Η αυτοεκτίμηση εξαρτάται από το σύνολο των αντιλήψεων, πεποιθήσεων και συναισθημάτων που έχει το άτομο για τον εαυτό του, σε μια δεδομένη στιγμή της ζωής του. Διαφέρει από την αυτοπεποίθηση, γιατί ενώ η πρώτη πηγάζει από την αξιολόγηση του εαυτού, η δεύτερη πηγάζει από την αξιολόγηση των ικανοτήτων του ατόμου στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της ζωής. Ωστόσο, το σίγουρο είναι πως τόσο η έλλειψη αυτοπεποίθησης όσο και αυτοεκτίμησης συμβάλλει στην ανάπτυξη της αποθάρρυνσης, κατά την οποία το άτομο πιστεύει ότι δεν αξίζει.
Μερικοί από τους πιο συνηθισμένους τρόπους με τους οποίους το άτομο αποθαρρύνει τον εαυτό του, είναι:
1. Υπερβολικά υψηλές προσδοκίες. «Πρέπει να είμαι τέλειος», «Πρέπει να είμαι πάντα πρώτος», είναι μερικές από τις πεποιθήσεις που κυριαρχούν στο άτομο που περιμένει πάντα πολλά από τον εαυτό του
2. Μη ρεαλιστικοί στόχοι
3. Υπερβολική έμφαση στον ανταγωνισμό. Τα άτομα αυτά συγκρίνουν διαρκώς τον εαυτό τους με τους άλλους και αδυνατούν να αποδεχθούν μια αποτυχία τους
4. Έμφαση στα αδύνατα σημεία. Αφορά στα άτομα που βλέπουν μόνο τα λάθη και τις αδυναμίες τους και που αδυνατούν να αναγνωρίσουν τα επιτεύγματά τους
5. Έλλειψη εμπιστοσύνης στις ικανότητές μας. Τα άτομα που είναι πεπεισμένα ότι θα αποτύχουν, γιατί νιώθουν ανεπαρκή, συνήθως αναπτύσσουν συμπεριφορές που τελικά επιβεβαιώνουν τις δυσοίωνες προσδοκίες τους
Η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση, αλλάζουν καθώς το παιδί μεγαλώνει και έρχεται αντιμέτωπο με ποικίλες εμπειρίες και ερεθίσματα. Ο γονιός, καλό είναι να αφουγκράζεται τις ανησυχίες του παιδιού του και να προσπαθεί να το ενδυναμώνει καθημερινά, ώστε τελικά να καταφέρει να εξελιχθεί σε ένα επαρκές και δυναμικό άτομο.
Μερικές χρήσιμες συμβουλές:
• Επιβραβεύστε το παιδί σας όποτε τα καταφέρνει καλά, ακόμα και σε πράγματα που τα θεωρείτε πολύ απλά και καθημερινά (π.χ. «Μπράβο που έδεσες τα κορδόνια σου»)
• Τονίστε τις θετικές του συμπεριφορές (π.χ. «Χαίρομαι πάρα πολύ που απόψε πήγες στο κρεβάτι σου δίχως γκρίνιες και πείσματα!»)
• Αναπτύξτε ρεαλιστικές προσδοκίες. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα για ένα παιδί να νιώθει ότι συνεχώς απογοητεύει τον γονέα του, όσο και αν προσπαθεί
• Μην κάνετε εσείς για τα παιδιά πράγματα που μπορούν να κάνουν μόνα τους με λίγη προσπάθεια. Η υπερπροστασία προκαλεί ανασφάλεια
• Ενθαρρύνετέ το να δοκιμάσει καινούρια πράγματα
• Μάθετέ του να επιμένει, να υπομένει και να αγωνίζεται μέχρι να πετύχει τους στόχους του
• Θυμηθείτε πως πάντα χαρακτηρίζουμε τη συμπεριφορά και όχι το ίδιο το παιδί (π.χ. «ήταν πολύ κακό που μίλησες άσχημα» και όχι «είσαι κακό παιδί, δε σε αγαπάω πια»)
• Βοηθήστε το παιδί σας να αποδεχτεί πως όλοι μας έχουμε τόσο δυνατά όσο και αδύναμα σημεία. Το θέμα είναι να βρίσκουμε τρόπους ώστε τα πρώτα να αναπληρώνουν τα δεύτερα
• Αποφύγετε τις συγκρίσεις. «Όχι έτσι, βρε παιδί μου, κοίτα τι ωραία που ζωγραφίζει το κοριτσάκι».
• Όταν θέτετε κανόνες, μην τους αγνοείτε μετά. Για να έχει ένα παιδί πίστη στον εαυτό του, πρέπει να έχει και στους γονείς του
• Δημιουργήστε ένα κλίμα στοργής, ασφάλειας και διαλλακτικότητας στο σπίτι. Η αποδοχή, το χάδι και η αγκαλιά είναι απαραίτητα για την ομαλή ανάπτυξη κάθε παιδιού, ενώ παράλληλα μέσω αυτής της θετικής αλληλεπίδρασης μαθαίνει και το ίδιο να εκφράζει τα συναισθήματά του
• Δείξτε του εμπιστοσύνη. Αφήστε το να συμμετέχει κι αυτό στις αποφάσεις της οικογένειας, ανάλογα, βέβαια, πάντα με την ηλικία του (π.χ. «πού θες να πάμε διακοπές;», «τι να μαγειρέψω αύριο;», «ποιά μπλούζα θέλεις να φορέσεις;»)
• Μην βομβαρδίζετε το παιδί σας με τους δικούς σας φόβους. Οι γονείς αποτελούν για το παιδί ένα πολύ ισχυρό πρότυπο προς μίμηση
Κλείνοντας, παραθέτω μερικά λόγια από το τι ζητάει ένα παιδί από τους γονείς του (Από το βιβλίο της Diana Loomans: What all children want their parents to know): «Δείχνε μου τακτικά πως μ’ αποδέχεσαι και μίλα μου για τις αρετές και τις χάρες μου. Θα γνωρίζω πως είμαι σημαντικός και θα μάθω ν’ αναγνωρίζω και τις αρετές των άλλων. Δώσε μου ζωτικό χώρο για ν’ αναπτυχθώ, να κάνω λάθη και να αποκτήσω το θάρρος της γνώμης μου. Θα μάθω να είμαι ανεξάρτητος και να εμπιστεύομαι την κρίση και τη διαίσθησή μου…»
Διαβάστε επίσης:
«Κάνε αυτό που σου λέω» – Και άλλες 9 φράσεις που δεν πρέπει να λέμε στα παιδιά
