Σύμφωνα με τα κριτήρια της Ρώμης (Rome III), ως λειτουργική δυσπεψία ορίζεται η εμφάνιση κοιλιακού πόνου ή δυσφορίας (φούσκωμα) στο επιγάστριο που δεν συνοδεύεται από βιοχημικές διαταραχές, ανατομικές ή ιστολογικές βλάβες του ανώτερου πεπτικού σωλήνα. Συνήθως εμφανίζεται ή επιδεινώνεται με τη λήψη τροφής και η έναρξή της σχετίζεται με διαταραχή του ρυθμού των κενώσεων ή της σύστασης των κοπράνων, ενώ δε βελτιώνεται με την αφόδευση ή την αποβολή αερίων.

Η αιτιοπαθογένεια της λειτουργικής δυσπεψίας παραμένει ασαφής. Οι περισσότεροι ασθενείς συσχετίζουν τα συμπτώματά τους με τη λήψη τροφής, ιδιαίτερα πολύ λιπαρών γευμάτων. Τροφές που ενοχοποιούνται ως εκλυτικοί παράγοντες της δυσπεψίας είναι το κρεμμύδι, διάφορα καρυκεύματα, ο καφές, τα αεριούχα ποτά, ο χυμός κίτρου, τροφές πλούσιες σε λίπος, η μαγιονέζα, οι ξηροί καρποί, η σοκολάτα, καθώς επίσης και το ψάρι.

Βασικό ρόλο στην εμφάνιση δυσπεψίας ή φουσκώματος εκτός από πιθανή διαταραχή της κινητικότητας του στομάχου, παθολογική λειτουργία των αισθητικών υποδοχέων (χαμηλός ουδός σπλαχνικού πόνου), διαφόρων πεπτιδίων του πεπτικού συστήματος που εμπλέκονται δυνητικά στη ρύθμιση της κινητικότητας του στομάχου, της ορέξεως και της πρόσληψης τροφής και του αμφιλεγόμενου ρόλου της ύπαρξης του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, έχουν και οι κακές διατροφικές συνήθειες όπως:

  • η κατανάλωση πολλών τηγανιτών τροφών, κρεάτων, γλυκών
  • τα συχνά γεύματα χωρίς σωστή χρονική απόσταση μεταξύ τους
  • το συχνό ανακάτεμα πολλών διαφορετικών τροφών μεταξύ τους
  • το υπερβολικό κάπνισμα
  • η συχνή κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και ανθρακούχων αναψυκτικών,
  • το να τρώμε γρήγορα ή αργά (η τροφή πρέπει να πολτοποιείται στο στόμα και να μην είναι «αμάσητη»)
  • η υπερβολική κατανάλωση προπαρασκευασμένων φαγητών ή η κατανάλωση κονσερβών
  • η κατανάλωση φαρμάκων όπως τα αντιβιοτικά, παυσίπονα κ.ά.

Υπάρχει τρόπος να προλάβει κανείς τη δυσπεψία;
Φυσικά και υπάρχει. Κατ’ αρχάς, πολλά και ελαφρά γεύματα με χρονική απόσταση μεταξύ τους είναι μια καλή συνήθεια που βοηθά πολύ στην αντιμετώπιση της δυσπεψίας και του φουσκώματος. Η μη συχνή κατανάλωση τηγανιτών, πολλών γλυκών, αλκοολούχων ποτών και ανθρακούχων αναψυκτικών. Η μη κατανάλωση τροφής εν κινήσει ή βλέποντας τηλεόραση. Η γρήγορη μάσηση και κατάποση της τροφής αποτελεί βασικό ρόλο στην εμφάνιση δυσπεψίας και φουσκώματος. Η μη συχνή κατανάλωση υποκατάστατων ζάχαρης π.χ. φρουκτόζη, ασπαρτάμη κ.ά. Σε κάθε περίπτωση η μαγειρική παρασκευή των τροφών να είναι απλή. Η επιλογή της τροφής πρέπει να προσαρμόζεται στην ατομική ανεκτικότητα.

Θυμηθείτε: οι περισσότερες από τις αναφερθείσες τροφές που μπορεί να προκαλέσουν δυσπεψία και φούσκωμα είναι άκρως θρεπτικές και απαραίτητες για τη εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού, για το λόγο αυτό δεν πρέπει να λείπουν από το διαιτολόγιό μας όταν δεν υπάρχει μετεωρισμός.

Επιπλέον η κατανάλωση τροφών με διουρητική δράση μειώνει σε σημαντικό βαθμό την κατακράτηση υγρών, κάνοντας τον μετεωρισμό και το φούσκωμα να υποχωρούν. Τέτοιες τροφές είναι τα κεράσια, ο ανανάς, καρπούζι (περιέχει 98% νερό), οι φράουλες, τα λαχανικά όπως το μαρούλι, η ρόκα, ο μαϊντανός και το σέλινο. Ο συνδυασμός τροφών που είναι πλούσιες σε λευκώματα όπως το ψάρι, το κοτόπουλο, το αυγό, το κρέας κ.α. ως κύριο γεύμα, με υδατάνθρακες όπως για παράδειγμα το ρύζι βοηθά στην καλή κινητικότητα του στομάχου και κατ’ επέκταση στη μείωση του μεταγευματικού φουσκώματος. Επίσης τα αιθέρια έλαια της κανέλας προκαλούν χαλάρωση και βοηθούν στην αντιμετώπιση του φουσκώματος και του έντονου μετεωρισμού, ενώ ο άνηθος και το δενδρολίβανο βελτιώνουν την πέψη.

Άμεσες λύσεις για την αντιμετώπιση του φουσκώματος και του μετεωρισμού θα μπορούσε να είναι ένα ζεστό ρόφημα, ένα καλό αφέψημα όπως το χαμομήλι με ελαφρώς διουρητική δράση, η αποχή από μεγάλες ποσότητες υδατανθράκων για δυο-τρεις ημέρες, καθώς επίσης και η χρήση μηλόξυδου στη σαλάτα αντί για κανονικό ξύδι.