Ο καρκίνος του πνεύμονα συνεχίζει να βρίσκεται στην πρώτη θέση σε συχνότητα εμφάνισης στην Ελλάδα, η οποία κατέχει σταθερά αυτό το πρωτείο στην Ε.Ε., παρόλο που φαίνεται να βρισκόμαστε σ’ ένα σημείο καμπής, καθώς η ποσοστιαία αναλογία στη συχνότητα εμφάνισης μειώνεται, δείγμα επιτυχίας της αντικαπνιστικής εκστρατείας που δείχνει τα πρώτα ενθαρρυντικά αποτελέσματα της.
Εκτιμάται πως με τη μείωση των καπνιστών (27% του πληθυσμού είναι πλέον τακτικοί καπνιστές) τα επόμενα χρόνια θα δούμε μία περαιτέρω μείωση των κρουσμάτων καρκίνου.
Ο καρκίνος του μαστού, όπως και διεθνώς βρίσκεται στη δεύτερη θέση, με μικρή διαφορά από τον καρκίνο του πνεύμονα, ενώ είναι σταθερά πρώτος σε συχνότητα εμφάνισης στο γυναικείο πληθυσμό.
Το παρακάτω γράφημα δείχνει την κατάσταση, όπως την αποτύπωσε η IARC του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στα τέλη του 2018
«Μπορούμε να πούμε ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές απ ό,τι στα άλλα κράτη της Ευρώπης» ως προς τον καρκίνο, εξηγεί ο Ευάγγελος Φιλόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας (ΕΑΕ) με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου (4/2).
«Εκείνο που αξίζει ειδικής μνείας είναι η αυξημένη συχνότητα του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως, η οποία εν μέρει οφείλεται και στις καπνιστικές συνήθειες των μεγαλύτερης ηλικίας συμπολιτών μας», σημειώνει.
Πάντως σε σχέση με τις υποανάπτυκτες χώρες βρισκόμαστε σε καλή μοίρα σ’ ό,τι αφορά τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, καθώς στην Ελλάδα υπάρχει πολύ μεγαλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες παροχής Pap-test.
Το αισιόδοξο είναι ότι «ο καρκίνος σιγά, αλλά σταθερά μετατρέπεται σε μία χρόνια νόσο που δεν απειλεί τόσο έντονα τη διάρκεια και την ποιότητα ζωής μας» σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας. Αλλά «κύριο μέλημα μας, ιδιαίτερα τώρα που το κράτος μας για πολλά χρόνια δεν θα είναι οικονομικά εύρωστο, είναι να προωθήσουμε την πρόληψη», συμπληρώνει ο κ. Φιλόπουλος εξηγώντας ότι είναι «ιεροσυλία ο καρκίνος ( και η ασθένεια γενικά) να αντιμετωπίζεται με ντροπιαστικές πρακτικές μικροπολιτικής».
Έχοντας απόλυτη συναίσθηση δε της ελληνικής πραγματικότητας ο πρόεδρος της ΕΑΕ, μιλώντας στο ygeiamou.gr, σημειώνει ότι για την ολοκληρωμένη διαχείριση του καρκίνου στην Ελλάδα, δεν χρειάζονται μακρόπνοα σχέδια επί χάρτου, αλλά «έξυπνες και άδολες επιλογές και παρεμβάσεις που σταδιακά θα “ισιώσουν” ένα από πολλά χρόνια στρεβλωμένο σύστημα υγείας είναι ο μόνος δρόμος που μπορεί να επιτύχει τις αναγκαίες αλλαγές», λέει. Φυσικά χρειάζεται να «κινητοποιήσουμε και να κάνουμε συμμέτοχο τον κάθε πολίτη στον αντικαρκινικό αγώνα. Να του δώσουμε τη δυνατότητα και τα κίνητρα να απαιτήσει από τους πολιτικούς, αλλά και ο ίδιος να αυτενεργήσει ώστε να μη μείνει κανένας Έλληνας χωρίς φροντίδα και υποστήριξη. Ο καρκίνος είναι εθνική υπόθεση στην οποία όλοι πρέπει να συστρατευθούμε για να βγούμε νικητές», σύμφωνα με τον κ. Φιλόπουλο.
