Αντικατάσταση Αορτικής Βαλβίδας: Εννέα κρίσιμες ερωτήσεις από τον ασθενή

Η αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας θα σας βοηθήσει πρώτα να μην έχετε συμπτώματα και μετά να μην υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή σας. Μετά από την επέμβαση αυτή θα ξανανιώσετε και θα μπορείτε να κάνετε όλες τις δραστηριότητες που κάνουν όλοι οι άνθρωποι της ηλικίας σας.

Η ελάχιστα επεμβατική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας είναι σύγχρονη και πολύ εξειδικευμένη μέθοδος που πραγματοποιείται από συγκεκριμένους και έμπειρους καρδιοχειρουργούς και τείνει να αντικαταστήσει την κλασική ανοικτή μέθοδο με τη μεγάλη μέση στερνοτομή, ενώ υπερτερεί της διακαθετηριακής εμφύτευσης.

Πότε πρέπει να χειρουργηθώ;

Ένας ασθενής πρέπει να χειρουργηθεί όταν πάσχει από σοβαρή στένωση ή σοβαρή ανεπάρκεια της αορτικής βαλβίδας. Η διάγνωση γίνεται με το διαθωρακικό υπερηχοκαρδιογράφημα ή συμπληρωματικά και με το διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογράφημα όταν πρέπει. Ο ασθενής μπορεί να έχει συμπτώματα, αλλά μπορεί και όχι. Και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να αξιολογείται ο κάθε ασθενής ξεχωριστά με τα άλλα προβλήματα υγείας που μπορεί να έχει. Τα συμπτώματα συνήθως είναι θωρακικός πόνος, δύσπνοια που μπορεί να φθάσει σε πνευμονικό οίδημα και στιγμιαία επεισόδια λιποθυμίας. Ο ασθενής πρέπει να ξέρει ότι μετά την επέμβαση δεν θα έχει πια συμπτώματα και η ζωή του δεν θα είναι πια σε κίνδυνο.

Είναι το χειρουργείο η καλύτερη επιλογή για το πρόβλημα καρδιάς μου;
Η φαρμακευτική θεραπεία πρέπει να λαμβάνεται από τους ασθενείς όταν ανακαλύψουν την ύπαρξη της παθολογίας της βαλβίδας. Όταν όμως η βλάβη της βαλβίδας γίνεται σοβαρή, τότε ο ασθενής θα πρέπει να αντιμετωπίζεται χειρουργικά. Σήμερα, η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να γίνει είτε με την ανοικτή χειρουργική μέθοδο, είτε διακαθετηριακά με τη μέθοδο TAVI.

Μπορώ να επιλέξω τη μέθοδο αντιμετώπισης;
Ο καρδιοχειρουργός θα πρέπει να υπολογίσει την επικινδυνότητα της επέμβασης. Αυτό γίνεται με το EUROSCORE II. Σε γενικές γραμμές, στην Ελλάδα σήμερα με βάση υπουργική απόφαση, όταν ο κίνδυνος για τον ασθενή με την κλασική επέμβαση αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας είναι μεγαλύτερος από 5%, τότε προτείνεται ότι καλύτερο για τον ασθενή είναι η διακαθετηριακή επέμβαση, ενώ απαιτείται γραφειοκρατική διαδικασία και άδεια από το ΚΕΣΥ. Βέβαια, υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις που αν και ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος, ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε κλασσική επέμβαση, όπως και το αντίθετο. Σε όλες τις περιπτώσεις, αυτός που θα δώσει την ένδειξη της επιλογής του είδους της αντιμετώπισης του ασθενή είναι ο καρδιοχειρουργός σε συνεννόηση με τον θεράποντα καρδιολόγο. Γίνεται κατανοητό ότι η επέμβαση εκλογής είναι η χειρουργική και η διακαθετηριακή επέμβαση γίνεται στους ασθενείς που δυστυχώς έχουν μεγάλο κίνδυνο αν χειρουργηθούν.

Τι εξετάσεις πρέπει να κάνω για να προετοιμαστώ για το χειρουργείο;
Η διάγνωση του ασθενή έχει γίνει ήδη με το υπερηχογράφημα-τρίπλεξ καρδιάς. Ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί υποχρεωτικά σε στεφανιογραφία αν η ηλικία του είναι μεγαλύτερη από 35 χρόνων. Επιπρόσθετα πρέπει να υποβληθεί σε σπιρομέτρηση, σε τρίπλεξ καρωτίδων, λαγονίων και αρτηριών κάτω άκρων, απλή αξονική τομογραφία θώρακος όπως και σε εργαστηριακές εξετάσεις αίματος. Επίσης ο ασθενής θα πρέπει να έχει ιατρικές βεβαιώσεις από τους εκάστοτε θεράποντες ιατρούς για συνυπάρχουσες νόσους, π.χ. αν ο ασθενής πάσχει από ένα πρόβλημα ρευματολογικό ή ενδοκρινολογικό ή νευρολογικό θα πρέπει να έχει μία βεβαίωση από το θεράποντα ιατρό του σχετικά με τη νόσο που πάσχει και με την ειδική φαρμακευτική αγωγή που παίρνει ο ασθενής για το λόγο αυτό. Ο ασθενής θα πρέπει να έχει ελέγξει και διορθώσει όλα τα οδοντιατρικά του προβλήματα πριν το χειρουργείο.

