Η περιεμμηνοπαυσιακή αιμορραγία μπορεί να είναι οξεία και να χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση ή χρόνια, δηλαδή να υπάρχει για τουλάχιστον έξι μήνες. Περιεμμηνόπαυση είναι η περίοδος 2-3 ετών πριν και μετά την εμμηνόπαυση. Σε αυτή την περίοδο, συχνά υπάρχουν αιμορραγίες και είναι σημαντικό να γνωρίζει μία γυναίκα πότε πρέπει να απευθυνθεί στον γιατρό της.
Όταν μία γυναίκα έχει φθάσει στην εμμηνόπαυση, δηλαδή δεν έχει εδώ και ένα χρόνο έμμηνο ρήση, εάν δει αιμορραγία, χρειάζεται άμεση διερεύνηση. Όταν μία γυναίκα είναι στην κλιμακτήριο (τη “χρονική σκάλα” που οδηγεί στην εμμηνόπαυση και μπορεί να διαρκέσει ακόμα και 10 χρόνια) και έχει κολπική αιμορραγία, σε ορισμένες περιπτώσεις οφείλεται σε φυσιολογικές ορμονικές μεταβολές και σε άλλες, τα αίτια είναι παθολογικά.
Οι βασικές αιτίες της περιεμμηνοπαυσιακής αιμμοραγίας
Η περιεμμηνοπαυσιακή αιμορραγία μπορεί να οφείλεται σε ανατομικές αιτίες (πολύποδες, αδενομύωση, ινομυώματα, κακοήθεια) ή μη-ανατομικές αιτίες (όπως προβλήματα με την ωορρηξία, το ενδομήτριο ή την πηκτικότητα του αίματος). Τα προβλήματα ωορρηξίας, οι διαταραχές του θυρεοειδή αδένα και οι κακοήθειες είναι οι πιο συνηθισμένες αιτίες.
Πολύποδες
Οι πολύποδες είναι συνηθισμένοι καλοήθεις όγκοι της μήτρας, με μέγεθος από λίγα χιλιοστά έως αρκετά εκατοστά. Βρίσκονται στο εσωτερικό της μήτρας ή στον τράχηλο και συχνά προκαλούν αιμορραγίες (σταγονοειδή αιμορραγία, βαριά αιμορραγία, αιμορραγία μετά τη σεξουαλική επαφή).
Μελέτη σε 64 ασυμπτωματικές γυναίκες, μέσης ηλικίας 44 ετών, έδειξε ότι το 16% είχε πολύποδες. Άλλη μελέτη με τη συμμετοχή 112 γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας έδειξε ότι οι πολύποδες μέσα στη μήτρα βρέθηκαν στο 15% των γυναικών.
Ινομυώματα
Τα ινομυώματα είναι αρκετά συνήθεις όγκοι της μήτρας με μέγεθος από λίγα χιλιοστά έως και 10 εκατοστά. Τα ινομυώματα (γνωστά και ως λειομυώματα) μπορεί να προκαλούν μικρή ή μεγάλη αιμορραγία. Το μέγεθός τους συνήθως μειώνεται μετά την εμμηνόπαυση.
Σε δείγμα 650,000 γυναικών στις ΗΠΑ, το 15,9% των γυναικών ηλικίας 50-54 είχαν ινομυώματα. Πιο συχνά εμφανίζονται στις ηλικίες 45-49. Άλλη μελέτη έδειξε ότι το 23% που έκαναν υπέρηχο μήτρας είχαν ινομυώματα. Ο ρυθμός ανάπτυξης των ινομυωμάτων ήταν μεγαλύτερος στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και πιο αργός στις γυναίκες που πλησίαζαν στην οριστική εμμηνόπαυση.
Προβλήματα ωορρηξίας
Οι διαταραχές της ωορρηξίας είναι σχετικά συχνές σε περιεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, επειδή πολλοί από τους κύκλους είναι ανωορρηκτικοί.
Αδενομύωση
Όταν το ενδομήτριο διεισδύει στο τοίχωμα της μήτρας, τότε δημιουργείται μία κατάσταση αντίστοιχη της ενδομητρίωσης, αλλά στο τοίχωμα της μήτρας, που λέγεται αδενομύωση. Μέχρι πρότινος η διάγνωση γινόταν παθολογοανατομικά με την αφαίρεση της μήτρας. Σήμερα, η διάγνωση μπορεί να γίνει και υπερηχογραφικά και με τη μαγνητική τομογραφία. Η αδενομύωση φαίνεται να προκαλεί τα περισσότερα συμπτώματα γύρω από την περιεμμηνόπαυση, μεταξύ των οποίων οι αιμορραγίες εφόσον έχει μεγαλώσει πολύ. Σε περιπτώσεις που η αδενομύωση είναι διάχυτη και έχει καταστρέψει την δομή της μήτρας είναι απαραίτητη η αφαίρεση της μήτρας. Στο 48% των δειγμάτων ιστών από υστερεκτομή υπάρχει αδενομύωση.
