Διάφορες μελέτες στο παρελθόν έχουν συνδέσει την παιδική παχυσαρκία με μειωμένη εκτελεστική λειτουργία. Μια νέα εργασία που δημοσιεύθηκε στο JAMA Pediatrics, όμως, υποδεικνύει ότι μια αλλαγή στη δομή του εγκεφάλου – και συγκεκριμένα ο λεπτότερος προμετωπιαίος φλοιός – μπορεί να αποτελεί μέρος της εξήγησης αυτής της σχέσης.
Τα ευρήματα βασίστηκαν σε δεδομένα 3.190 εφήβων εννέα και 10 ετών που συμμετείχαν σε ερευνητικό πρόγραμμα των ΗΠΑ, το οποίο τους παρακολούθησε για μια δεκαετή περίοδο. Κάθε δύο χρόνια, οι συμμετέχοντες καλούνταν σε συνέντευξη, υποβάλλονταν σε ελέγχους, έδιναν δείγμα αίματος και έκαναν εξετάσεις εγκεφάλου.
Η μελέτη επιβεβαίωσε τα προηγούμενα ευρήματα, ότι δηλαδή οι συμμετέχοντες με υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος έτειναν να έχουν μικρότερη μνήμη εργασίας, προσέθεσε, όμως, κι ένα σημαντικό στοιχείο στη γνώση αυτή: μια φυσιολογική συσχέτιση στον εγκέφαλο που θα μπορούσε να εξηγήσει αυτή τη σύνδεση. Σημειώνεται, πάντως, ότι το φαινόμενο έγκειται σε στατιστική και όχι κλινική παρατήρηση.
«Η θεωρία πίσω από τη μελέτη είναι ότι το πάχος του εγκεφαλικού φλοιού θα ‘μετρίαζε’ – ή θα λειτουργούσε ως επεξηγηματικός σύνδεσμος για – τη σχέση μεταξύ δείκτη μάζας σώματος και εκτελεστικής λειτουργίας», ανέφερε η Jennifer Laurent, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Vermont και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Πράγματι, η σχέση αυτή επιβεβαιώθηκε από τα ευρήματα, σύμφωνα με τον συγγραφέα της μελέτης, Scott Mackey, ο οποίος δήλωσε: «Βρήκαμε εκτενή λέπτυνση του εγκεφαλικού φλοιού στους συμμετέχοντες με υψηλό δείκτη μάζας σώματος και ειδικότερα στην προμετωπιαία περιοχή. Πρόκειται για κάτι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς γνωρίζουμε ότι η εκτελεστική λειτουργία, δηλαδή η μνήμη και η ικανότητα του εγκεφάλου για προγραμματισμό, ελέγχονται από αυτή τη συγκεκριμένη περιοχή».
Οι ερευνητές τονίζουν ότι χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να προσδιοριστεί η φύση του συνδέσμου μεταξύ των τριών αυτών μεταβλητών. «Θα μπορούσε να είναι ότι ο λεπτότερος προμετωπιαίος φλοιός που επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων σε κάποια παιδιά με αποτέλεσμα να κάνουν ανθυγιεινές διατροφικές επιλογές, οι οποίες τελικά θα οδηγήσουν σε παχυσαρκία», σημειώνει χαρακτηριστικά η Δρ. Laurent.
Η αιτιώδης σχέση, ωστόσο, θα μπορούσε να λειτουργεί και προς την αντίθετη κατεύθυνση. «Γνωρίζουμε από τα ζωικά μοντέλα και τις μελέτες ενηλίκων ότι η παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει μικρού βαθμού φλεγμονώδεις επιδράσεις, που πράγματι τροποποιούν την εγκεφαλική δομή, οδηγώντας σε καρδιαγγειακές παθήσεις», συμπληρώνει η ειδικός.
Αν ισχύει αυτό, οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία είναι σημαντικές. «Θέλουμε να ενθαρρύνουμε ενεργά τις αλλαγές στη διατροφή και τα επίπεδα άσκησης των παιδιών σε νεαρή ηλικία, κατανοώντας ότι η παχυσαρκία δεν επηρεάζει μόνο την καρδιά, αλλά ενδεχομένως και τον εγκέφαλο», καταλήγει η Δρ. Laurent.
