Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη χορήγηση του nivolumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία που έχει βάση τη φθοριοπυριμιδίνη και την πλατίνα, για την πρώτης γραμμής θεραπεία ενηλίκων ασθενών με HER2-αρνητικό, προχωρημένο ή μεταστατικό γαστρικό καρκίνο, καρκίνο της γαστρο-οισοφαγικής συμβολής ή οισοφαγικό αδενοκαρκίνωμα, των οποίων οι όγκοι εκφράζουν το PD-L1 με συνδυαστική θετική βαθμολογία (CPS) ≥ 5.

Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βασίζεται σε αποτελέσματα από τη μελέτη Φάσης 3 CheckMate-649, στην οποία αξιολογήθηκε η πρώτης γραμμής θεραπεία με nivolumab σε συνδυασμό με 5-φθοριοουρακίλη, λευκοβορίνη και οξαλιπλατίνη (FOLFOX) ή καπεσιταβίνη και οξαλιπλατίνη (CapeOX) σε σύγκριση με χημειοθεραπεία μόνο. Η μελέτη έδειξε στατιστικά σημαντική και κλινικά ουσιαστική βελτίωση της συνολικής επιβίωσης (OS) και της επιβίωσης χωρίς εξέλιξη της νόσου (PFS) σε ασθενείς με ανεγχείρητο, προχωρημένο ή μεταστατικό γαστρικό καρκίνο, καρκίνο της γαστρο-οισοφαγικής συμβολής ή οισοφαγικό αδενοκαρκίνωμα των οποίων οι όγκοι εκφράζουν το PD-L1 με CPS ≥ 5 (τα πρωτεύοντα καταληκτικά σημεία της μελέτης). Το στατιστικά σημαντικό όφελος ως προς τη συνολική επιβίωση (OS) που παρατηρήθηκε με τη χορήγηση του nivolumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία, παρατηρήθηκε επίσης στους ασθενείς με θετική έκφραση του PD-L1 με CPS ≥ 1 και στο σύνολο των τυχαιοποιημένων ασθενών. Επιπλέον, στο πλαίσιο της μελέτης CheckMate -649 το προφίλ ασφάλειας του συνδυασμού nivolumab με χημειοθεραπεία ήταν αντίστοιχο με το γνωστό προφίλ ασφάλειας των μεμονωμένων θεραπειών.

Στα αποτελέσματα της μελέτης CheckMate -649 περιλαμβάνονται τα εξής:
• Συνολική επιβίωση (OS) (ελάχιστη παρακολούθηση 19,4 μηνών): Η διάμεση συνολική επιβίωση (OS) ήταν 14,4 μήνες σε ασθενείς που έλαβαν nivolumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία (95% Διάστημα Εμπιστοσύνης [CI]: 13,1 έως 16,3) σε σύγκριση με 11,1 μήνες (95% CI: 10,0 έως 12,1) σε ασθενείς που έλαβαν μόνο χημειοθεραπεία (Λόγος Κινδύνου [HR] 0,69· 95% CI: 0,60 έως 0,81).
• Επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου (PFS) (ελάχιστη παρακολούθηση 19,4 μηνών): Η διάμεση επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου (PFS) ήταν 8,31 μήνες σε ασθενείς που έλαβαν nivolumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία (95% CI: 7,03 έως 9,26) έναντι 6,05 μηνών (95% CI: 5,55 έως 6,90) σε ασθενείς που έλαβαν μόνο χημειοθεραπεία (HR = 0,68· 95% CI: 0,59 έως 0,79).
• Ασφάλεια: Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν περιφερική νευροπάθεια (53%), ναυτία (48%), κόπωση (44%), διάρροια (39%), έμετος (31%), μειωμένη όρεξη (29%), κοιλιακός πόνος (27%), δυσκοιλιότητα (25%), μυοσκελετικός πόνος (20%), πυρετός (19%), εξάνθημα (18%), στοματίτιδα (17%), σύνδρομο παλαμο-πελματιαίας ερυθροδυσαισθησίας (13%), βήχας (13%), οίδημα (συμπεριλαμβανομένου του περιφερικού οιδήματος) (12%), πονοκέφαλος (11%) και λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος (10%).