Κακοήθεια
Η μέση ηλικία διάγνωσης καρκίνου του ενδομητρίου είναι τα 60 και είναι σπάνιες οι περιπτώσεις σε ηλικίες κάτω των 45. Πολλές φορές, το μοναδικό σύμπτωμα καρκίνου του ενδομητρίου είναι ανώμαλη αιμορραγία. Γι’αυτόν το λόγο, η κλινική πρακτική προβλέπει ότι οι γυναίκες με ανώμαλη αιμορραγία στην περιεμμηνόπαυση πρέπει να κάνουν βιοψία για να αποκλειστεί η περίπτωση καρκίνου. Το ίδιο πρέπει να γίνει εάν υπερηχογραφικά το πάχος του ενδομητρίου είναι μεγαλύτερο από 5 χιλιοστά.
Ευτυχώς η συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών περιεμμηνοπαυσιακής αιμορραγίας δεν οφείλονται στον καρκίνο. Παρόλα αυτά χρειάζεται να γίνει υστεροσκόπηση και βιοψία του ενδομητρίου για να αποκλειστεί η περίπτωση καρκίνου.
Υπερπλασία του ενδομητρίου
Όταν τα οιστρογόνα υπερτερούν και δεν είναι σε ισορροπία με την προγεστερόνη, το ενδομήτριο γίνεται παχύτερο, προκαλώντας ανώμαλη κολπική αιμορραγία. Αυτό συμβαίνει πιο συχνά σε γυναίκες που αντιμετωπίζουν θέματα παχυσαρκίας, υπέρτασης, σακχαρώδους διαβήτη. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι πιθανό τα κύτταρα του ενδομητρίου να αρχίσουν να παίρνουν ανώμαλες και άτυπες μορφές και τότε μιλάμε για υπερπλασία του ενδομητρίου με ατυπία. Μεγάλο ποσοστό αυτών των περιπτώσεων εξελίσσεται στο μέλλον σε καρκίνο της μήτρας, εάν δεν θεραπευθεί εγκαίρως.
Διαταραχές της πήξης του αίματος
Τα προβλήματα πηκτικότητας του αίματος συνήθως διαγιγνώσκονται νωρίτερα στη ζωή της γυναίκας. Μπορεί όμως να εμφανιστούν και στη φάση της περιεμμηνόπαυσης. Η μία στις 100 γυναίκες πάσχουν από τη νόσο του Von Willebrand και το 95% αυτών έχουν βαριές αιμορραγίες στην περίοδο. Μπορεί να υπάρχει δυσλειτουργία των αιμοπεταλίων όσο περνούν τα χρόνια.
Διάγνωση-θεραπεία της περιεμμηνοπαυσιακής αιμορραγίας
Στην αρχική αξιολόγηση, ο γυναικολόγος παίρνει αναλυτικό ιστορικό, εξετάζει τη γυναίκα, κάνει υπερηχογράφημα (ιδανικά 4-6 ημέρες μετά την έναρξη της αιμορραγίας θα δώσει περισσότερες πληροφορίες για το ενδομήτριο) και είναι πιθανό να χρειαστεί υστεροσκόπηση βιοψία ενδομητρίου. Βιοψία ενδομητρίου συνήθως συνιστάται και σε γυναίκες που έχουν ιστορικό λήψης οιστρογόνων χωρίς προγεστερόνη. Αφού διαγνωστεί το αίτιο της αιμορραγίας και αποκλειστεί το ενδεχόμενο καρκίνου του ενδομητρίου, χορηγείται θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης. Όταν δεν είναι αποτελεσματικές οι θεραπείες με ορμόνες ή αντενδείκυνται, μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθεί η μήτρα.
Σημαντικός παράγοντας για να αποφασιστεί η κατάλληλη θεραπεία είναι η εκτίμηση για το πόσο απέχει η γυναίκα από την εμμηνόπαυση καθώς επίσης εάν έχει ολοκληρώσει την οικογένειά της. Η αιμορραγία, έστω και με τη μορφή λίγων σταγόνων, κατά την περιεμμηνόπαυση πρέπει να διερευνάται άμεσα. Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να δώσει άμεσα τη λύση και σε ορισμένες περιπτώσεις να σας σώσει τη ζωή.
