάρχει ιδιαίτερη μέθοδος πρόληψης πέραν της τήρησης των απαραίτητων μέτρων υγιεινής και προστασίας, ενώ για τη γρίπη ο εμβολιασμός συχνά παρέχει ικανοποιητική κάλυψη.

Διάγνωση
Η διάγνωση του κοινού κρυολογήματος γίνεται κλινικά, ενώ για τη γρίπη διατίθενται ειδικές διαγνωστικές δοκιμασίες στις οποίες υποβάλλεται ο ασθενής.

Θεραπευτική αντιμετώπιση
Η θεραπευτική αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος περιλαμβάνει μόνο γενικά μέτρα (λήψη άφθονων υγρών, ανάπαυση, αναλγητικά, αποσυμφορητικά), ενώ στην περίπτωση της γρίπης διατίθενται ειδικά φάρμακα κατά του ιού, τα οποία όταν χορηγηθούν έγκαιρα μπορεί να μειώσουν τη διάρκεια της νόσου και την πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών.