Μια απροσδόκητη ανακάλυψη για τη γονιμότητα που έκαναν επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Virginia αποκαλύπτει μια νέα θεωρία σχετικά με τον τρόπο που «επικοινωνεί» το σπέρμα με τα ωάρια, η οποία θα μπορούσε αφενός να έχει τεράστιες συνέπειες για τα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας και αφετέρου να οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός ανδρικού αντισυλληπτικού στο μέλλον.
Σύμφωνα με τη σχετική δημοσίευση στο Nature Communications, τα ευρήματα έχουν τις προοπτικές να ενισχύσουν τα ποσοστά επιτυχίας της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, αλλά και να μειώσουν το κόστος της. Συγκεκριμένα, υποστηρίζεται ότι η θεώρηση που έλεγε πως το ωάριο αποτελεί έναν παθητικό υποδοχέα του σπέρματος γίνεται πλέον παρελθόν. Αντίθετα, οι ερευνητές αναδεικνύουν τώρα το ενδεχόμενο να υπάρχουν μοριακοί παράγοντες στην επιφάνεια των ωαρίων που δεσμεύονται από μια αντίστοιχη ουσία στο σπέρμα για να διευκολύνουν την ένωση των δύο.
Σπερματοζωάρια που δείχνουν νεκρά αλλά δεν είναι
Πριν από μερικά χρόνια, οι ερευνητές Kodi Ravichandran και Jeffrey J. Lysiak διαπίστωσαν ότι κάποια ανώριμα σπερματοζωάρια που έδειχναν να πεθαίνουν, τελικά ήταν ζωντανά και υγιή. Τα σπερματοζωάρια αυτά έφεραν στην επιφάνειά τους έναν μοριακό δείκτη που υπεδείκνυε μεν ένα κύτταρο που πέθαινε, αλλά ο δείκτης αυτός γινόταν ισχυρότερος καθώς το σπερματοζωάριο ωρίμαζε.
Όπως αποδείχθηκε, αυτός ο δείκτης στο σπέρμα, ο ρόλος του οποίου είναι να γνωρίζει ο οργανισμός ποια κύτταρα είναι νεκρά και πρέπει να αποβληθούν, εν τέλει χρησιμοποιείται διαφορετικά κατά τη διάρκεια της γονιμοποίησης. Ο δείκτης αυτός, η φωσφατιδυλοσερίνη (PS) συνήθως βρίσκεται εντός των κυττάρων μέχρι να πεθάνουν, αλλά εκτίθεται -αρκετά σκόπιμα- και στα υγιή, ζωντανά σπερματοζωάρια.
Την ίδια στιγμή τα ωάρια εκφράζουν πρωτεϊνικούς παράγοντες που δεσμεύουν το σπέρμα μέσω του δείκτη PS. Αυτή η βασιζόμενη στην PS αναγνώριση, σε συνδυασμό με άλλες αλληλεπιδράσεις, είναι που ενισχύει την ένωση ωαρίου-σπερματοζωαρίου, υποστηρίζουν οι επιστήμονες. Επομένως, η κάλυψη του δείκτη PS στο σπέρμα ή η αδυναμία των υποδοχέων των ωαρίων να αναγνωρίσουν το σπερματοζωάριο εμποδίζουν αποτελεσματικά τη γονιμοποίηση.
Η διαπίστωση αυτή έχει διάφορες ενδιαφέρουσες επιπτώσεις, πρώτα από όλα για τα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας. Οι γιατροί αναφέρουν, λοιπόν, ότι κάποια μέρα ίσως να είναι δυνατή η ενίσχυση της έκθεσης της PS στο σπερματοζωάριο για την αύξηση των πιθανοτήτων σύλληψης.
Πιστεύουν, επίσης, ότι θα μπορούσαν να εξετάσουν τα σπερματοζωάρια ενός άνδρα πριν την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή για να επιλέξουν αυτά που έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να καταλήξουν σε εγκυμοσύνη. Η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να αποτρέψει την ανάγκη για πολλαπλές προσπάθειες και να μειώσει το κόστος.
«Τα τεστ ανδρικής γονιμότητας περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο μια ανάλυση του αριθμού των σπερματοζωαρίων, της κινητικότητας κα της μορφολογίας τους, χωρίς όμως να παρέχονται πληροφορίες για το αν μπορούν να γονιμοποιήσουν», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δρ. Lysiak. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, ο ίδιος και ο Δρ. Ravichandran σχεδίασαν ένα νέο τεστ προσδιορισμού της ικανότητας γονιμοποίησης του σπερματοζωαρίου, βάσει της έκθεσης της PS.
Τέλος, οι ερευνητές πιστεύουν ότι η ανεύρεση ενός τρόπου απενεργοποίησης του δείκτη PS στο σπέρμα θα μπορούσε πιθανά να οδηγήσει σε ένα νέο ανδρικό αντισυλληπτικό.
