Ο λάρυγγας είναι ένα όργανο που βρίσκεται στον τράχηλο, το λαιμό, και συμμετέχει σε τρεις βασικές λειτουργίες, την αναπνοή, την ομιλία και την κατάποση. Ο καρκίνος του είναι μία σοβαρή κακοήθης πάθηση της οποίας η συχνότητά δεν είναι πολύ μεγάλη-2,76 περιπτώσεις/έτος ανά 100.000 πληθυσμού- αλλά εμφανίζει σημαντική αύξηση τις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Είναι 5 φορές συχνότερη στους άνδρες, αυξάνεται με την ηλικία και αφορά κυρίως τους άνω των 60 ετών. Αν και σοβαρή, η νόσος μπορεί να προληφθεί, αφού για το 90% των περιπτώσεων ευθύνεται το κάπνισμα-ενεργητικό και παθητικό- η κατάχρηση αλκοόλ και ο συνδυασμός τους, παράγοντες δηλαδή που μπορούν να τροποποιηθούν. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια αυξάνεται το ποσοστό ασθενών που δεν καπνίζουν, αλλά εμφανίζουν καρκίνο λάρυγγα σχετιζόμενο με λοίμωξη από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων, HPV.
Το κύριο σύμπτωμα με το οποίο εκδηλώνεται ο καρκίνος του λάρυγγα είναι η βραχνάδα, ή μία αλλαγή στη φωνή που επιμένει για περισσότερο από 2-4 εβδομάδες. Μπορεί επίσης να υπάρχει πονόλαιμος, δυσφαγία, ωταλγία, βήχας και αιμόπτυση, δύσπνοια σε προχωρημένα στάδια ή μία μάζα στον τράχηλο. Ωστόσο η αλλαγή στη φωνή είναι εκείνη που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, ειδικά στους καπνιστές.
Η διάγνωση γίνεται από τον ΩΡΛ με την εξέταση της λαρυγγοσκόπησης, μιας απλής, γρήγορης και ανώδυνης εξέτασης, που διενεργείται στο ιατρείο με άκαμπτο ή εύκαμπτο ενδοσκόπιο. Εφόσον η ενδοσκόπηση αναδείξει κάποιον όγκο, απαιτείται μία διαγνωστική επέμβαση, η μικρολαρυγγοσκόπηση, όπου λαμβάνεται υλικό, γίνεται δηλαδή βιοψία, το οποίο εξετάζεται ιστολογικά και έτσι τίθεται η διάγνωση. Ακολουθεί η απεικόνιση με αξονική ή μαγνητική τομογραφία, που μας δίνει πληροφορίες για την έκταση της νόσου. Ετσι γίνεται η λεγόμενη σταδιοποίηση, με βάση την οποία λαμβάνεται και η απόφαση για τη θεραπευτική αντιμετώπιση, η οποία μπορεί να γίνει χειρουργικά, ή με ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία, μόνα τους ή σε συνδυασμό, ανάλογα με το στάδιο της νόσου, με στόχο τη διατήρηση της ζωής, αλλά και ει δυνατόν της λειτουργικότητας του οργάνου.
Το γεγονός ότι η παρέμβαση στο όργανο της φωνής μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ομιλία, οδήγησε τα τελευταία χρόνια στην ανάπτυξη της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής του λάρυγγα, με χρήση Laser ή ραδιοσυχνοτήτων. Πρόκειται για μία αποτελεσματική και ασφαλή τεχνική και επιτρέπει τη διατήρηση της λειτουργίας του οργάνου στις περισσότερες περιπτώσεις. Επίσης, σήμερα πλέον υπάρχουν τρόποι αποκατάστασης της ομιλίας ακόμη και μετά την ολική αφαίρεση του οργάνου, που αφορά τα προχωρημένα στάδια της νόσου, τη λαρυγγεκτομή, με τη χρήση φωνητικών προθέσεων.
Χάρη στην χρήση των καινούργιων χειρουργικών τεχνικών, σε συνδυασμό με τη βελτίωση των τεχνικών της ακτινοθεραπείας και την πλέον στοχευμένη χημειοθεραπεία, παρόλο που η συχνότητα της νόσου αυξάνεται, η επιβίωση έχει βελτιωθεί, όπως και η ποιότητα ζωής των ασθενών.
Είναι γενική αρχή ότι όσο πρωιμότερο είναι το στάδιο κατά τη διάγνωση μιας κακοήθειας, τόσο μεγαλύτερη και η πιθανότητα ίασης. Ετσι και στον καρκίνο του λάρυγγα, αν και η 5ετής επιβίωση κυμαίνεται στο 60%, φθάνει το 90% για τα αρχικά στάδια της νόσου. Για το λόγο αυτό η πρόληψη και η πρώιμη διάγνωση είναι κρίσιμες.
Η πρόληψη μπορεί να επιτευχθεί με την αποφυγή του καπνίσματος ή τη διακοπή του, τη μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ και τη γενικότερη φροντίδα της υγείας. Αλλά το πιο σημαντικό, ειδικά στους καπνιστές, είναι πως σε οποιαδήποτε εμφάνιση αλλαγής της φωνής που επιμένει πάνω από δυο εβδομάδες, πρέπει να γίνεται άμεσα λαρυγγολογική εξέταση, ώστε να επιτυγχάνεται έγκαιρη διάγνωση. Επιπρόσθετα, η τακτική λαρυγγοσκόπηση των καπνιστών, ακόμα και χωρίς παρουσία συμπτωμάτων, είναι ένας ακόμα τρόπος πρόληψης και πρώιμης διάγνωσης ταυτοχρόνως, και, κατά συνέπεια, μεγιστοποίησης της δυνατότητας πλήρους ίασης.
Στην σημερινή συγκυρία, της πανδημίας, οι ασθενείς με καρκίνο του λάρυγγα, όπως και όλοι οι ογκολογικοί ασθενείς, ειδικά αν υποβάλλονται σε θεραπεία ή έχουν ολοκληρώσει πρόσφατα, αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή και έχουν μεγαλύτερη ευπάθεια στις λοιμώξεις. Ιδιαίτερα οι ασθενείς με λαρυγγεκτομή, είναι ακόμη περισσότερο εκτεθειμένοι, λόγω της άμεσης επαφής του κατώτερου αναπνευστικού με τον ιό. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να τηρούν όλες τις προφυλάξεις κατά την αλληλεπίδρασή τους με άλλους, όπως και τους κανόνες υγιεινής και τις συστάσεις στο μέγιστο δυνατό βαθμό.
