Το καλοκαίρι είναι εδώ μαζί με αμέτρητες βουτιές μία συνήθεια άμεσα συνυφασμένη με τις διακοπές των παιδιών. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η συχνότητα των προβλημάτων στα αυτιά τριπλασιάζεται σε παιδιά από 5 έως 14 χρόνων. Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουμε αν μπει νερό στο αυτί του παιδιού; Ο  Κ. Ιωάννης Νάσιος, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος έχει όλες τις απαντήσεις.

Ποια πρέπει να είναι η πρώτη μας κίνηση όταν το παιδί μας πει: «Μπήκε νερό στο αυτί μου και βούλωσε»;

Κατ’ αρχήν δεν υπάρχει λόγος πανικού. Συνήθως είναι κάτι το προσωρινό. Σαν πρώτη κίνηση, είναι να γείρουμε το κεφαλάκι του παιδιού στο πλάι από την πλευρά του αυτιού που μας παραπονείται πως βούλωσε. Τραβάμε το αυτάκι ελαφρά προς τα πίσω και πάνω (έτσι ευθειάζει ο έξω ακουστικός πόρος) και αφήνουμε να «στραγγίξει» πάνω σε μια πετσετούλα για μερικά δευτερόλεπτα.

Αν δεν επανέλθει αμέσως ή μετά από λίγες ώρες, καλό είναι να απευθυνθούμε στον ΩΡΛ ώστε να δώσει την λύση, καθώς η πιθανή συσσώρευση κυψελίδας, σε συνδυασμό με το νερό, έχει φράξει τον έξω ακουστικό πόρο.

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι καλό είναι να ρίχνουμε μέσα στο αυτί του παιδιού λίγες σταγόνες καθαρό οινόπνευμα προκειμένου να εξατμιστεί στο νερό. Συμφωνείτε;

Κατόπιν οδηγίας του ειδικού γιατρού, ναι, μπορεί να γίνει και αυτό. Το καθαρό οινόπνευμα, βοηθά στο να στεγνώσει το αυτί. Το μπλε οινόπνευμα απαγορεύεται, γιατί προκαλεί ξηροδερμία.

Προσοχή: δεν βάζουμε κανενός είδους ωτικές σταγόνες στο αυτί μας γενικότερα, αν πριν δεν έχει ελεγχθεί το τύμπανο. Μια πιθανή διάτρηση του τυμπανικού υμένα, θα επιτρέψει την είσοδο της φαρμακευτικής ουσίας στο μέσο ους και αυτό αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την ακοή μας, καθώς πολλές φαρμακευτικές ουσίες, είναι ωτοτοξικές.

Τι κάνουμε όταν το αυτί δεν ξεβουλώνει; Οι παλιοί έλεγαν: «Κλείσε τη μύτη και το στόμα και φύσα δυνατά για να ξεβουλώσει». Είναι ασφαλής αυτή η μέθοδος η όχι;

Όπως προαναφέραμε, όταν δεν ξεβουλώνει το αυτί, επισκεπτόμαστε τον ΩΡΛ ώστε να βρει το ακριβές αίτιο. Η μέθοδος αυτή, δεν αφορά το εξωτερικό αυτί, και την πιθανή ύπαρξη νερού εντός του έξω ακουστικού πόρου, καθώς ο τυμπανικός υμένας, αποτελεί «φράγμα» μεταξύ του έξω ακουστικού πόρου και του μέσου ωτός. Η μέθοδος Valsalva, όπως λέγεται αυτή η κίνηση, βοηθά στην εξίσωση των πιέσεων εντός και εκτός του αυτιού και την απόφραξη της ευσταχιανής σάλπιγγας. Αυτή, ας την παρομοιάσουμε με ένα σωληνάκι, που συνδέει το αυτί μας με το πίσω μέρος της μύτης μας. Μπορεί να μας βοηθά σε μια κατάδυση ή σε κάποιο μεγάλο υψόμετρο, όμως σίγουρα δεν έχει πώς να μας βοηθήσει στην αποβολή του νερού που μπορεί να έχει παγιδευτεί στο αυτί μας.

Αληθεύει ότι η χρήση μπατονέτας για την αφαίρεση του νερού απαγορεύεται ρητά;

Κάποτε, ένας Καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας, μας είχε πει: «Μη βάζετε μέσα στο αυτί σας, οτιδήποτε είναι μικρότερο από τον… αγκώνα σας!»

Η χρήση της μπατονέτας, σπρώχνει βαθύτερα προς τα μέσα, το κερί (κυψελίδα), στον έξω ακουστικό πόρο. Αυτό, μπορεί να τραυματίσει την λεπτή και ευαίσθητη επιδερμίδα του, όπως επίσης και τον τυμπανικό υμένα, ο οποίος έχει πάχος μόλις 3 χιλιοστά.

