Η δυσλεξία θεωρείται η συχνότερη εκ των μαθησιακών δυσκολιών καθώς εκτιμάται ότι αφορά στο 5-17% του γενικού πληθυσμού. Παρά την αυξημένη συχνότητά της, ωστόσο σημαντικός αριθμός επηρεαζόμενων ατόμων παραμένουν αδιάγνωστα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εξέλιξή τους.
Η πρωτοπόρος ελληνική μέθοδος RADAR (Rapid Assessment for Dyslexia and Abnormalities in Reading ή Τάχιστη Αξιολόγηση των Δυσκολιών & Ανωμαλιών κατά την Ανάγνωση), που ανέπτυξε επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον Δρ. Ιωάννη Μ. Ασλανίδη στο Ηράκλειο της Κρήτης, πετυχαίνει έγκαιρη και εύστοχη προ-διάγνωση αναγνωστικών δυσκολιών και μάλιστα με αντικειμενικό τρόπο. Ειδικοί της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, αυτή την περίοδο, αξιολογούν τη μέθοδο RADAR με στόχο τη γενικευμένη χρήσης.
«Η ιδέα για τη RADAR προέκυψε όταν παρατήρησα κάποια χρόνια πριν ότι ο μικρότερος γιος μου Μηνάς, 13 ετών τότε, υστερούσε τόσο στο σχολείο, όσο και στην αλληλεπίδρασή του με το κοινωνικό σύνολο», θυμάται ο επίκουρος καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Weill-Cornell Medical College της Νέας Υόρκης, Ιωάννης Μ. Ασλανίδης. «Αν και σήμερα πια ο Μηνάς είναι 22 ετών και τριτοετής φοιτητής Ιατρικής, τόσο ο ίδιος όσο και συνολικά σαν οικογένεια, αντιμετωπίζαμε διαρκείς δυσκολίες για την επίτευξη απλών στόχων λόγω δυσλεξίας», συμπληρώνει.
«Στην προσπάθεια μου να βρω την κατάλληλη βοήθεια για τον γιο μου, διαπίστωσα ότι οι μέχρι τότε εφαρμοζόμενες διαγνωστικές μέθοδοι ήταν υποκειμενικές, υπό την λογική ότι επηρεάζονται από τον ανθρώπινο παράγοντα. Σκέφτηκα, λοιπόν, πως θα μπορούσε να αλλάξει το διαγνωστικό και θεραπευτικό πεδίο των μαθησιακών δυσκολιών, αν υπήρχε μια διαγνωστική τεχνική, πιο σύγχρονη και το βασικότερο, αντικειμενική», σημειώνει ο Δρ. Ασλανίδης μιλώντας στο ygeiamou.gr.
Και εγένετο η μέθοδος RADAR
Ο επίκουρος καθηγητής Οφθαλμολογίας αποφάσισε, λοιπόν, να αξιοποιήσει το ενδιαφέρον που δείχνουν οι ερευνητές τα τελευταία χρόνια για το οπτικό μονοπάτι ως μια ακριβή αποτύπωση της γνωστικής επεξεργασίας κατά την ανάγνωση.
Με τη συνεργασία 13 Ελλήνων και ξένων ειδικών (https://emmetrolexia.gr/el/radar-method/radar-team) μεταξύ των οποίων και ο καθηγητής Νευρολογίας του Χάρβαρντ Δρ. Στέλιος Σμυρνάκης, ο Ιωάννης Μ. Ασλανίδης σχεδίασε το πρωτόκολλο RADAR που μέσω ενός πρωτοποριακού μηχανήματος ανιχνεύει τον τρόπο ανάγνωσης του παιδιού με τρόπο έγκυρο και ασφαλή. Το μηχάνημα είναι αποτέλεσμα 10ετούς έρευνας και κλινικής εμπειρίας και καλύπτεται από εθνικές και διεθνείς πατέντες και με μια ομάδα υποστήριξης ειδικών ιατρών και επιστημόνων αποτιμά το επίπεδο επάρκειας της ανάγνωσης του παιδιού.
