Τα μοναχοπαίδια έχουν κακή φήμη. Συχνά θεωρούνται ότι είναι αλαζονικά, κακομαθημένα, ανάρμοστα και μοναχικά. Και ίσως οι ψυχολόγοι να έχουν το μερίδιό τους σε αυτό καθώς, δεν είναι λίγοι εκείνοι που τους αποδίδουν -εκ των προτέρων- μια σειρά αρνητικών χαρακτηριστικών. Για παράδειγμα ο Granville Stanley Hall, ένας από τους πιο σημαίνοντες ψυχολόγους του περασμένου αιώνα και ο πρώτος πρόεδρος της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας, είχε ισχυριστεί ότι «το να είσαι μοναχοπαίδι είναι μια ασθένεια από μόνη της». Ευτυχώς, κάτι έχει αλλάξει από τότε. Η πιο πρόσφατη μελέτη σε περίπου 2.000 Γερμανούς ενήλικες που υπήρξαν μοναχοπαίδια διαπίστωσε ότι τα αυτά δεν είναι πιο πιθανό να είναι ναρκισσιστές από ό, τι τα παιδιά που έχουν αδέλφια.
Ο τίτλος της καινούρια μελέτης είναι «Το τέλος ενός στερεότυπου» και το συμπέρασμά της ότι, όσον αφορά την προσωπικότητα, δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των ανθρώπων με ή χωρίς αδέλφια σε στοιχεία χαρακτήρα όπως η εξωστρέφεια, η ωριμότητα, η συνεργασία, η αυτονομία, ο προσωπικός έλεγχος και η ηγεσία. Στην πραγματικότητα, από τη μελέτη διαφαίνεται ότι τα μοναχοπαίδια τείνουν να έχουν υψηλότερα κίνητρα επίτευξης στόχων (φιλοδοξία, προσπάθεια και επιμονή) και προσωπική προσαρμογή (δυνατότητα «εγκλιματισμού» στις νέες συνθήκες) από ό, τι οι άνθρωποι που έχουν αδέλφια. Αυτό, βέβαια, μπορεί να εξηγείται και από το ότι τα μοναχοπαίδια, ως τα μοναδικά παιδιά της οικογένειας, έχουν περισσότερες ευκαιρίες εκπαίδευσης και υποστήριξης, από ότι αν ήταν σε μια πολύτεκνη οικογένεια.
Κάτι άλλο, συμπληρωματικό στα παραπάνω είναι ότι αρκετές μελέτες ευφυΐας έχουν δείξει ότι τα μοναχοπαίδια τείνουν να είναι πιο έξυπνα και να έχουν υψηλότερα ακαδημαϊκά επιτεύγματα από ό, τι οι άνθρωποι που έχουν αδέλφια. Μια ανασκόπηση 115 μελετών που συγκρίνουν τη νοημοσύνη ανθρώπων με ή χωρίς αδέλφια, διαπίστωσε ότι τα μοναχοπαίδια βαθμολογήθηκαν υψηλότερα στις εξετάσεις IQ και έκαναν καλύτερα ακαδημαϊκά σκορ από ό, τι οι άνθρωποι που μεγαλώνουν με πολλά αδέλφια ή έχουν έναν μεγαλύτερο αδελφό. Οι μόνες περιπτώσεις που ξεπέρασαν τα μοναχοπαίδια ήταν οι πρωτότοκοι με έναν μόνο μικρότερο αδελφό. Πάντως, αυτή η διαφορά στη νοημοσύνη φαίνεται να μειώνεται προϊόντος του χρόνου και το χάσμα μικραίνει όσο η ηλικία μεγαλώνει.
Κάτι που επίσης έχει εξεταστεί είναι η ψυχική υγεία των ανθρώπων που είναι μοναχοπαίδια ή έχουν αδέλφια. Και πάλι, τα ευρήματα δεν δείχνουν διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων σε επίπεδα άγχους, αυτοεκτίμησης και προβλημάτων συμπεριφοράς. Περαιτέρω, ευρήματα άλλων ερευνών δείχνουν ότι τα μοναχοπαίδια είχαν μεσοσταθμικά τον ίδιο αριθμό φίλων με όλα τα άλλα παιδιά.
Κοντολογίς, τα ευρήματα φαίνεται να υποδηλώνουν ότι το να έχουμε αδέλφια δεν κάνει μεγάλη διαφορά στη διαμόρφωση αυτού που είμαστε. Στην πραγματικότητα, όταν υπάρχουν διαφορές, φαίνεται ότι μπορεί να είναι υπέρ των μοναχοπαίδιων και όχι κατά τους. Γιατί συμβαίνει αυτό; Σε αντίθεση με τα παιδιά που έχουν αδέλφια, τα μοναχοπαίδια λαμβάνουν την αμέριστη προσοχή, την αγάπη και τους υλικούς πόρους των γονιών τους καθόλη τη διάρκεια της ζωής τους. Επίσης, εκ των πραγμάτων δεν πρόκειται ποτέ να φιλονικήσουν για τα κληρονομικά με τα άλλα αδέλφια τους, αλλά και ούτε μια μέρα να ισχυριστούν στον ψυχολόγο τους ότι οι γονείς τους έδιναν περισσότερη προσοχή στα άλλα παιδιά…