Το κερί (κυψελίδα) έχει λόγο ύπαρξης, και δεν είναι ένδειξη ακαθαρσίας, όπως πιστεύει ο πολύς κόσμος.
Προστατεύει τον έξω ακουστικό πόρο, από τα μικρόβια, τους μύκητες και λιπαίνει το λεπτό δέρμα που τον καλύπτει. Συνεπώς προστατεύει το αυτί μας από τις μολύνσεις, ακόμα και από την είσοδο κάποιων μικρών εντόμων, πράγμα που δεν είναι σπάνιο και συμβαίνει αρκετές φορές.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, άνθρωποι που έχουν υπερέκκριση κυψελίδας, το καλύτερο που έχουν αν κάνουν, είναι να επισκέπτονται ανά τακτά διαστήματα, τον Ωτορινολαρυγγολόγο τους για καθαρισμό, με ειδικά εργαλεία.

Υπάρχουν κάποια μέτρα πρόληψης; Για παράδειγμα ενδείκνυται να χρησιμοποιούν τα παιδιά ωτοασπίδες;

Συγκεκριμένα μέτρα πρόληψης, με την στενή έννοια, δεν υπάρχουν.

Όμως κρίνεται σωστό, πριν τις καλοκαιρινές μας διακοπές ή την ενασχόληση μας με την θάλασσα, να έχουμε κάνει έναν προληπτικό έλεγχο, ώστε να αποφύγουμε δυσάρεστες καταστάσεις, που θα μας χαλάσουν την καλή διάθεση. Έναν λόγο παραπάνω, όσοι έχουν κάποιο ιστορικό ωτίτιδας ή υπερέκκρισης κυψελίδας.

Μεγαλύτερη προσοχή χρειάζεται για όσους θα κάνουν μπάνιο σε πισίνες, καθώς η συγκέντρωση βακτηριδίων και μικροβίων είναι μεγαλύτερη σε αυτές, όσο «καθαρές» και αν μοιάζουν. Συνεπώς και αυξάνει ο κίνδυνος για μια εξωτερική ωτίτιδα.

Προσοχή στις βουτιές σε βάθη άνω του ενός μέτρου, ιδιαίτερα αν η ρινική μας αναπνοή δεν είναι ελεύθερη. Το κρυολόγημα και η βουλωμένη μύτη, δεν επιτρέπουν στην σωστή εξίσωση εσωτερικής και εξωτερικής πίεσης του αυτιού. Αποτέλεσμα ο ξαφνικός πόνος στο αυτί από κάποιο βάθος και μετά, ο ίλιγγος και η απώλεια προσανατολισμού.

Ο κίνδυνος βαροτραύματος ή ρήξης του τυμπάνου είναι μεγάλος, όπως και η εισχώρηση βακτηρίων στο μέσο ους, μέσω της μύτης και της ευσταχιανής σάλπιγγας. Ιδιαίτερα τα παιδιά, είναι περισσότερο ευαίσθητα, καθώς έχουν πιο “κοντή” και πιο οριζόντια ευσταχιανή σάλπιγγα από τους ενήλικες.

Η χρήση ωτασπίδων σιλικόνης δεν είναι απαραίτητη, αλλά μπορεί να γίνει με προσοχή, αν υπάρχει ευαισθησία στο κρύο νερό.

Πότε είναι απαραίτητο να επισκεφθούμε τον γιατρό;

Ένας επίμονος πόνος στο αυτί, που δεν υποχωρεί μετά από λίγη ώρα, είναι ένδειξη ότι πρέπει να επισκεφτούμε τον γιατρό.

Ο πόνος στο αυτί, μπορεί να έχει πολλές μορφές. Να είναι ισχυρός, απότομος, διαξιφιστικός (σαν «σουβλιές» οι οποίες έρχονται και φεύγουν). Να είναι έντονος κατά την μάσηση της τροφής.

Όλα αυτά οφείλονται κατά κύριο λόγο σε φλεγμονή του έξω ακουστικού πόρου, γνωστή ως  εξωτερική ωτίτιδα.

Οι μύκητες επίσης, βρίσκουν πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθούν κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Η υγρασία που παραμένει στον έξω ακουστικό πόρο από τα μπάνια και τα συχνά ντους, οι υψηλές θερμοκρασίες του θέρους, δίνουν τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να νοσήσει το αυτί από μυκητίαση (ωτομύκωση) προκαλώντας έντονο αίσθημα κνησμού στη περιοχή που είναι αρκετά ενοχλητικό και δεν υποχωρεί.

Η θεραπεία της ωτίτιδας ή της ωτομύκωσης, είναι συνήθως με ενσταλάξεις τοπικών αντιβιοτικών σε μορφή σταγόνων και σπανιότερα σε συνδυασμό με αντιβιοτική αγωγή από το στόμα.

Όμως θα πρέπει να αποφεύγει κανείς αυστηρά την επαφή με το νερό, ακόμα και στο λούσιμο, κατά την διάρκεια της θεραπείας.

Και σίγουρα κανείς μας δεν θέλει κάτι τέτοιο σε μια περίοδο που θέλουμε να απολαύσουμε την θάλασσα ή τις διακοπές μας.

Ευχαριστούμε τον κ. Ιωάννη Α. Νάσιο ΜD Xειρουργό Ωτορινολαρυγγολόγο