Η ενδομητρίωση και ο καρκίνος των ωοθηκών μπορεί να έχουν παρόμοια συμπτώματα – όπως φούσκωμα, αίσθηση πίεσης και πόνο στη λεκάνη – πρόκειται για δύο σαφώς διαφορετικές παθήσεις. Οι γυναίκες που πάσχουν όμως από ενδομητρίωση, έχουν ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν από καρκίνο των ωοθηκών.
Η ενδομητρίωση είναι μια χρόνια γυναικολογική πάθηση, κατά την οποία κύτταρα που μοιάζουν με εκείνα του ενδομήτριου (της «φόδρας» της μήτρας) αναπτύσσονται σε άλλα σημεία του οργανισμού. Οι γυναίκες με ενδομητρίωση συνήθως έχουν έντονο πόνο στη λεκάνη (πυελικό πόνο), βαριά εμμηνορροϊκή αιμορραγία και δυσκολεύονται να μείνουν έγκυοι (υπογονιμότητα).
Στον καρκίνο των ωοθηκών υπάρχει επίσης «ανώμαλη» ανάπτυξη ιστού, ο οποίος μπορεί να επηρεάσει το αναπαραγωγικό σύστημα. Αντίθετα με τα κύτταρα της ενδομητρίωσης, αυτός ο ιστός που αναπτύσσεται δεν είναι καλοήθης, μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στα υγιή κύτταρα και να εξαπλωθεί και σε άλλα σημεία του οργανισμού.
Αν και ο καρκίνος των ωοθηκών, έχει κάποια κοινά συμπτώματα με την ενδομητρίωση, πιο σπάνια σχετίζονται με τον εμμηνορροϊκό κύκλο.
Ομοιότητες ενδομητρίωσης και καρκίνου των ωοθηκών
Η ενδομητρίωση είναι μια αρκετά συνηθισμένη πάθηση. Υπολογίζεται ότι το 11% των γυναικών μεταξύ 15 και 44 ετών στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αδιάγνωστη ενδομητρίωση.
Παγκοσμίως εκτιμάται ότι 1 στις 10 γυναίκες πάσχουν από ενδομητρίωση και πολλές δεν το γνωρίζουν, καθώς η διάγνωση μπορεί να καθυστερήσει έως και 12 χρόνια μετά την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων.
Στην ενδομητρίωση, εστίες παρόμοιες με τον ενδομητρικό ιστό αναπτύσσονται έξω από τη μήτρα, συνήθως στην περιοχή της πυέλου (λεκάνης), συχνά στις ωοθήκες και το περιτόναιο.
Αυτοί οι ιστοί μπορεί να οδηγήσουν σε ουλές και συμφύσεις που μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στα αναπαραγωγικά όργανα.
Αν και οι εστίες της ενδομητρίωσης είναι καλοήθεις, η γυναικολογική αυτή ασθένεια έχει ομοιότητες με τον καρκίνο των ωοθηκών. Όπως συμβαίνει και με τον καρκίνο των ωοθηκών, οι εστίες της ενδομητρίωσης μπορεί με την πάροδο του χρόνου να μεγαλώσουν και να καταστρέψουν τα κοντινά τους όργανα.
Καθώς και οι δύο ασθένειες προκαλούν μάζες στην περιοχή της πυέλου, μπορεί να έχουν κοινά συμπτώματα, όπως πυελικό πόνο, αίσθηση πίεσης και φούσκωμα.
Είναι ενδομητρίωση ή καρκίνος των ωοθηκών;
Μερικά από τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης είναι παρόμοια με εκείνα του καρκίνου των ωοθηκών, αλλά οι δύο ασθένειες παρουσιάζουν ευδιάκριτες διαφορές.
Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης
Η ενδομητρίωση συνήθως εμφανίζεται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Σπανιότερα μία γυναίκα μπορεί να έχει ενδομητρίωση μετά την εμμηνόπαυση και μετά από υστερεκτομή.
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της ενδομητρίωσης είναι:
- έντονος πόνος χαμηλά στην κοιλιά
- φούσκωμα
- δυνατός πόνος στην περίοδο
- πόνος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης ή μετά το σεξ
- ναυτία, διάρροια ή δυσκοιλιότητα κατά τη διάρκεια της περιόδου
- αίμα στα ούρα κατά τη διάρκεια της περιόδου
- επώδυνες κινήσεις του εντέρου ή πόνος κατά την ούρηση κατά τη διάρκεια της περιόδου
- υπογονιμότητα
Συμπτώματα του καρκίνου των ωοθηκών
Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι πιο συχνός σε γυναίκες που έχουν περάσει την εμμηνόπαυση, αν και εμφανίζεται και σε γυναίκες που έχουν ακόμα περίοδο.
Γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών θεωρείται πως έχουν αυξημένο κίνδυνο να πάθουν καρκίνο των ωοθηκών.
Γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση έχουν ελαφρώς υψηλότερα ποσοστά κινδύνου να παρουσιάσουν καρκίνο των ωοθηκών.
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα του καρκίνου των ωοθηκών (που δυστυχώς συνήθως εμφανίζονται όταν η ασθένεια έχει ήδη προχωρήσει) είναι:
- φούσκωμα που δεν υποχωρεί
- πόνος στο στομάχι που δεν υποχωρεί
- επιθυμία για ούρηση πιο συχνά από το συνηθισμένο
- δυσκολία στο φαγητό και αίσθημα πληρότητας
- αλλαγές στη λειτουργία του εντέρου (όπως η ανάγκη να ενεργηθείτε πιο συχνά ή λιγότερο συχνά από το κανονικό)
- κόπωση
- ανεξήγητη απώλεια βάρους
Μπορεί η ενδομητρίωση να προκαλέσει καρκίνο των ωοθηκών;
Αν και σε καμία περίπτωση δεν έχει αποδειχθεί ότι η ενδομητρίωση προκαλεί καρκίνο του ωοθηκών, μελέτη έδειξε ότι αυξάνει τον κίνδυνο να νοσήσει μία γυναίκα από τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου.
Ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση ανέπτυξαν καρκίνο των ωοθηκών σε ποσοστό 1,7 φορές μεγαλύτερο από τον γενικό πληθυσμό. Ωστόσο, δεν έχουν καταφέρει να βρουν στοιχεία για τη σύνδεση των δύο ασθενειών.
Η ενδομητρίωση θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών για διάφορους λόγους, όπως:
- παραγωγή υψηλής συγκέντρωσης οιστρογόνων, που μπορεί να προάγει την ανάπτυξη του όγκου
- πρόκληση μεταλλάξεων στο ογκοκατασταλτικό γονίδιο ARID1A
- μετατόπιση των κυττάρων της ενδομητρίωσης στη λεκάνη με την εμμηνορροϊκή ροή. Τα κύτταρα αυτά μπορεί να διηθήσουν υγιείς ιστούς και να μετατραπούν σε εστίες ενδομητρίσωσης με την πάροδο του χρόνου
Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι σε ορισμένες γυναίκες, η ενδομητρίωση μπορεί να είναι πρόδρομος του επιθηλιακού καρκίνου των ωοθηκών τύπου 1. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται σε γονιδιακές μεταλλάξεις που συμβάλλουν στην ανώμαλη ανάπτυξη ιστών και τη δημιουργία όγκων.
Ωστόσο, η επιστημονική κοινότητα δεν έχει κατανοήσει ακόμη τη σχέση μεταξύ των δύο ασθενειών και χρειάζεται επιπλέον έρευνα για να διαπιστωθεί εάν και πώς η ενδομητρίωση θα μπορούσε να προκαλέσει καρκίνο των ωοθηκών.
Υπάρχει τρόπος πρόληψης;
Μέχρι τώρα δεν υπάρχει τρόπος πρόληψης της ενδομητρίωσης. Οι γυναίκες όμως που πάσχουν από ενδομητρίωση, μπορούν να αναλάβουν δράση ώστε να αποτρέψουν την επιδείνωση της.
Οι γυναίκες που έχουν συμπτώματα ενδομητρίωσης, θα πρέπει να μην θεωρούν τον πόνο «φυσιολογικό» και να ζητούν από τον γιατρό τους να κάνει διάγνωση. Μετά τη διάγνωση, που γίνεται λαπαροσκοπικά, ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει αντισυλληπτικά χάπια που επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου, ενώ με λαπαροσκοπική χειρουργική μπορούν να αφαιρεθούν οι εστίες της ενδομητρίωσης.
Ούτε για τον καρκίνο των ωοθηκών υπάρχει κάποιος τρόπος πρόληψης. Μπορεί όμως κάθε γυναίκα να δράσει ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου. Αυτά περιλαμβάνουν:
Αποφυγή ορισμένων παραγόντων κινδύνου
• διατήρηση υγιούς βάρους
• αποφυγή καπνίσματος
• άσκηση
Ορισμένες έρευνες είχαν δείξει ότι η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT) μετά την εμμηνόπαυση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ενός ατόμου, αλλά τα αποτελέσματά τους είναι αμφιλεγόμενα. Μεγάλη μελέτη του Women’s Health Initiative (WHI) δεν διαπίστωσε ότι η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών.
Λήψη από του στόματος αντισυλληπτικών
Η χρήση αντισυλληπτικών χαπιών θεωρείται ότι μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών, ειδικά εάν μία γυναίκα τα χρησιμοποιεί για αρκετά χρόνια.
Γενετικές εξετάσεις
Ο γενετικός έλεγχος μπορεί να βοηθήσει μία γυναίκα να αξιολογήσει τον γενετικό του κίνδυνο να αναπτύξει καρκίνο των ωοθηκών.
Προληπτικές γυναικολογικές επεμβάσεις
Η υστερεκτομή και η σαλπιγγεκτομή (η αφαίρεση μιας ή και των δύο σαλπίγγων) μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών. Πρόκειται για σοβαρές ιατρικές παρεμβάσεις που πρέπει να γίνονται μόνο στις περιπτώσεις εκείνες που το αναμενόμενο όφελος για την ασθενή είναι μεγάλο.
Εν κατακλείδι, η ενδομητρίωση και ο καρκίνος των ωοθηκών έχουν αρκετά κοινά συμπτώματα, αλλά είναι δύο σαφώς διαφορετικές παθήσεις. Αν και έχουν γίνει πολλές μελέτες, δεν έχει καταστεί δυνατόν να συνδεθούν. Ορισμένες μελέτες πάντως έχουν δείξει ότι οι γυναίκες με ενδομητρίωση διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο των ωοθηκών.
Ενώ δεν υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος πρόληψης της ενδομητρίωσης, οι γυναίκες μπορούν να λάβουν μέτρα για να διαχειριστούν την χρόνια αυτή πάθηση.
Για τον καρκίνο των ωοθηκών, οι γυναίκες μπορούν να διαχειριστούν προσωπικούς παράγοντες κινδύνου, να κάνουν γενετικές εξετάσεις και να πάρουν αντισυλληπτικά χάπια που έχει φανεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό οι γυναίκες που έχουν συμπτώματα ενδομητρίωσης ή καρκίνου των ωοθηκών, να απευθυνθούν άμεσα στον γιατρό τους.
