Μια νέα μελέτη που παρουσιάστηκε στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Γαστρεντερολογίας 2019 (UEG Week 2019) βρήκε ότι 18 ευρέως χρησιμοποιούμενες κατηγορίες φαρμάκων επηρεάζουν εκτεταμένα την ταξινομική δομή και το μεταβολικό δυναμικό του εντερικού μικροβιώματος. Στους συμμετέχοντες στη μελέτη βρέθηκαν, επίσης, οκτώ διαφορετικές κατηγορίες φαρμάκων που αυξάνουν τους μηχανισμούς αντιμικροβιακής αντίστασης.
Πιο αναλυτικά, οι ερευνητές από τα Ιατρικά Κέντρα των Πανεπιστημίων Groningen και Maastricht εξέτασαν 41 ευρέως χρησιμοποιούμενες κατηγορίες φαρμάκων και αξιολόγησαν 1883 δείγματα κοπράνων από μια κοόρτη πληθυσμού, στην οποία περιλαμβάνονταν ασθενείς με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (IBD) και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) αλλά και υγιή άτομα ελέγχου.
Οι ερευνητές συνέκριναν τα προφίλ ταξινομικών και μεταβολικών λειτουργιών στους χρήστες φαρμάκων και στους μη χρήστες, εξετάζοντας την επίδραση της χρήσης μιας μεμονωμένης φαρμακευτικής αγωγής και έπειτα της συνδυαστικής φαρμακευτικής αγωγής. Οι αλλαγές που παρατηρήθηκαν θεωρήθηκε ότι μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εντερικών λοιμώξεων, παχυσαρκίας και άλλων σοβαρών παθήσεων και διαταραχών που συνδέονται με το εντερικό μικροβίωμα.
Οι κατηγορίες φαρμάκων που είχαν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις στο μικροβίωμα περιελάμβαναν:
- Αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (PPIs), που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της δυσπεψίας, του πεπτικού έλκους, για την εξάλειψη του Η. Pylori, τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και τον οισοφάγο Barrett
- Μετμορφίνη, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2
- Αντιβιοτικά, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων
- Καθαρτικά, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία και την πρόληψη της δυσκοιλιότητας
Όπως απεφάνθη η μελέτη, το εντερικό μικροβίωμα των χρηστών PPI παρουσίασε υπεραφθονία σε βακτήρια της ανώτερης γαστρεντερικής οδού και αυξημένη παραγωγή λιπαρών οξέων, ενώ οι χρήστες μετμορφίνης είχαν υψηλότερα επίπεδα του πιθανώς επιβλαβούς βακτηρίου Escherichia coli (E. coli).
Οι ερευνητές βρήκαν, επίσης, ότι επιπλέον επτά κατηγορίες φαρμάκων συνδέονταν με σημαντικές αλλαγές στους βακτηριακούς πληθυσμούς του εντέρου. Η χρήση συγκεκριμένων αντικαταθλιπτικών (SSRIs) από πάσχοντες από φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου σχετίστηκε με αφθονία του πιθανώς επιβλαβούς βακτηριακού είδους Eubacterium ramulus. Τέλος, η χρήση από του στόματος στεροειδών σχετίστηκε με αυξημένα επίπεδα μεθανογενών βακτηριων τα οποία σχετίζονται με την παχυσαρκία και με αυξημένο δείκτη μάζας σώματος.
Σχολιάζοντας τη μελέτη, ο επικεφαλής ερευνητής Arnau Vich Vila, τόνισε: «Γνωρίζουμε ήδη ότι η αποτελεσματικότητα και η τοξικότητα ορισμένων φαρμάκων επηρεάζονται από τη βακτηριακή σύνθεση της γαστρεντερικής οδού και ότι το εντερικό μικροβίωμα έχει συσχετιστεί με πολλές καταστάσεις υγείας. Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας η κατανόηση των συνεπειών της χρήσης φαρμάκων για το εντερικό μικροβίωμα. Η εργασία μας υπογραμμίζει τη σημασία της θεώρησης του ρόλου του εντερικού μικροβιώματος κατά τον σχεδιασμό θεραπειών και αναδεικνύει μια νέα θεωρία που θα μπορούσε να εξηγήσει κάποιες από τις παρενέργειες που σχετίζονται με τη χρήση φαρμάκων».
