Ερευνητές από το Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου (UCL) ανακάλυψαν ένα μηχανισμό που επιτρέπει στον εγκέφαλο να παρακολουθεί τον ανεφοδιασμό του με αίμα, εύρημα που μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία νέων θεραπειών για παθήσεις όπως η υπέρταση και η άνοια.
Για πολλές δεκαετίες, οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο εγκέφαλος διαθέτει ένα τρόπο παρακολούθησης και ρύθμισης της ροής του αίματος στα διάφορα τμήματά του, ανεξάρτητα από το γενικό σύστημα ελέγχου της αρτηριακής πίεσης του σώματος. Μέχρι σήμερα, όμως, δεν υπήρξε σχετική επιστημονική απόδειξη.
Τώρα, λοιπόν, στη δημοσίευση του Nature Communications αναφέρεται ότι οι ερευνητές του UCL και των Πανεπιστημίων Auckland και Bristol βρήκαν μια νέα λειτουργία στα αστρογλοιακά κύτταρα του εγκεφάλου, τα οποία λειτουργούν ως εξειδικευμένοι αισθητήρες της ροής του αίματος στην περιοχή για να «αυτο-προστατεύουν» τον εγκέφαλο από δυνητικά επιβλαβείς μειώσεις των αποθεμάτων αίματος.
Στην εργαστηριακή μελέτη σε ποντίκια, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι μειώσεις στην εγκεφαλική ροή του αίματος προκαλούσαν την απελευθέρωση ενός χημικού σήματος από τα αστρογλοιακά κύτταρα, το οποίο διέγειρε τα εξειδικευμένα αυτά νευρικά κύτταρα για να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση και να αποκαταστήσουν/διατηρήσουν τη ροή του αίματος (και την παροχή οξυγόνου) στον εγκέφαλο.
«Τα νέα αυτά δεδομένα αναγνωρίζουν τα αστρογλοιακά κύτταρα ως αισθητήρες της ροής του αίματος εξαιρετικά σημαντικούς για τη ρύθμιση των επιπέδων της αρτηριακής πίεσης, διαδικασία με την οποία εξασφαλίζουν ότι ο εγκέφαλος λαμβάνει επαρκή ποσότητα οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών για να υποστηρίξει την αδιάκοπη λειτουργία του μηχανισμού επεξεργασίας πληροφοριών», σχολιάζει ο καθηγητής Alexander Gourine που ηγήθηκε της μελέτης.
«Τα αστρογλοιακά κύτταρα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις μειώσεις της ροής του αίματος στον εγκέφαλο. Όταν, λοιπόν, τα αποθέματα αίματος μειώνονται, απελευθερώνεται αυτό το χημικό σήμα στα κοντινά νευρικά κύτταρα τα οποία αυξάνουν την αρτηριακή πίεση, αποκαθιστώντας τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο. Ουσιαστικά, δηλαδή, ανακαλύψαμε ότι ο εγκέφαλος διαθέτει έναν αυτοματοποιημένο τρόπο να εξασφαλίζει τη σωστή ροή του αίματος», σχολιάζει η συγγραφέας της μελέτης Julian Paton και προσθέτει:
«Δυστυχώς, σε κάποιες παθήσεις αυτό επιφέρει και υψηλότερη αρτηριακή πίεση και στο υπόλοιπο σώμα, γεγονός που υποδεικνύει ότι η αύξηση της ροής του αίματος στον εγκέφαλο μέσω μείωσης της δραστηριότητας των αστρογλοιακών κυττάρων μπορεί να αποτελεί ένα τρόπο μείωσης της αρτηριακής πίεσης στους πάσχοντες από υπέρταση, αλλά και αντιμετώπισης της ημικρανίας και του εγκεφαλικού επεισοδίου. Από την άλλη πλευρά, η ευαισθητοποίηση αυτών των κυττάρων μπορεί να βοηθήσει σε καταστάσεις όπως η άνοια για τη βελτίωση της ροής του αίματος στον εγκέφαλο».
Καταληκτικά, η τρίτη συγγραφέας Δρ. Nephtali Marina Gonzalez εξηγεί με τη σειρά της πως «στις παθήσεις όπου τα αποθέματα αίματος στον εγκέφαλο είναι μειωμένα, οι μηχανισμοί που περιγράφουμε μπορεί να αντιδρούν υπερβολικά, προκαλώντας ημικρανίες, υψηλή αρτηριακή πίεση και εγκεφαλικά επεισόδια. Η ταυτότητα του αισθητήρα της εγκεφαλικής ροής του αίματος μπορεί να καταστήσει πιθανή την έρευνα για καινοτόμες στοχευμένες θεραπευτικές στρατηγικές ανακούφισης αυτών των παθήσεων».