Με αφορμή λοιπόν την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου στις 4 Φεβρουαρίου μας προτρέπει να στοιχηθούμε πίσω από το σύνθημα «Είμαι και Θέλω να…» της Διεθνούς Ενώσεως κατά του Καρκίνου και να ακολουθήσουμε τους δρόμους που χαράσσει η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, με μοναδικό καθήκον μας να είμαστε ενεργοί πολίτες και μπορούμε να πρωταγωνιστήσουμε στις αλλαγές που πρέπει να γίνουν.
«Όλοι μαζί ας υπηρετήσουμε τον καλό σκοπό. Ο καρκίνος σιγά, αλλά σταθερά μετατρέπεται σε μία χρόνια νόσο που δεν απειλεί τόσο έντονα τη διάρκεια και την ποιότητα ζωής μας. Μαζί με την επιστημονική κοινότητα και η κοινωνία των πολιτών έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει για την τελική νίκη», λέει ο Ευάγγελος Φιλόπουλος.
Απουσία προληπτικής λογικής στην Ελλάδα
Ευλόγως, όμως, προκύπτει το ερώτημα πως θα επιτευχθεί η συστράτευση δυνάμεων και η κοινωνική κινητοποίηση, όταν ο Έλληνας δεν έχει την λογική της πρόληψης αναφορικά με την υγεία του.
«Δυστυχώς δεν έχουν την προληπτική λογική που θα περίμενε κάποιος για πληθυσμό αναπτυγμένου κράτους με ελάχιστο έως μηδαμινό ποσοστό αναλφάβητων πολιτών. Βλέπουμε γονείς να “τρέχουν” τα παιδιά τους σε φροντιστήρια και σε ινστιτούτα ξένων γλωσσών για να μάθουν δύο ή τρεις ξένες γλώσσες, αλλά παράλληλα δεν τα σιτίζουν σωστά, τα αφήνουν να εκτεθούν στο παθητικό κάπνισμα και παράλληλα να απορροφηθούν από το λεγόμενο σύνδρομο της οθόνης, δηλαδή από την πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης ή απασχόλησης με υπολογιστές, τάμπλετ ή κινητά τηλέφωνα. Έτσι δεν είναι παράδοξο που τα Ελληνόπουλα είναι πιο παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη και τα λιγότερο σωματικά δραστήρια. Παχυσαρκία, κακές διατροφικές συνήθειες (προτίμηση στην κατανάλωση “βρώμικων” φαγητών), ελάχιστη σωματική άσκηση (το χαμηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη σ’ ό,τι αφορά την τακτική άσκηση), κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, προτίμηση γλυκών προϊόντων κ.α. συνθέτουν ένα μείγμα τρόπου ζωής καθόλου υγιεινό, ένα κλίμα όπου ο καρκίνος (και άλλες ασθένειες) εύκολα μπορούν να ανθίσουν.
