Η χειρουργική αφαίρεση των καλοηθών και κακοηθών όγκων των επινεφριδίων γίνεται ανοικτά, λαπαροσκοπικά και ρομποτικά. Πρόσφατα όμως στον Όμιλο Υγεία πραγματοποιήθηκαν δυο ελάχιστα επεμβατικές επινεφριδεκτομές με την καινούργια τρισδιάστατη τεχνολογία και με προσπέλαση, η οποία ακολουθείται σε λίγα κέντρα διεθνώς και επιτρέπει ασφαλέστερη επέμβαση και ταχύτερη ανάρρωση για τον ασθενή. Η προσπέλαση αυτή ονομάζεται οπισθοπεριτοναϊική ενδοσκοπική επινεφριδεκτομή και στην Ελλάδα πραγματοποιείται, μόνο στον Όμιλο Υγεία.
Τί είναι τα επινεφρίδια και πότε πρέπει να χειρουργούνται;
Τα επινεφρίδια είναι δυο μικροί αδένες που ευρίσκονται ανατομικά πίσω από την περιτοναϊκή κοιλότητα μέσα σε ένα σάκκο μαζί με τον νεφρό. Παράγουν πολλές ορμόνες απαραίτητες για τη ζωή μας, όπως την κορτιζόλη, την αλδοστερόνη, τις ορμόνες του φύλου (οιστρογόνα και τεστοστερόνη) καθώς και τις κατεχολαμίνες. Όταν, για λόγους που δεν γνωρίζουμε, δημιουργηθεί ένας όγκος στα επινεφρίδια, η θεραπεία είναι συνήθως χειρουργική. Οι όγκοι αυτοί, αν και καλοήθεις τις περισσότερες φορές, μπορεί να παράγουν σε μικρότερες ή μεγαλύτερες ποσότητες τις ορμόνες που προαναφέραμε, με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ασθενούς. Σπανιότερα, οι όγκοι είναι κακοήθεις με άσχημη δυστυχώς κλινική πορεία. Γι’ αυτό είναι απαραίτητη η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία τους. Στο κλασσικό πλέον σύγγραμμα μου «The adrenals» στο οποίο συμμετέχουν οι πιο έγκριτοι ειδικοί Έλληνες και ξένοι επιστήμονες αναφέρονται με λεπτομέρειες όλες οι διαγνωστικές και θεραπευτικές τεχνικές στην αντιμετώπιση των παθήσεων των επινεφριδίων.
Ποια είναι τα συνηθισμένα συμπτώματα στις παθήσεις των επινεφριδίων;
Η αρτηριακή υπέρταση συνοδεύει τις περισσότερες επινεφριδιακές παθήσεις. (Εικ. 1). Γι’ αυτό δεν πρέπει, ιδίως σε νέα άτομα να αρχίζει θεραπεία της υπέρτασης πριν να αποκλεισθεί προηγουμένως η ύπαρξη παθολογίας των επινεφριδίων. Η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η διαταραχή των τριγλυκεριδίων, χαρακτηρίζει συχνά την μικρή ή μεγάλη παθολογική παραγωγή κορτιζόλης από αυτούς τους όγκους. Η χειρουργική επινεφριδεκτομή θεραπεύει οριστικά την υπέρταση, υποκαλιαιμία, παχυσαρκία, υπερκορτιζολαιμία και όλες τις άλλες ορμονικές διαταραχές, όπως εκείνες όπου η υπερπαραγωγή οιστρογόνων και ανδρογόνων δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στους άνδρες και γυναίκες αντίστοιχα.
Εικόνα 1. Το αριστερό επινεφρίδιο σε μια ασθενή που για χρόνια έπαιρνε θεραπεία με αντιυπερτασικά φάρμακα, μέχρις ότου ανακαλυφθεί ο μικρός όγκος του επινεφριδίου και θεραπευτεί η υπέρταση με την οπίσθια οπισθοπεριτοναϊκή επινεφριδεκτομή.
Υπάρχει εξέλιξη στη χειρουργική των επινεφριδίων;
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει σημαντική εξέλιξη στη χειρουργική των επινεφριδίων. Συγκεκριμένα η «επανάσταση» στη συγκεκριμένη εγχείρηση έγινε όταν η ενδοσκοπική προσπέλαση με λαπαροσκόπιο ή ρομπότ έγινε όχι από την κοιλιά, ενδοπεριτοναϊκά, αλλά από πίσω, εξωπεριτοναϊκά. Η κλασική επινεφριδεκτομή γίνεται είτε ανοιχτά, όταν οι όγκοι είναι κακοήθεις, είτε λαπαροσκοπικά/ρομποτικά όταν οι όγκοι είναι μικρότεροι από 8-10 εκατοστά.
