Με υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα πορεύονται οι ογκολογικοί ασθενείς στη χώρα μας σε ό,τι αφορά την κάλυψη σημαντικών εργαστηριακών εξετάσεων-εργαλείων για τη σωστή και εξατομικευμένη θεραπεία τους. Η αποζημίωση των διαγνωστικών εξετάσεων βιοδεικτών καθώς και εκείνη για τη γενετική εξέταση Oncotype για τον καρκίνο του μαστού, αποτελεί πάγιο αίτημα των συλλόγων καρκινοπαθών προς τους επικεφαλής του υπουργείου Υγείας πλην όμως χωρίς αποτέλεσμα.
Τόσο τον περασμένο Οκτώβριο, όσο και το περασμένο Σάββατο 2 Φεβρουαρίου στο συνέδριο της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ) οι καρκινοπαθείς άκουσαν για μια ακόμη φορά τις ίδιες υποσχέσεις για κάλυψη των εξετάσεων δια στόματος του γενικού γραμματέα του υπουργείου Υγείας, κ. Γιώργου Γιαννόπουλου, ο οποίος επανέλαβε όπως έχουν κάνει συχνά πυκνά και οι άλλοι επικεφαλής της Αριστοτέλους, πως ο ΕΟΠΥΥ δρομολογεί την αποζημίωση των βιοδεικτών. Όμως έχει παραμείνει εξαγγελία και ουδέν έχει προχωρήσει σχετικά με την υλοποίηση της αποζημίωσης, πετώντας το μπαλάκι στην ΗΔΙΚΑ.
Οι βιοδείκτες είναι εξειδικευμένες εργαστηριακές εξετάσεις οι οποίες, σε κάθε καρκίνο χωριστά, δείχνουν το εάν ο ασθενής θα ωφεληθεί από τη χημειοθεραπεία, την ορμονοθεραπεία ή τις άλλες σύγχρονες θεραπείες που χορηγούνται κατά περίπτωση (π.χ. ανοσοθεραπείες). Τέτοιου είδους δείκτες έχουν αλλάξει ριζικά τη θεραπεία του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, του καρκίνου του μαστού, του μελανώματος. Εκτός από τον ασθενή το όφελος υπολογίζεται και για τον κρατικό κορβανά διότι υπάρχει εξοικονόμηση της δαπάνης μέσω αυτών των εξετάσεων και των στοχευμένων αποτελεσμάτων τους για τη θεραπεία των ασθενών. Κι ενώ η αξία τους θεωρείται αναμφισβήτητη από την επιστημονική κοινότητα, το σύστημα δημόσιας υγείας στη χώρα μας δείχνει να την αγνοεί, παρότι αυτό μεταφράζεται σε βαρύ τίμημα για τους ασθενείς αλλά και για τους περιορισμένους πόρους που διαθέτει.
Σημειωτέον ότι επί υπουργίας Άδωνι Γεωργιάδη είχε ενταχθεί στο σύστημα αποζημίωσης του ΕΟΠΥΥ η διενέργεια εξετάσεων για 21 βιοδείκτες. Πρόκειται για την υπ’ αριθμ. 49516 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 1511/Β/06.06.2014) σύμφωνα με την οποία «για τη συνταγογράφηση συγκεκριμένων ογκολογικών φαρμάκων καθορίζεται ως υποχρεωτική και προαπαιτούμενη η ύπαρξη εξετάσεων βιοδεικτών οι οποίοι να δικαιολογούν τη χρήση των φαρμάκων αυτών σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες και τα διεθνή επιστημονικά δεδομένα». Τη δεδομένη χρονική περίοδο έγινε διασύνδεση των εξετάσεων βιοδεικτών με την αποζημίωση εξατομικευμένων θεραπειών από τον ΕΟΠΥΥ. Ωστόσο, έκτοτε το θέμα έχει παγώσει, με τους ασθενείς να ενημερώνονται ότι υπάρχουν εξατομικευμένες θεραπείες, αλλά και πως δεν αποζημιώνονται οι απαραίτητες νέες εξετάσεις βιοδεικτών που οδηγούν σε αυτές.
Η τακτική που ακολουθεί τα τελευταία χρόνια η ηγεσία του υπουργείου Υγείας είναι να κοστολογεί τις εργαστηριακές αυτές εξετάσεις, δηλαδή να τις τιμολογεί, αλλά να μην προχωρά στο επόμενο αναγκαίο βήμα για την αποζημίωσή τους, στην καταχώρισή τους στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Αυτό σημαίνει πως οι ογκολογικοί ασθενείς μπορούν να υποβληθούν σε αυτές τις εξετάσεις με δική τους δαπάνη και στη συνέχεια να καταθέτουν τα παραστατικά και τις γνωματεύσεις στις Περιφερειακές Διευθύνσεις του ΕΟΠΥΥ και να αιτούνται τα χρήματα τους. Ο ΕΟΠΥΥ συνήθως απαντά θετικά στα σχετικά αιτήματα και τους καταβάλλει το 85% της δαπάνης. Ωστόσο, είναι προφανές πως η διαδικασία εξαρχής αποκλείει μεγάλο αριθμό ογκολογικών ασθενών, που δεν μπορούν να επωμιστούν την προπληρωμή των αναγκαίων αυτών εξετάσεων.