Το ίδιο αδιάφορη είναι και η συμμόρφωση στις οδηγίες για τακτικούς προληπτικούς ελέγχους, όπου οι άνδρες αποτελούν το πιο δύσκολο πληθυσμιακό τμήμα. Αντίθετα υπάρχει βελτίωση στις γυναίκες που δείχνουν να αυξάνουν την τακτική εξέταση των μαστών με μαστογραφία και την κυτταρολογική εξέταση pap test για τον τράχηλο της μήτρας. Δυσκολίες υπάρχουν με την κολονοσκόπηση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, ο οποίος μπορεί να προληφθεί με την προληπτική αυτή εξέταση. Ενώ με την αύξηση των αξονικών τομογράφων χαμηλής δόσης, θα μπορούσε να αρχίσει ένα πρόγραμμα ελέγχου των ομάδων υψηλού κινδύνου ( μακροχρόνιων καπνιστών) για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονος, αλλά δυστυχώς τέτοιου είδους εγκαταστάσεις που θα μπορούσαν να τεθούν σε διάθεση πληθυσμιακών ελέγχων είναι σχεδόν ανύπαρκτες», εξηγεί ο Ευάγγελος Φιλόπουλος.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει άλλη οργάνωση στη χώρα μας, όπως η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, που να έχει στο ιστορικό της τόσο μεγάλο αριθμό ενημερωτικών δραστηριοτήτων, αρκεί να αναλογιστεί κάποιος την 60χρονη συνεχή δραστηριότητα της και τα 115 παραρτήματα σ’ όλη τη χώρα. Διαλέξεις, ομιλίες, ημερίδες, βιβλιαράκια, φυλλάδια, βίντεο, βιντεοπαιχνίδια, cd, περιοδικά, ηλεκτρονικές σελίδες και οποιοδήποτε μέσο υπήρχε διαθέσιμο έχει χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη, ιδίως του καπνίσματος και ιδίως στη νέα γενιά. Δεν είναι παράλογο που η Ε.Ε. κατέταξε την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία στις 10 κορυφαίες Μ.Κ.Ο. για την καταπολέμηση του καπνίσματος στην Ευρώπη.
Αλλά και οι λήψεις pap-test , η παροχή δωρεάν μαστογραφικών ελέγχων με τις κινητές μονάδες, η ετήσιες εκστρατείες για τον καρκίνο του δέρματος, η καθιέρωση ημερών και εβδομάδων πρόληψης κ.ο.κ. αποτελούν προσφορές που και μεγάλο αντίκτυπο είχαν και έχουν και συνεχίζουν να παρέχονται δωρεάν στους συμπολίτες μας.
Καλύτερη αξιοποίηση του έμψυχου δυναμικού
Για να αποφέρει καρπούς η πολυετής προσπάθεια της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας σαν χώρα θα πρέπει εκτός από την πρόληψη, να επενδύσουμε περισσότερο στην εκμετάλλευση του υψηλού επιπέδου ιατρικού δυναμικού που έχουν στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα Υγείας αλλά και στην συνεχώς βελτιούμενη νοσηλευτική και διοικητική υποστήριξη για τους ασθενείς.
Και τα προβλήματα που υπάρχουν και οφείλονται αφενός στην ανισοκατανομή των ιατρικών υπηρεσιών, λόγω των γεωγραφικών ιδιομορφιών της χώρας, και αφετέρου στην υστέρηση στην ανανέωση του εξοπλισμού και στην στελέχωση των δημόσιων υπηρεσιών υγείας λόγω της οικονομικής φτωχοποίησης του κράτους, κατά τον πρόεδρος της ΕΑΕ, μπορούν να αντιμετωπιστούν με την «έγκυρη κατάρτιση του ιατρικού δυναμικού, ώστε να εξυπηρετείται καλύτερα και σωστότερα ο ασθενής».
Στο πλαίσιο αυτό ο Ευάγγελος Φιλόπουλος υπενθυμίζει ότι εχθρός της προόδου είναι «η έλλειψη αξιολόγησης των εργαζόμενων στο χώρο της Υγείας, αξιολόγηση όχι αλα ελληνικά , αλλά με αντικειμενικά και διεθνώς αποδεκτά κριτήρια και διαδικασίες», τονίζει με νόημα. Ενώ θεωρεί ότι θα πρέπει να ληφθούν και μέτρα για την τεραστίων διαστάσεων φυγή επιστημονικού προσωπικού τα τελευταία χρόνια, αφού περισσότεροι από 18.000 γιατροί εγκατέλειψαν τη χώρα.