Σχετικά με τη μελέτη CheckMate -649
Η μελέτη CheckMate -649 είναι μία τυχαιοποιημένη, πολυκεντρική, ανοικτή μελέτη Φάσης 3 που αξιολογεί το nivolumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία ή τον συνδυασμό nivolumab με ipilimumab σε σύγκριση με χημειοθεραπεία, σε ασθενείς με μη αντιμετωπισμένο στο παρελθόν μη-HER2-θετικό, προχωρημένο ή μεταστατικό γαστρικό καρκίνο, καρκίνο της γαστρο-οισοφαγικής συμβολής ή οισοφαγικό αδενοκαρκίνωμα. Οι ασθενείς στο σκέλος θεραπείας με nivolumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία έλαβαν nivolumab 360 mg σε συνδυασμό με καπεσιταβίνη και οξαλιπλατίνη (CapeOX) κάθε τρεις εβδομάδες ή nivolumab 240 mg σε συνδυασμό με 5-φθοριοουρακίλη, λευκοβορίνη και οξαλιπλατίνη (FOLFOX) κάθε δύο εβδομάδες. Οι ασθενείς στο σκέλος θεραπείας με τον συνδυασμό nivolumab με ipilimumab έλαβαν nivolumab 1 mg/kg σε συνδυασμό με ipilimumab 3 mg/kg κάθε τρεις εβδομάδες για τέσσερις κύκλους θεραπείας, ενώ στη συνέχεια έλαβαν nivolumab 240 mg κάθε δύο εβδομάδες. Οι ασθενείς στο σκέλος της χημειοθεραπείας έλαβαν 5-φθοριοουρακίλη, λευκοβορίνη και οξαλιπλατίνη (FOLFOX) ή καπεσιταβίνη και οξαλιπλατίνη (CapeOX) κάθε δύο ή τρεις εβδομάδες, αντίστοιχα. Όλοι οι ασθενείς συνέχισαν να λαμβάνουν θεραπεία για διάστημα 2 ετών ή έως την εμφάνιση εξέλιξης της νόσου, μη αποδεκτής τοξικότητας ή την ανάκληση της συναίνεσης.

Τα πρωτεύοντα καταληκτικά σημεία της μελέτης είναι η συνολική επιβίωση (OS) σε ασθενείς με θετική έκφραση του PD-L1 με CPS ≥ 5 οι οποίοι έλαβαν θεραπεία με nivolumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία, καθώς και η επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου (PFS), όπως ορίστηκε βάσει Τυφλοποιημένης Ανεξάρτητης Κεντρικής Αξιολόγησης (BICR), σε ασθενείς με CPS ≥ 5 στους οποίους χορηγήθηκε nivolumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία, σε σύγκριση με χημειοθεραπεία μόνο. Τα δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία περιλαμβάνουν τη συνολική επιβίωση (OS) σε ασθενείς με CPS ≥ 1 και στο σύνολο των τυχαιοποιημένων ασθενών που έλαβαν θεραπεία με nivolumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία, καθώς και τη συνολική επιβίωση (OS) και τον χρόνο έως την επιδείνωση των συμπτωμάτων (TTSD) σε ασθενείς που έλαβαν τον συνδυασμό nivolumab με ipilimumab σε σύγκριση με χημειοθεραπεία μόνο.

Ο γαστρικός καρκίνος, γνωστός και ως καρκίνος του στομάχου, είναι η πέμπτη πιο συχνή μορφή καρκίνου και η τρίτη πιο κοινή αιτία θανάτου λόγω καρκίνου παγκοσμίως. Το 2020 καταγράφηκαν περισσότερα από 1.000.000 νέα περιστατικά και περίπου 770.000 θάνατοι. Υπάρχουν αρκετές μορφές καρκίνου οι οποίες είναι δυνατόν να χαρακτηριστούν ως καρκίνος του στομάχου, όπως ορισμένοι τύποι καρκίνου που αναπτύσσονται στη γαστρο-οισοφαγική συμβολή, δηλαδή το σημείο όπου ενώνεται ο οισοφάγος με το στομάχι. Παρόλο που ο καρκίνος της γαστρο-οισοφαγικής συμβολής είναι λιγότερο συχνός σε σχέση με τον περιφερικό γαστρικό καρκίνο, παρατηρείται αύξηση των διαγνώσεων νέων περιστατικών.