«Η μέθοδος RADAR είναι μία εξέταση εύκολη και γρήγορη, που διαρκεί 15-20 λεπτά, φιλική προς τον αναγνώστη, είτε αυτός είναι παιδί είτε ενήλικας και φυσικά καθόλου παρεμβατική μιας και το μόνο που πρέπει να κάνει είναι να διαβάσει ένα κείμενο. Εμείς, έπειτα από την καταγραφή, και έχοντας αναπτύξει ένα ειδικό λογισμικό που ονομάζεται Emmetrolexia, το οποίο βασίζεται σε αυστηρά μαθηματικά μοντέλα, μπορούμε να αναλύσουμε λεπτομερώς το «“αναγνωστικό μονοπάτι»” του κάθε ατόμου και να εντοπίσουμε τα ποιοτικά τα στοιχεία του κειμένου που προκαλούν τη μεγαλύτερη δυσκολία όπως για παράδειγμα δίφθογγοι, πολυσύλλαβες λέξεις κ.λπ. Η μέθοδος RADAR δεν απευθύνεται μόνο στους αναγνώστες που έχουν πρόβλημα, αλλά είναι μια εξέταση την οποία μπορεί να την κάνει ο καθένας μας και να μάθει περισσότερα για την αναγνωστική του ευχέρεια», εξηγεί ο Ιωάννης Μ. Ασλανίδης.
Και διευκρινίζει: «Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η μέθοδος RADAR δεν ήρθε για να αντικαταστήσει τους ειδικούς επιστήμονες του χώρου. Ίσα ίσα αποτελεί ένα επιπλέον εργαλείο που πιστεύουμε ότι μπορεί να βοηθήσει αρκετά, προσφέροντας πληροφορίες που μπορούν να είναι κρίσιμες και για την όποια διάγνωση αλλά και για τη σχεδίαση της όποιας πιθανής θεραπευτικής παρέμβασης. Με τις υπάρχουσες παραδοσιακές μεθόδους, πρακτικά, η όποια διάγνωση στηρίζεται σε συγκεκριμένα ποιοτικά αποτελέσματα. Με τη RADAR πλέον όμως έχουμε μετρήσιμα αποτελέσματα σχετικά με συγκεκριμένες παραμέτρους».
Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι προκαταρκτικές κλινικές δοκιμές (https://journals.plos.org/plosone/article/authors?id=10.1371/journal.pone.0182597) έχουν δείξει ότι η μέθοδος RADAR πετυχαίνει 95% ακρίβεια ως προς την πρώιμη αξιολόγηση αναγνωστικών δυσκολιών και προβλημάτων που σχετίζονται με τη δυσλεξία. Να σημειωθεί εδώ ότι μια αρνητική εξέταση RADAR (δηλαδή ότι δεν εμφανίστηκε κανένα πρόβλημα) σημαίνει ότι το παιδί – με 99% ακρίβεια – δεν έχει απολύτως κανένα αναγνωστικό πρόβλημα. Επίσης, με το RADAR πλέον έχουμε για πρώτη φορά ποσοτικοποίηση της ανάγνωσης με μετρήσιμα αποτελέσματα συσχετιζόμενα με συγκεκριμένες παραμέτρους.
Εν αναμονή των αποτελεσμάτων της διαδικασίας αξιολόγησης της μεθόδου από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Δρ. Ασλανίδη και τον ερευνητή Βασίλη Ανδρεαδάκη, έχει ήδη εφαρμόσει τη βασική έκδοση της RADAR, αλλά και το αναβαθμισμένο μοντέλο RADAR Plus με εξαιρετικά εύκολο χειρισμό και υψηλή ακρίβεια στις μετρήσεις, σε παιδιά με μητρική γλώσσα την αγγλική στο Κάρντιφ της Ουαλίας. Οι δοκιμές επιβεβαίωσαν εκ νέου την αποτελεσματικότητά της στην έγκαιρη προ-διάγνωση αναγνωστικών δυσκολιών.
Στην Ελλάδα, προς το παρόν η μέθοδος RADAR είναι διαθέσιμη μόνο στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου οι ειδικοί που απαρτίζουν τη διεπιστημονική ομάδα υποβάλλουν το παιδί ή τον ενήλικα σε οφθαλμολογικό και οπτομετρικό έλεγχο, αδρή εκτίμηση της ακοής μέσω ακοογράμματος , και φυσικά καταγραφή του τρόπου ανάγνωσης του παιδιού. Στη συνέχεια τα ευρήματα όλων των παραπάνω εξετάσεων αξιολογούνται, έτσι ώστε να δοθούν -εάν χρειάζεται φυσικά- οι αντίστοιχες κατευθυντήριες οδηγίες στους ειδικούς ώστε να δημιουργηθεί ένα εξατομικευμένο πλάνο παρέμβασης για το παιδί..
«Πιστεύω ακράδαντα ότι όλα τα παιδιά δικαιούνται μία τέτοια εξέταση μιας και δυστυχώς υπάρχει πάντα η πιθανότητα να βγουν στην επιφάνεια προβλήματα που έως τώρα δεν έχουν δώσει κάποιες ενδείξεις στου γονείς ή στους δασκάλους ενός παιδιού», μας αναφέρει ο κ. Ασλανίδης.