Στην κλασική λαπαροσκοπική/ρομποτική προσπέλαση πρέπει να κινητοποιηθούν πρώτα το παχύ έντερο, το ήπαρ, ο σπλήνας, το πάγκρεας, πριν φθάσουμε στον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο όπου είναι το επινεφρίδιο και ο νεφρός. (Εικ. 2) Επιπλέον, αν έχουν προϋπάρξει συμφύσεις ή ο ασθενής είναι πολύ παχύσαρκος, η προσπέλαση παρουσιάζει επιπλέον δυσκολίες.
Εικόνα 2. Η θέση του επινεφριδιακού όγκου στην κλασσική προσπέλαση όπου απαιτείται η κινητοποίηση πολλών ενδοπεριτοναϊκών οργάνων.
Αντίθετα, στην οπίσθια προσπέλαση, η κάμερα και τα δυο λεπτά εργαλεία τοποθετούνται από πίσω και τα επινεφρίδια αναγνωρίζονται άμεσα χωρίς να παρεμβαίνουν τα υπόλοιπα ενδοκοιλιακά όργανα. (Εικ. 3) Η δυνατότητα να «φουσκώσουμε» τον σάκκο που περιβάλλει τον κάθε νεφρό μαζί με το επινεφρίδιο, μας επιτρέπει την ευκολότερη και συντομότερη αφαίρεση του επινεφριδιακού όγκου. Είναι εντυπωσιακό το πόσο γρήγορα, σε λίγες ώρες ο ασθενής είναι όρθιος στο διάδρομο, τρώει κανονικά και δεν έχει καθόλου πόνο. Την επόμενη ημέρα πηγαίνει σπίτι του, πράγμα αδιανόητο για τις παλαιότερες εποχές όπου ο ασθενής μετά από επινεφριδεκτομή πήγαινε στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και νοσηλευόταν στο Νοσοκομείο για πολλές ημέρες.
Εικόνα 3. Η οπίσθια οπισθοπεριτοναϊκή προσπέλαση στους επινεφριδιακούς όγκους.
Πρόσφατα πραγματοποιήσαμε τις πρώτες οπίσθιες οπισθοπεριτοναϊκές επινεφριδεκτομές με τη βοήθεια νέας τεχνολογίας. Ποιά είναι αυτή η τεχνολογία;
Πράγματι, ενώ η «κλασσική» λαπαροσκοπική τεχνολογία χρησιμοποιείται και για την ελάχιστα επεμβατική χειρουργική των επινεφριδίων, η πρόσφατη τρισδιάστατη τεχνολογία, επιτρέπει ακόμη καλύτερη οπτική προσπέλαση για το χειρουργό. Η τρισδιάστατη όραση ήταν το κυριότερο πλεονέκτημα της χρήσης του ρομπότ ή της λεγόμενης ρομποτικής χειρουργικής. Όμως η σύγχρονη τεχνολογία της τρισδιάστατης ενδοσκοπήσεως, με τη βοήθεια ειδικών γυαλιών που φορεί η χειρουργική ομάδα, επιτρέπει όχι μόνο καλύτερη όραση για τον χειρουργό αλλά κυρίως τη διατήρηση της «απτικής» ικανότητας του, που είναι ένα από τα σοβαρά μειονεκτήματα της κλασικής «ρομποτικής» χειρουργικής.
Πιστεύω, ότι η τεχνολογία αυτή θα αντικαταστήσει την κλασσική λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική στις περισσότερες επεμβάσεις της γενικής αλλά και γυναικολογικής χειρουργικής, μέχρις ότου εμφανιστούν οι πολυαναμενόμενες νέες τεχνολογίες που θα προσφέρουν πραγματικές ρομποτικές δυνατότητες στο χειρουργό, όπως ανάμειξη της παθολογικής εικόνας όπως φαίνεται στην αξονική τομογραφία με την οπτική τρισδιάστατη εικόνα και αυτόματη καθοδήγηση των εργαλείων του χειρουργού χωρίς τη δική του άμεση παρέμβαση. Με άλλα λόγια στις επόμενες ρομποτικές τεχνολογίες θα έχουμε κάτι ανάλογο με την αυτόματη, χωρίς την παρέμβαση του οδηγού, κίνηση των αυτοκινήτων. Μέχρι τότε όμως, η καινούργια τρισδιάστατη ενδοσκοπική τεχνολογία προσφέρει στο χειρουργό τρισδιάστατη εικόνα με άμεση αίσθηση των ιστών που εργάζεται και στον ασθενή και τα ασφαλιστικά ταμεία μικρότερο οικονομικό κόστος.
