Οι παραλλαγές του κορωνοϊού αναδεικνύονται σε συνεχιζόμενο εφιάλτη που απομακρύνει ολοένα και περισσότερο το πολυπόθητο τέλος της πανδημίας εξαιτίας της οποίας έχουν χάσει περισσότερα από πέντε εκατομμύρια άνθρωποι τη ζωή τους.
Η παραλλαγή Omicron προκαλεί ευρύτερη ανησυχία δεδομένου ότι τα μέχρι τώρα στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να διαφεύγει της ανοσιακής κάλυψης που προσφέρουν οι εμβολιασμοί.
Ωστόσο, ένας ιός που μεταλάσσεται δεν είναι απαραιτήτως προάγγελος δεινών. Ας αναρωτηθούμε ποιος ειναι ο σκοπός ενός οποιουδήποτε ιού. Τι προσπαθεί να επιτύχει; Η απάντηση είναι ότι προσπαθεί να μείνει ζωντανός. Επομένως ο θάνατος του ξενιστή δεν είναι προς όφελος της επιβίωσης του ιού, δεδομένου ότι και αυτός πεθαινει μαζί του. Τα παραπάνω ερωτήματα και τις απαντήσεις θέτει ο Jared Auclair, αναπληρωτής καθηγητής χημείας και χημικής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Northeastern, επικεφαλής του Εκπαιδευτικού Εργαστηρίου Βιοφαρμακευτικής Ανάλυσης και διευθυντής της μονάδας μελέτης COVID-19 του πανεπιστημίου, το Κέντρο Μελετών Επιστημών Ζωής στο Μπέρλινγκτον της Μασαχουσέτης
Με δεδομένο ότι ο ιός έχει ως σκοπό την επιβίωσή του, εξελίσσεται και τείνει να γίνει πιο μεταδοτικός και λιγότερο θανατηφόρος. Αν και υπάρχουν εξαιρέσεις και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τα δεδομένα, αυτό είναι το βασικό «σενάριο» εξέλιξης του SARS-CoV-2 σύμφωνα με τους ιολόγους.
Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό; Η απάντηση σύμφωνα με τον Δρ Auclair βρίσκεται στην διαδικασία της φυσικής επιλογής. Ο ιός επιβιώνει κάνοντας αντίγραφα του εαυτού του. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιεί τα κύτταρα του ξενιστή. Ωστόσο τα αντίγραφα δεν είναι πιστά και προκύπτουν αλλαγές – οι γνωστές μεταλλαξεις. Οι μεταλλάξεις που παραμένουν στο παιχνίδι της αντιγραφής είναι αυτές που βοηθουν τον ιό να επιβιώσει, να αναπαράγεται και να μεταδίδεται σε ξενιστές. Επομένως έτσι προκύπτουν τα νέα στελέχη που εξυπηρετούν τον σκοπό του ιού – αυτόν της επιβίωσης.
Υπάρχει και ένας ακόμη λόγος που ένας ιός διαρκώς εξελίσσεται. Πρόκεται για την προσπάθειά του να αντιμετωπίσει τις επιθέσεις που εξαπολύει το ανοσιακό σύστημα του ξενιστή εναντίον του.
Η αντεπίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος κατά του κορωνοϊού που έχει εισβάλει στον οργανισμό ενός εμβολιασμένου ή νοσήσαντα γίνεται με δυο τρόπους σύμφωνα με τον Mansoor Amiji καθηγητή φαρμακευτικών επιστημών και χημικής μηχανικής του Πανεπιστημίου Northwestern. Ο ένας είναι με την παραγωγή αντισωμάτων που σκοπό έχουν να εμποδίσουν την είσοδο του ιού στα κύτταρα του ξενιστή και ο δεύτερος είναι με την ενεργοποίηση του συστήματος καταστροφής των μολυσμένων κυττάρων ώστε να παρεμποδιστεί η αναπαραγωγή του ιού.
Σε ό,τι αφορά την παραγωγή αντισωμάτων η συμπεριφορά της παραλλαγής Omicron του κορωνοϊού είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα σύμφωνα με τους επιστήμονες. Το νέο στέλεχος έχει δεκάδες παραλλαγές στην πρωτεϊνη ακίδα του SARS-CoV-2 – δηλαδή στο τμήμα του ιού που προσδένεται στα κυτταρα του ξενιστή. Τα αντισώματα παράγονται με σκοπό να προσδεθούν εκείνα στην πρωτείνη ακίδα του ιού παρεμποδίζοντάς τον έτσι να προσεγγίσει τα κύτταρα του ξενιστή. Τα αντισώματα αυτά όμως έχουν «εκπαιδευτεί» στην αντιμετώπιση προηγούμενη έκδοσης της παραλλαγής της πρωτεϊνης ακίδας του νέου κορωνοϊού.
Εάν ο ιός εξελίσσεται έτσι ώστε να ξεγελά το ανοσοποιητικό σύστημα αυτό σημαίνει οτι μια λοίμωξη ειναι πιο πιθανή και περισσότερα κύτταρα είναι πιθανό να μολυνθούν, γεγονός που μάλλον σημαίνει και σοβαρή νόσηση.
Αναφορικά με την παραλλαγή Omicron τα ερωτήματα είναι πολλά και αναπάντητα – ιδιαίτερα το αν πρόκειται για πιο μεταδοτικό στέλεχος το οποίο όμως προκαλεί λιγότερο σοβαρή νόσο σε σχέση με τα προηγούμενα. Οι επιστήμονες αναζητούν τις απαντήσεις.
Ωστόσο, ακόμη και η Omicron – η οποιαδήποτε άλλη παραλλαγή – καταφέρνει να αποφεύγει κάποια από τα εμπόδια της ανοσιακής απόκρισης του οργανισμού, είτε μετά τον εμβολιασμό είτε μετά από νόσηση, και αυτό εν τέλει αποτελεί απόδειξη ότι οι «τακτικές ανοσίας» του ξενιστή έχουν κάποιο βαθμό αποτελεσματικότητας, επισημαίνει ο Δρ Amiji παρομοιάζοντας την όλη κατάσταση με το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι. Οι μεταλλάξεις που βοηθούν τον ιό να ξεγελά ξενιστές με ανοσία είναι πολύ πιο περιορισμένες συγκριτικά με την ανεξέλεγκτη έφοδο του ιού σε έναν πληθυσμό χωρίς ανοσία.
Όπως εξηγεί ο Δρ Amiji με τον εμβολιασμό και τη φυσική ανοσία ο ιός δέχεται πιέσεις που τον αναγκάζουν να μεταλλαχθεί σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα. Πρόκειται για μια διαδικασία που μπορεί να οδηγήσει γρηγορότερα στο τέλος της πανδημίας. «Με τα εμβόλια μειώνουμε την χρονική απόσταση που μας χωρίζει από το να αποδυναμωθεί ο ιός και να καταστεί ενδημικός» καταλήγει.
Διαβάστε επίσης
Pfizer: Το χάπι για τον κορωνοϊό προστατεύει από σοβαρή νόσηση και από τη μετάλλαξη Omicron
Κορωνοϊός: Έτσι θα προστατευτούμε από την Omicron
