Η ιλαρά, η μέχρι πρότινος ξεχασμένη παιδική ασθένεια προελαύνει ανά τον κόσμο, με τα κρούσματα παγκοσμίως να καταγράφουν αύξηση κατά 300% το πρώτο τρίμηνο του 2019, σε σύγκριση με την ίδια χρονική περίοδο το 2018, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).
Στην Αφρική η αύξηση αυτή φτάνει το 700%.
Η ιλαρά είναι άκρως μεταδοτική ασθένεια και μπορεί να οδηγήσει σε θανατηφόρες επιπλοκές – πνευμονική λοίμωξη ή εγκεφαλίτιδα, ιδίως στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Η νόσος προλαμβάνεται δια του εμβολιασμού με το μικτό εμβόλιο ιλαράς – ερυθράς – παρωτίτιδας (εμβόλιο MMR). Σύμφωνα με το ελληνικό Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Παίδων και Ενηλίκων, παιδιά, έφηβοι και ενήλικες που έχουν γεννηθεί μετά το 1970 και δεν έχουν ιστορικό νόσου πρέπει να είναι εμβολιασμένοι με δύο δόσεις εμβολίου.
«Μέχρι σήμερα, από τις αρχές του 2019, 170 χώρες έχουν αναφέρει 112.163 κρούσματα ιλαράς στις υπηρεσίες του ΠΟΥ. Πέρσι είχαν καταγραφεί μόνο 28.124 κρούσματα σε 163 χώρες», σε σχετική ανακοίνωσή του ο Οργανισμός, επισημαίνοντας ότι τα στοιχεία αυτά είναι ακόμη προσωρινά.
Ο ΠΟΥ εκτιμά άλλωστε ότι σε όλον τον κόσμο αναφέρονται στις υγειονομικές αρχές λιγότερα από 1 στα 10 κρούσματα.
Πέρα από την Αφρική, μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων παρατηρείται στην Ευρώπη (+300%), την ανατολική Μεσόγειο (+100%), την αμερικανική ήπειρο (+60%) και τη Νοτιοανατολική Ασία (+40%).
Ο ΠΟΥ επισημαίνει ότι η εμφάνιση της ασθένειας θα μπορούσε να αποτραπεί, εφόσον όλοι λάμβαναν τις δύο δόσεις ενός «ασφαλούς και αποτελεσματικού» εμβολίου. Όμως η ιλαρά επανεμφανίζεται σε όλον τον κόσμο κυρίως εξαιτίας του κινήματος κατά των εμβολιασμών στις πλούσιες χώρες και στην περιορισμένη πρόσβαση των ανθρώπων σε υπηρεσίες υγείας στις φτωχότερες.
Επιδημίες ιλαράς έχουν αναφερθεί στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, την Αιθιοπία, τη Γεωργία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, τη Μαδαγασκάρη, τη Μιανμάρ, τις Φιλιππίνες, το Σουδάν, την Ταϊλάνδη και την Ουκρανία. Ανησυχητικός είναι και ο αριθμός των κρουσμάτων στις ΗΠΑ, το Ισραήλ, την Ταϊλάνδη και την Τυνησία.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, ο αριθμός των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων ιλαράς αυξήθηκε κατά σχεδόν 20% την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου. Σύμφωνα με αξιωματούχους των ομοσπονδιακών υπηρεσιών υγείας, η χώρα είναι αντιμέτωπη με τη δεύτερη χειρότερη επιδημία την τελευταία 20ετία. Μέχρι τις 11 Απριλίου τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) κατέγραψαν 555 κρούσματα από τις αρχές του 2019. Τα CDC ωστόσο δεν έκαναν καμία αναφορά σε νεκρούς από την ασθένεια.
Στη Νέα Υόρκη, ο δήμαρχος Μπιλ ντε Μπλάζιο εξέδωσε διαταγή βάσει της οποίας όσοι δεν έχουν εμβολιαστεί, να κάνουν το εμβόλιο MMR, διαφορετικά θα τους επιβληθεί πρόστιμο. Η επιδημία στη Νέα Υόρκη, χειρότερη από το 1991 σύμφωνα με τον δήμαρχο, αφορά σε παιδιά στο Μπρούκλιν. Αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η επιδημία ξεκίνησε από ένα μη εμβολιασμένο παιδί το οποίο είχε ταξιδέψει στο Ισραήλ, χώρα που επίσης παρουσιάζει μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Στελέχη των υπηρεσιών υγείας της εν λόγω Πολιτείας κατήγγειλαν επίσης ότι στο Μπρούκλιν κυκλοφορούν φυλλάδια κατά των εμβολίων που περιέχουν λανθασμένες πληροφορίες.
Η ιλαρά έπληξε και την Ελλάδα
Μπορεί για πολλές γενιές ειδικευόμενων παιδιάτρων η ιλαρά να ήταν μια παιδική ασθένεια που δεν έτυχε ποτέ να δουν πραγματικές συνθήκες κατά την εκπαίδευσή τους, ωστόσο η νόσος επανεμφανίστηκε και στη χώρα μας από την Άνοιξη του 2017 και μέχρι και την τελευταία εβδομάδα του 2018 είχαν αναφερθεί στον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ, πρώην ΚΕΕΛΠΝΟ) 3.258 κρούσματα, με αυξημένη συχνότητα στη Νότια Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, από 1/5/2017 μέχρι 20/12/2018, στην Ελλάδα καταγράφηκαν 3.258 κρούσματα ιλαράς, στη μεγάλη πλειονότητα τους σε άτομα Ελληνικής υπηκοότητας (κυρίως μικρά παιδιά από κοινότητες Ρομά και άτομα από το γενικό πληθυσμό κυρίως στην ηλικιακή ομάδα 25-44 ετών) που δεν είχαν ανοσία στην ιλαρά, μεταξύ των οποίων και επαγγελματίες υγείας που ήταν ανεμβολίαστοι ή ατελώς εμβολιασμένοι.
Το ανησυχητικό είναι ότι η ιλαρά στοίχισε τη ζωή σε τέσσερα άτομα στη χώρα μας: το πρώτο θύμα ήταν βρέφος Ρομά 11 μηνών, ανεμβολίαστο, με υποκείμενη δυστροφία, το οποίο κατέληξε με κλινική εικόνα σηψαιμίας. Ο δεύτερος θάνατος αφορούσε σε 17χρονο Ρομά, ανεμβολίαστο, που κατέληξε με κλινική εικόνα εγκεφαλίτιδας. Ο τρίτος αφορούσε σε 35χρονη γυναίκα, από το γενικό πληθυσμό, με αναφερόμενο εμβολιασμό με μία δόση εμβολίου ιλαράς, που κατέληξε λόγω πνευμονίας και αναπνευστικής ανεπάρκειας. Ο τέταρτος αφορούσε σε 18χρονο άνδρα, από το γενικό πληθυσμό, με υποκείμενη ανοσολογική ανεπάρκεια, πλήρως εμβολιασμένο, που κατέληξε λόγω πνευμονίας και αναπνευστικής ανεπάρκειας.
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) βάσει των παραπάνω επιδημιολογικών δεδομένων κατέταξε την Ελλάδα μεταξύ των χωρών με τα περισσότερα κρούσματα ιλαράς, μαζί με τη Ρουμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία το 2018.
