*Γράφουν η Άρτεμις Ψαρρή, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Παιδαγωγός, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων και η Βασιλική Μπουγιοτοπούλου Ph.D, Σύμβουλος Μελέτης-Ενδυναμωτής, Λογοπεδικός, Ειδική Παιδαγωγός, Εκπαιδεύτρια Ομάδων Σχολών Γονέων.
Όλοι οι γονείς ονειρευόμαστε μια αρμονική σχέση με το παιδί μας που να χαρακτηρίζεται από αγάπη, ενσυναίσθηση και επικοινωνία χωρίς εντάσεις, γκρίνια, αντίδραση και καυγάδες.
Ποιο είναι όμως το συχνότερα λάθη που κάνουμε ως γονείς όταν επικοινωνούμε με το παιδί μας;
- Συνηθίζουμε να λέμε τη γνώμη μας χωρίς το παιδί να μας τη ζητήσει.
- Κρίνουμε αυτά που μας λέει σύμφωνα με τη δική μας οπτική.
- Όταν δεν συμφωνούμε, εκφράζουμε τη δυσαρέσκειά μας με τρόπο που πιθανώς να πληγώσει το παιδί.
- Προτείνουμε λύσεις χωρίς να μας ζητηθούν.
- Προβλέπουμε συμφορές!
Ουσιαστικά δεν το ακούμε! Σκεφτείτε, πως αισθανόμαστε όταν κάποιος υποστηρίζει τη δική του γνώμη χωρίς να ακούει και να δέχεται τη δική μας οπτική; Όταν υποβαθμίζει τα συναισθήματά μας ή ακόμα χειρότερα όταν δεν τα μετράει καν προσπαθώντας να μας υποδείξει λύσεις που ίσως δε χρειαζόμαστε εκείνη τη στιγμή ή δεν μας ταιριάζουν.
Το ίδιο αισθάνεται και το παιδί. Θυμώνει, κλείνεται στον εαυτό του, απογοητεύεται.
Ποια είναι τα μυστικά κλειδιά που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να επικοινωνήσουμε με το παιδί μας ώστε να αισθανθεί ότι είμαστε δίπλα του; Ότι το κατανοούμε και το στηρίζουμε και έτσι σε κάθε δυσκολία που αντιμετωπίζει ανοίγεται και μας εμπιστεύεται;
Το πρώτο κλειδί είναι η ενεργητική ακρόαση. Μας βοηθάει να κατανοήσουμε τι είναι αυτό ακριβώς που μας λέει το παιδί και τι είναι αυτό που στα αλήθεια αισθάνεται. Εμπεριέχει την παρατήρηση και την ενσυναίσθηση. Χρειάζεται να παρατηρήσουμε τη συμπεριφορά του παιδιού για να μπορέσουμε να ακούσουμε ενεργητικά. Δηλαδή ακούμε προσπαθώντας να είμαστε 100% παρόντες. Όχι μόνο με το σώμα μας, αλλά και με το νου και την καρδιά μας. Πότε είμαστε παρόντες; Όταν μπορούμε να συγκεντρωθούμε σε αυτό που μας λέει, όταν έχουμε την πρόθεση να το ακούσουμε με σκοπό να κατανοήσουμε αυτό που μας λέει, να το καταλάβουμε. Όταν δεν προσπαθούμε να βγάλουμε συμπεράσματα, δεν το κρίνουμε, δεν σκεφτόμαστε τι συμβουλή να του δώσουμε. Όταν έχει την αμέριστη προσοχή μας. Όταν το κοιτάζουμε στα μάτια, το ακούμε χωρίς να διακόπτουμε και προσπαθούμε να καταλάβουμε πως αισθάνεται. Βοηθάει να επαναλάβουμε με δικά μας λόγια αυτό που μας λέει, για να σιγουρευτούμε ότι κατανοούμε αυτό που εκείνη τη στιγμή εννοεί. Μπορούμε να το ρωτήσουμε αν είναι στεναχωρημένο ή θυμωμένο. Έτσι από τη μια σιγουρευόμαστε πως αισθάνεται, αφετέρου το βοηθάμε να εκφράζει τα συναισθήματά του και το διαβεβαιώνουμε με τη στάση μας ότι όπως και να αισθάνεται είμαστε κοντά του και το ακούμε. Όλα τα συναισθήματα, άλλωστε, είναι σημαντικά και αποδεκτά.
Αυτό είναι το δεύτερο κλειδί της λειτουργικής επικοινωνίας. Η αναγνώριση και η αποδοχή των συναισθημάτων. Είναι εκεί, γιατί θέλουν κάτι να μας πουν! Κάτι που κρύβεται καλά, κάποιες φορές, και είναι δύσκολο να το δούμε. Είναι αυτό που πραγματικά χρειάζεται το παιδί και το εκφράζει με μια συμπεριφορά που μας δυσκολεύει να διαχειριστούμε.
Είναι με άλλα λόγια μια ανάγκη του που χρειάζεται να φροντισθεί. Το τρίτο κλειδί! Η αναγνώριση των αναγκών! Είναι κουρασμένο; Πεινάει; Θέλει μια αγκαλιά; Θέλει να του διαθέσουμε λίγο παραπάνω χρόνο μέσα στην ημέρα; Είναι σημαντικό να ‘διαβάζουμε’ κάτω από τη συμπεριφορά και να αναγνωρίζουμε την ανάγκη του σε πρώτο χρόνο και σε δεύτερο χρόνο να την ικανοποιήσουμε.
Το τέταρτο και τελευταίο κλειδί, αλλά καθόλου ασήμαντο είναι η θέσπιση των κανόνων συμβίωσης. Τα κατάλληλα όρια, που εμείς, ως οι γονείς, έχουμε την ευθύνη να θέσουμε. Όλοι μας χρειαζόμαστε τους κανόνες , πόσο μάλλον τα παιδιά. Οι κανόνες είναι αυτοί που προσφέρουν ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Ορίζουν το πλαίσιο, μέσα στο οποίο μπορεί το παιδί να κινηθεί. Γνωρίζει τις αξίες της οικογένειας και τις αποδεκτές κοινωνικές συμπεριφορές. Οι κανόνες δημιουργούνται για την ομαλή ροή και συμβίωση της οικογένειας. Και είναι σημαντικό να τηρούνται από όλους.
Αυτά είναι τα 4 κλειδιά που μας βοηθούν να έχουμε μια λειτουργική επικοινωνία με το παιδί μας και τα εφαρμόζουμε ώστε να «ακούμε» το παιδί μας και να δημιουργούμε μια ουσιαστική και με κατανόηση σχέση. Το ένα ακολουθεί το άλλο, το ένα βοηθάει και υποστηρίζει το άλλο και όλα μαζί μας επιτρέπουν να αισθανθούμε αποτελεσματικότεροι ως γονείς με πίστη στον εαυτό μας και εμπιστοσύνη στα παιδιά μας.
H κ. Βασιλική Μπουγιοτοπούλου
H κ. Άρτεμις Ψαρρή
H Άρτεμις Ψαρρή, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Παιδαγωγός, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων και η Βασιλική Μπουγιοτοπούλου Ph.D, Σύμβουλος Μελέτης-Ενδυναμωτής, Λογοπεδικός, Ειδική Παιδαγωγός, Εκπαιδεύτρια Ομάδων Σχολών Γονέων είναι ιδρύτριες του ΒΕΛΟΣ (Βιωματικά Εργαστήρια Λειτουργικής Οικογενειακής Συνεξέλιξης). Στο ΒΕΛΟΣ δουλεύοντας με βιωματικό τρόπο μέσω διαδραστικών ασκήσεων ο γονιός εφοδιάζεται με τα κατάλληλα εργαλεία, ώστε να νιώσει δυνατός, αποτελεσματικός και ικανός να δημιουργήσει τη σχέση που ονειρεύεται με το παιδί του.