Ο καρκίνος του οισοφάγου είναι η όγδοη πιο συχνή μορφή καρκίνου και η έκτη πιο κοινή αιτία θανάτου λόγω καρκίνου παγκοσμίως. Το 2020 καταγράφτηκαν περίπου 600.000 νέα περιστατικά και περισσότεροι από 540.000 θάνατοι. Οι δύο πιο συχνές μορφές καρκίνου του οισοφάγου είναι το καρκίνωμα εκ πλακωδών κυττάρων και το αδενοκαρκίνωμα, τα οποία αντιστοιχούν περίπου στο 85% και 15% του συνόλου των διαγνωσθέντων περιστατικών καρκίνου του οισοφάγου, αντίστοιχα. Ωστόσο, η ιστολογική κατάσταση των καρκινικών όγκων του οισοφάγου ποικίλλουν ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή, με το υψηλότερο ποσοστό περιστατικών οισοφαγικού αδενοκαρκινώματος να παρατηρείται στη Βόρεια Αμερική (65%) και την Ευρώπη (~40%).

To nivolumab είναι ένας αναστολέας του ανοσολογικού σημείου ελέγχου προγραμματισμένου θανάτου-1 (PD-1), μοναδικά σχεδιασμένος για να αξιοποιεί το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, ώστε να συμβάλλει στην αποκατάσταση της αντικαρκινικής ανοσολογικής ανταπόκρισης. Ως εκ τούτου, το nivolumab έχει καταστεί μία σημαντική θεραπευτική επιλογή σε πολλαπλούς τύπους καρκίνου.

Τον Ιούλιο του 2014, το nivolumab ήταν ο πρώτος αναστολέας του ανοσολογικού σημείου ελέγχου PD-1 που έλαβε έγκριση από τις ρυθμιστικές αρχές σε παγκόσμιο επίπεδο. Σήμερα είναι εγκεκριμένο σε περισσότερες από 65 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ιαπωνίας και της Κίνας. Τον Οκτώβριο του 2015, το συνδυαστικό σχήμα nivolumab με ipilimumab υπήρξε ο πρώτος ανοσοθεραπευτικός συνδυασμός που έλαβε έγκριση για την αντιμετώπιση του μεταστατικού μελανώματος, ενώ αυτή τη στιγμή το εν λόγω σχήμα είναι εγκεκριμένο σε περισσότερες από 50 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το ipilimumab είναι ένα ανασυνδυασμένο, ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα που συνδέεται στο κυτταροτοξικό Τ-λεμφοκυτταρικό αντιγόνο-4 (CTLA-4). Το CTLA-4 είναι ένας αρνητικός ρυθμιστής της ενεργοποίησης των T-κυττάρων. Το ipilimumab συνδέεται στο CTLA-4 και αναστέλλει την αλληλεπίδραση του CTLA-4 με τους συνδέτες του, CD80/CD86. Έχει αποδειχθεί ότι η αναστολή του CTLA-4 αυξάνει την ενεργοποίηση και τον πολλαπλασιασμό των T-κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων της ενεργοποίησης και του πολλαπλασιασμού των αντιδραστικών κυττάρων T-τελεστών που διηθούν τον όγκο. Η αναστολή της σηματοδότησης του CTLA-4 είναι επίσης δυνατό να μειώσει τη λειτουργία των Τ-ρυθμιστικών κυττάρων, που ενδέχεται να συμβάλει σε μια γενική αύξηση της απόκρισης των T-κυττάρων, συμπεριλαμβανομένης της απόκρισης του ανοσοποιητικού κατά του όγκου. Στις 25 Μαρτίου 2011, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ ενέκρινε τη μονοθεραπεία με ipilimumab για ασθενείς με ανεγχείρητο ή μεταστατικό μελάνωμα. Το ipilimumab είναι εγκεκριμένο για το ανεγχείρητο ή μεταστατικό μελάνωμα σε περισσότερες από 50 χώρες. Ένα ευρύ πρόγραμμα ανάπτυξης για το ipilimumab, το οποίο περιλαμβάνει πολλούς τύπους όγκων, βρίσκεται σε εξέλιξη.