Η επαρκής κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων στα διάφορα στάδια της ζωής μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη διάφορων χρόνιων ασθενειών, σύμφωνα με μια συστηματική ανασκόπηση 14 άρθρων σχετικά με το ρόλο του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων, τα συμπεράσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν στο Advances in Nutrition.
Η ανασκόπηση πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία ευρωπαϊκών και αμερικανικών πανεπιστημίων και συντονίστηκε από τον Angel Gil, καθηγητή του Πανεπιστημίου της Γρανάδας και την Rosa M. Ortega, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης και χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η μελέτη εξετάζει την παγκόσμια επιστημονική βιβλιογραφία για το ρόλο των γαλακτοκομικών προϊόντων στην υγεία και στην πρόληψη χρόνιων ασθενειών, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, το μεταβολικό σύνδρομο, ο καρκίνος του παχέος εντέρου και της ουροδόχου κύστης και ο διαβήτης τύπου 2. Ερευνά, επίσης, την επίδραση των γαλακτοκομικών προϊόντων στην ανάπτυξη, την οστική πυκνότητα και την παραγωγή μυικής μάζας σε κανονικές συνθήκες αλλά και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του θηλασμού.
Γεγονός είναι ότι το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα περιέχουν πολλά θρεπτικά για τον οργανισμό συστατικά, ωστόσο η κατανάλωσή τους βρίσκεται σε πτώση τα τελευταία χρόνια. Σε πολλές χώρες, μάλιστα, έχει φτάσει κάτω από τα συνιστώμενα επίπεδα κατανάλωσης, κυρίως επειδή τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να αμφισβητούνται έντονα τα πιθανά οφέλη αυτής της κατηγορίας τροφίμων.
Οι ερευνητές σκοπεύουν, μέσω της ανασκόπησης αυτής, να αξιολογήσουν και να συνθέσουν τις επιστημονικές ενδείξεις για τις επιδράσεις της κατανάλωσης γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων στην υγεία και την πρόληψη διάφορων χρόνιων παθήσεων και θνησιμότητας από κάθε λόγο, λαμβάνοντας υπόψιν τη σημασία διατήρησης μιας ικανοποιητικής ποιότητας διατροφής στα διάφορα στάδια του κύκλου της ζωής.
Τα ζητήματα της μελέτης
Τα θέματα που μελετήθηκαν σε βάθος στην ανασκόπηση αυτή περιλαμβάνουν τη σχέση της κατανάλωσης γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων με:
- Τις επιδράσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού
- Τις επιδράσεις στο ύψος και την οστική πυκνότητα των παιδιών
- Τον κίνδυνο θνησιμότητας
- Τις επιδράσεις στον κίνδυνο αδυναμίας και σαρκοπενίας και στη γνωστική απόδοση στους μεγαλύτερους
- Τις επιδράσεις στην πρόληψη της οστεοπόρωσης και των οστεοπορωτικών καταγμάτων
- Την πρόληψη του μεταβολικού συνδρόμου
- Τις επιδράσεις στον διαβήτη τύπου 2
- Τις επιδράσεις στις καρδιαγγειακές παθήσεις
- Τον κίνδυνο καρκίνο του παχέος εντέρου στους ενήλικες
- Τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη και θνησιμότητας
- Τον κίνδυνο καρκίνου της ουροδόχου κύστης
- Τους βιοδείκτες της φλεγμονής
- Το ρόλο των ενισχυμένων γαλακτοκομικών προϊόντων στην καρδιομεταβολική υγεία
Τα συμπεράσματα
Οι ερευνητές βρήκαν ότι η αυξημένη κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων δεν έχει κάποια σαφή σύνδεση με τη μείωση στο σύνολο των οστεοπορωτικών καταγμάτων ή στον κίνδυνο κατάγματος του γοφού, σχετίζεται, όμως, με μειωμένο κίνδυνο κατάγματος της σπονδυλικής στήλης.
Επιπλέον, στην ανάλυση των διαφορών μεταξύ υψηλής και χαμηλής κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων, δε βρέθηκε καμία σύνδεση με τον αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας. Η συνολική κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλών σε λιπαρά συνδέθηκε με μειωμένο κίνδυνο μεταβολικού συνδρόμου, υποστηρίζοντας έτσι την άποψη που θέλει την κατανάλωση αυτών των τροφίμων να μην αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, αλλά αντίθετα να έχει μια ελαφρώς προστατευτική δράση.
Αντίστροφοι συσχετισμοί παρατηρήθηκαν μεταξύ της κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων και ισχαιμικής καρδιοπάθειας και εμφράγματος του μυοκαρδίου. Τρέχουσες επιστημονικές ενδείξεις υποδεικνύουν, επίσης, ότι η κατανάλωση τέτοιων προϊόντων, ειδικά αυτών με χαμηλά λιπαρά και γιαουρτιού, ίσως να σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2.
Αποδείχθηκε, τέλος, ότι η μέτρια κατανάλωση αυτής της ομάδας τροφίμων σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου και της ουροδόχου κύστης, ενώ δε βρέθηκε καμία σύνδεση με τον καρκίνο του προστάτη ή με προφλεγμονώδη δράση σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα ή σε εκείνα με μεταβολικές ανωμαλίες. Πάντως, θεωρείται ότι η ενίσχυση των γαλακτοκομικών προϊόντων με φυτοστερόλες και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα αποτελεί την κατάλληλη στρατηγική για τη βελτίωση των καρδιομεταβολικών βιοδεικτών κινδύνου.
