Η νέα μελέτη των επιστημόνων από το UC Berkeley’s Hass School of Business ανακάλυψε ότι οι πληροφορίες δρουν στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου που παράγει ντοπαμίνη, με τον ίδιο τρόπο που δρουν τα χρήματα ή το φαγητό.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Proceeding of the National Academy of Sciences, υποστηρίζει ότι το μυαλό αποκωδικοποιεί τις πληροφορίες βάσει της ίδιας ίδιας κλίμακας που χρησιμοποιεί για τα χρήματα. Έτσι, οι ερευνητές θέτουν τις βάσεις για να ξετυλίξουν το κουβάρι των νευροεπιστημών γύρω από τον τρόπο με τον οποίο καταναλώνουμε τις πληροφορίες και ίσως και τον ηλεκτρονικό εθισμό.
«Ήμασταν σε θέση να διατυπώσουμε για πρώτη φορά την ύπαρξη ενός κοινού νευρικού κώδικα για την πληροφορία και το χρήμα, ο οποίος ανοίγει το δρόμο για διάφορες εντυπωσιακές ερωτήσεις σχετικά με το πώς οι άνθρωποι καταναλώνουν -και πολλές φορές υπερκαταναλώνουν- τις πληροφορίες», αναφέρει ο αναπληρωτής καθηγητής και νευρο-οικονομολόγος, Ming Hsu που πραγματοποίησε την έρευνα σε συνεργασία με τον μεταδιδακτορικό ερευνητή, Kenji Kobayashi από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια.
Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα μελετά την περιέργεια και το πώς αποτυπώνεται μέσα στον εγκέφαλο. Για τους οικονομολόγους είναι κάτι πολύτιμο επειδή μας βοηθά να αποκτήσουμε πληροφορίες που θα συμβάλλουν στη λήψη αποφάσεων, ενώ για τους ψυχολόγους είναι ένα ενδότερο κίνητρο που μπορεί να προκαλέσει δράση από μόνο του.
«Η μελέτη μας προσπαθεί να δώσει απάντηση σε δύο ερωτήματα: Πρώτον, μπορούμε να συμφιλιώσουμε την οικονομική με την ψυχολογική πλευρά της περιέργειας, ή το γιατί οι άνθρωποι αναζητούν πληροφορίες; Δεύτερον, πώς διακρίνεται η περιέργεια μέσα στον εγκέφαλο;», σχολιάζει ο Δρ. Hsu.
Για να κατανοήσουν περισσότερα για τη νευροεπιστημονική πτυχή της περιέργειας, οι ερευνητές εξέτασαν τον εγκέφαλο ατόμων την ώρα που έπαιζαν κάποιο παιχνίδι με στοίχημα. Σε κάθε συμμετέχοντα παρουσιάστηκε μια σειρά από παιχνίδια και εκείνος έπρεπε να αποφασίσει πόσα χρήματα ήταν πρόθυμος να πληρώσει για να μάθει πού είχε τις περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει. Σε κάποια παιχνίδια η πληροφορία ήταν χρήσιμη, ενώ σε άλλα όχι.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι συμμετέχοντες έκαναν λογικές επιλογές βασιζόμενοι στην οικονομική αξία της πληροφορίας, δε μπορούσαν, όμως, να εξηγήσουν όλες τους τις επιλογές: Οι άνθρωποι έτειναν γενικά να υπερεκτιμούν τις πληροφορίες και ειδικά αυτές που αφορούσαν παιχνίδια με μεγαλύτερα στοιχήματα. Φαίνεται ότι το μεγαλύτερο ρίσκο αύξανε την περιέργεια των ανθρώπων για πληροφορία, ακόμα και όταν αυτή δεν είχε καμία σχέση με τις αποφάσεις τους.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η συμπεριφορά αυτή – όταν δηλαδή οι άνθρωποι αποκτούν κάποια πληροφορία βασιζόμενοι όχι μόνο στο πρακτικό της όφελος αλλά και στην προσδοκία αυτού του οφέλους, είτε είναι χρήσιμο είτε όχι – μπορεί να εξηγηθεί μόνο από ένα μοντέλο που θα αποτύπωνε τόσο τα οικονομικά όσο και τα ψυχολογικά κίνητρα για αυτή την ατέρμονη αναζήτηση πληροφοριών. «Έχει να κάνει με το πώς η προσδοκία ενισχύει το πόσο καλό ή κακό φαίνεται κάτι. Γι’αυτό η προσδοκία μιας θετικής εξέλιξης κάνει την πληροφορία να φαίνεται πιο πολύτιμη», σχολιάζει ο Δρ. Hsu.
Πώς ανταποκρίνεται ο εγκέφαλος σε μια πληροφορία;
Αναλύοντας τις μαγνητικές τομογραφίες των συμμετεχόντων στη μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι πληροφορίες σχετικά με τις πιθανότητες του παιχνιδιού ενεργοποιούσαν κάποιες περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην αξιολόγηση. Πρόκειται για τις ίδιες περιοχές, που περιλαμβάνουν το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου που παράγει ντοπαμίνη, που ενεργοποιούνται με το φαγητό, τα χρήματα και ίσως και τα ναρκωτικά. Αυτό, μάλιστα, συνέβαινε είτε όταν η πληροφορία ήταν χρήσιμη και άλλαζε την αρχική απόφαση του ατόμου είτε όχι.
Στη συνέχεια οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια τεχνική μηχανικής μάθησης για να διαπιστώσουν αν ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τον ίδιο νευρικό κώδικα για τις πληροφορίες σχετικά με τις στοιχηματικές πιθανότητες, όπως και για την αξιολόγηση ή τα χρήματα. Αυτό τους επέτρεψε να εξετάσουν τον νευρικό κώδικα όσον αφορά στην απόκριση του εγκεφάλου σε διάφορες ποσότητες χρημάτων και έπειτα να δουν αν ο ίδιος κώδικας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προβλέψει πόσα χρήματα μπορεί να δώσει ένα άτομο για μια πληροφορία. Και πράγματι, μπορεί.
Με άλλα λόγια, όπως μπορούμε να κοστολογήσουμε ένα πίνακα, ένα δείπνο ή τις διακοπές σε πραγματικό χρήμα, έτσι μπορεί και ο εγκέφαλος να «μετατρέψει» την περιέργεια για μια πληροφορία στον ίδιο κοινό κώδικα που χρησιμοποιεί για τα χρήματα και άλλες δομικές ανταμοιβές.