Η κοστολόγηση των βιοδεικτών BRCA 1 και BRCA 2 που έγινε πρόσφατα, εντάσσεται σε αυτή την τακτική του υπουργείου Υγείας. Κοστολογήθηκαν αλλά δεν έχουν ενταχθεί στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, οπότε οι ασθενείς δεν μπορούν να υποβληθούν σε αυτές εκτός αν τις πληρώσουν και στη συνέχεια αιτηθούν τα χρήματα από τον ΕΟΠΥΥ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το «Άλμα Ζωής» σε συνεργασία με το ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ υλοποιεί το Πρόγραμμα «Γενετική Συμβουλευτική και Ανάλυση». Γυναίκες που έχουν ήδη βιώσει την εμπειρία καρκίνου του μαστού και πληρούν συγκεκριμένα ιατρικά κριτήρια με βάση τις διεθνείς ιατρικές οδηγίες, έχουν τη δυνατότητα να κάνουν δωρεάν γενετικό έλεγχο BRCA 1 και BRCA 2. Στο πρόγραμμα δίνεται προτεραιότητα σε γυναίκες άνεργες και σε γυναίκες που έχουν ετήσιο εισόδημα μέχρι 12.000€. Οι συγκεκριμένες μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA σχετίζονται με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου. Οι γυναίκες που φέρουν μεταλλάξεις έχουν 45% έως 65% πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο μαστού και 15% έως 45% πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο των ωοθηκών, ενώ οι άνδρες που φέρουν μεταλλάξεις έχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού και προστάτη. Αν ανιχνευτεί ασθενής με τις συγκεκριμένες μεταλλάξεις, τότε οι συγγενείς μπορεί να ελεγχθούν για την παρουσία μεταλλάξεων και στη συνέχεια να ακολουθήσουν κάποια προφυλακτική στρατηγική διαχείρισης κινδύνου για την αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών (χειρουργική). Αν ανιχνευτεί σε άτομο που ήδη νοσεί, τότε μπορεί να επωφεληθεί από την κατάλληλη εξατομικευμένη θεραπεία.
Ανάλογα μπαλώματα εφαρμόζονται και για την αποζημίωση της γενετικής εξέτασης Oncotype η οποία (πρέπει να) γίνεται σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού και δείχνει ποια θα είναι η ανταπόκριση τους στη χημειοθεραπεία και ποια η πιθανότητα μετάστασης.
Η εξέταση Oncotype DX μελετά τη δράση 21 γονιδίων στον καρκινικό ιστό, εκ των οποίων τα 16 σχετίζονται με την ανταπόκριση της ασθενούς στη χημειοθεραπεία αλλά και με την πιθανότητα επανεμφάνισης του καρκίνου. Ουσιαστικά πρόκειται για μία εξέταση κομβική μετά την αρχική διάγνωση και τη χειρουργική επέμβαση καθώς δίδει απάντηση στο ερώτημα ποια γυναίκα εχει μεγαλύτερες πιθανότητες να επωφεληθεί από τη χημειοθεραπεία.
Στοιχεία από τις ΗΠΑ και άλλες ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με την εξέταση έχουν δείξει πως 3 στις 4 γυναίκες με καρκίνο του μαστού που υποβλήθηκαν στην εξέταση Oncotype DX, δεν χρειάζονταν χημειοθεραπεία.
Με κοινή υπουργική απόφαση η εξέταση είχε κοστολογηθεί στα 3.000 ευρώ, ωστόσο ο ΕΟΠΥΥ ανακοίνωσε πως οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού θα προπληρώνουν και στη συνέχεια μέσα από τις γνωστές και μη εξαιρετέες γραφειοκρατικές διαδικασίες θα ζητούν να τους καταβληθεί το 85% της δαπάνης.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, από τα 6.000 νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού ετησίως στη χώρα μας για τα περίπου 2.500 υπάρχει ένδειξη για την εξέταση Oncotype DX. Ωστόσο, πολλές γυναίκες εφόσον δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος της εξέτασης -καθώς την προπληρώνουν και έπειτα από μήνες εισπράττουν μέρος του ποσού – επιλέγουν τη χημειοθεραπεία που είναι δωρεάν!
Συνεπώς ο ΕΟΠΥΥ αντί να πληρώνει το κόστος της εξέτασης (2.280 ευρώ πληρώνει ο Οργανισμός και 720 η ασθενής) πληρώνει τα τριπλάσια, καθώς η χημειοθεραπεία κοστίζει περίπου 9.000 ευρώ ανά ασθενή. Σημειώνεται πως αν η εξέταση ενταχθεί στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, οι καρκινοπαθείς θα μπορούν να την κάνουν πληρώνοντας μόνο τη συμμετοχή τους, δηλαδή 15% επι του ποσού των 3.000 ευρώ (450 ευρώ).