Τι είδους πρέπει να είναι η βαλβίδα;
Σε γενικές γραμμές υπάρχουν δύο τύποι προσθετικών βαλβίδων, οι βιολογικές και οι μηχανικές. Οι βιολογικές παρασκευάζονται κυρίως από βόειο ή χοίρειο περικάρδιο. Οι βαλβίδες αυτές καθηλώνονται κλασικά με ράμματα, ενώ υπάρχουν και βαλβίδες που χρησιμοποιούνται χωρίς ή με ελάχιστα ράμματα. Η διάρκεια ζωής των βαλβίδων είναι περί τα 15 χρόνια, ενώ τώρα τελευταία κυκλοφόρησαν βαλβίδες με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Οι βαλβίδες που χρησιμοποιούνται στις TAVI, είναι μόνο βιολογικές, φαίνεται ότι έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής δηλαδή λιγότερο από 10 χρόνια. Οι μηχανικές κατασκευάζονται από υλικά όπως τιτάνιο ή πυρολυτικό άνθρακα. Διαρκούν για όλη τη ζωή του ασθενή, αλλά αυτός είναι υποχρεωμένος να παίρνει αντιπηκτικά, προκειμένου να διατηρείται φυσιολογική η λειτουργία της βαλβίδας, σε αντίθεση με τις βιολογικές βαλβίδες που οι ασθενείς πρέπει να παίρνουν μόνο ασπιρίνη. Οι βιολογικές βαλβίδες χρησιμοποιούνται σε άτομα με ηλικία πάνω από τα 65-70 έτη.

Πως γίνεται η επέμβαση;
Στην ανοικτή κλασσική χειρουργική αντιμετώπιση γίνεται μία τομή 20-30 εκατοστών στην μέση του στέρνου, ενώ η σύγχρονη πρακτική απαιτεί μια χειρουργική τομή περίπου 5 – 8 εκατοστά, που ονομάζεται μικρή ή μίνι ή J στερνοτομή και σε μερικές φορές γίνεται στα πλάγια ως θωρακοτομή. Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία. Ο καρδιοχειρουργός αφού ανοίξει την αορτή αφαιρεί την κατεστραμμένη βαλβίδα του ασθενή και τοποθετεί τη νέα βαλβίδα. Η χειρουργική επέμβαση διαρκεί 2 με 3 ώρες. Η επέμβαση με την μικρή τομή ονομάζεται ελάχιστα επεμβατική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας – MIAVR.

Με την διακαθετηριακή μέθοδο, η βαλβίδα τοποθετείται είτε από τα μηριαία αγγεία, είτε από την κορυφή της καρδιάς, είτε από την υποκλείδιο αρτηρία. Τοποθετείται πάντα μία βιολογική βαλβίδα που ανοίγει στη θέση της παλιάς. Η επέμβαση γίνεται με τοπική ή γενική αναισθησία και διαρκεί 2-4 ώρες. Σε περίπτωση επιπλοκής ο ασθενής πρέπει να αντιμετωπισθεί με την κλασική ανοικτή επέμβαση επειγόντως.

Ποια τα πλεονεκτήματα της ελάχιστα επεμβατικής τομής σε σχέση με την κλασική επέμβαση;
Με τη μικρή τομή:
-δεν απαιτείται διάνοιξη του περικαρδίου
-υπάρχει πολύ μικρότερη απώλεια αίματος
– απαιτείται πολύ μικρή παραμονή στη ΜΕΘ
– ελαχιστοποιείται ο πόνος
– η κινητοποίηση είναι άμεση
– υπάρχει μείωση των λοιμώξεων και των μετεγχειρητικών επιπλοκών
– απαιτείται παραμονή στο νοσοκομείο για 4-5 ημέρες
Η τεχνική αυτή οδηγεί σε ταχύτατη ανάρρωση, ταχύτατη επιστροφή στην κανονική ζωή με εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα.

Ποια τα πλεονεκτήματα σε σχέση με τη διακαθετηριακή εμφύτευση βαλβίδας – ΤΑVI;
Αν και η χειρουργική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας γίνεται μόνο με γενική αναισθησία, πλεονεκτεί σημαντικά γιατί έτσι εκμηδενίζεται ο κίνδυνος παραβαλβιδικής διαφυγής και της τοποθέτησης μόνιμου βηματοδότη, προβλήματα που οδηγούν σε μικρότερη επιβίωση των ασθενών.

Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα επιλογής της κατάλληλης από όλη την γκάμα των βαλβίδων, ανάλογα με τις εξατομικευμένες ανάγκες του κάθε ασθενή. Εξάλλου η ζωή των βαλβίδων που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα στις TAVI έχουν ζωή λιγότερο από 10 έτη.

Πότε μπορώ να γυρίσω στην κανονική μου ζωή;
Η κινητοποίηση μετά από ελάχιστα επεμβατική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας και μετά από TAVI γίνεται άμεσα την επομένη ημέρα, μετά την έξοδο του ασθενή από τη ΜΕΘ, χρόνος που αυξάνεται με την κλασσική μεγάλη στερνοτομή. Η επιστροφή στην κανονική ζωή γίνεται πλήρως μετά από ένα μήνα. Οι ασθενείς πάντα πρέπει να υπακούν τις οδηγίες των θεραπόντων ιατρών τους.