Πιο κοντά από ποτέ φαίνεται πως βρίσκονται οι ερευνητές στην ανάπτυξη ενός φαρμάκου για τη θεραπεία γνωστικών προβλημάτων σε ασθενείς με ψυχικές ασθένειες, καθώς ένα ήδη διαθέσιμο φάρμακο για τη θεραπεία της δυσκοιλιότητας μπορεί να θωρακίσει τη μνήμη αυτών των ασθενών.
Δεδομένου ότι ένα σχετικό φάρμακο δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή στη διάθεση των ασθενών, τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Νευροψυχοφαρμακολογίας στη Λισαβόνα είναι μάλλον ελπιδοφόρα.
Προηγούμενο ερευνητικό υλικό από πειράματα σε ζώα ανέδειξε ότι τα φάρμακα που στοχεύουν σε έναν από τους υποδοχείς της σεροτονίνης (στον υποδοχέα 5-ΗΤ4) βελτίωσαν τη γνωστική λειτουργία (η σεροτονίνη είναι ο νευροδιαβιβαστής-στόχος των αντικαταθλιπτικών). Ωστόσο, δεν είναι εύκολο να ερμηνευτούν αυτά τα ευρήματα σε ανθρώπους λόγω των πιθανών παρενεργειών των σκευασμάτων.
Το ερευνητικό αυτό κενό επιχείρησαν να συμπληρώσουν ερευνητές από το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίοι δοκίμασαν σε 44 υγιείς εθελοντές ένα υπάρχον εγκεκριμένο φάρμακο, την προυκαλοπρίδη, που στοχεύει στον υποδοχέα 5-HT4. Η συγκεκριμένη ουσία συνταγογραφείται κυρίως για τη θεραπεία της δυσκοιλιότητας και έχει ένα αποδεκτό επίπεδο παρενεργειών, εάν λαμβάνεται υπό ιατρική επίβλεψη, όπως πονοκεφάλους, γαστρεντερικές διαταραχές. Παρόλα αυτά, καμιά παρενέργεια δεν εμφανίστηκε στους συμμετέχοντες.
Πιο συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες ηλικίας 18-36 ετών χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα των 23 ατόμων έλαβε κανονικά την αγωγή προυκαλοπρίδης, ενώ οι υπόλοιποι 21 έλαβαν έναν εικονικό φάρμακο (placebo). Έπειτα από 6 μέρες, οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε Λειτουργική Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού (fMRI) του εγκεφάλου. Πριν υποβληθούν στην εξέταση, οι ερευνητές έδειξαν στους συμμετέχοντες εικόνες από τοπία και ζώα. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, τους έδειξαν τις ίδιες εικόνες, μαζί με κάποιες άλλες παρόμοιου περιεχομένου. Μετά τη σάρωση, οι εθελοντές κλήθηκαν να υποβληθούν σε ένα τεστ μνήμης: έπρεπε να ξεχωρίσουν τις εικόνες που είδαν πριν και κατά τη διάρκεια της σάρωσης από νέες εικόνες.
«Οι συμμετέχοντες που έλαβαν προυκαλοπρίδη για 6 ημέρες είχαν πολύ καλύτερη επίδοση στο τεστ μνήμης, σε σύγκριση με εκείνους που έλαβαν το εικονικό φάρμακο, αναγνωρίζοντας το 81% των εικόνων που είχαν δει προηγουμένως, σε σύγκριση με το 76% της ομάδας του εικονικού φαρμάκου. Οι στατιστικές δοκιμές αναδεικνύουν ότι αυτό ήταν ένα αρκετά σημαντικό αποτέλεσμα, γεγονός που αποτέλεσε έκπληξη για εμάς» σημειώνει ο επικεφαλής ερευνητής Dr Angharad de Cates από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Επιπλέον, οι συμμετέχοντες που έλαβαν το σκεύασμα, εκτός από την βελτιωμένη επίδοση στο τεστ μνήμης, παρουσίασαν και αυξημένη δραστηριότητα στις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη γνωστική λειτουργία και τη μνήμη, όπως ο ιππόκαμπος (στο κέντρο του εγκεφάλου) και ο γωνιακός γύρος (πίσω δεξί μέρος του εγκεφάλου).
«Ακόμη και όταν η κακή διάθεση που σχετίζεται με την κατάθλιψη αντιμετωπίζεται επιτυχώς με τα συμβατικά αντικαταθλιπτικά, αρκετοί ασθενείς συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν προβλήματα μνήμης. Η μελέτη μας παρέχει συναρπαστικές πρώιμες ενδείξεις για αυτούς τους ασθενείς με μια νέα προσέγγιση που θα μπορούσε να είναι ένας χρήσιμος τρόπος για τη θεραπεία αυτών των υπολειπόμενων γνωστικών διαταραχών» συμπληρώνει η δρ Susannah Murphy, συνερευνήτρια της μελέτης από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Τα ευρήματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά διότι οι ψυχικές ασθένειες επηρεάζουν ήδη αρνητικά την καθημερινότητα αυτών των ασθενών, πόσο μάλλον οι περιορισμοί στη γνωστική τους λειτουργία. Οι γνωστικές διαταραχές -από την μειωμένη συγκέντρωση, την εξασθένιση της μνήμης και τις διαταραχές στη χρήση της γλώσσας, είναι ιδιαίτερα συχνές σε ασθενείς με κατάθλιψη, σχιζοφρένεια και διπολική διαταραχή. Οι «παρενέργειες» αυτές των ασθενειών δεν μπορούν να θεραπευτούν επιτυχώς από το διαθέσιμο φαρμακευτικό «οπλοστάσιο».
Συνεπώς, αν και το δείγμα της μελέτης είναι μικρό, δίνει ελπίδες στην ερευνητική κοινότητα, με τη συγκεκριμένη ομάδα, όπως σημειώνει και ο Angharad de Cates, να συνεχίσει το ερευνητικό έργο και για εξετάζοντας την προυκαλοπρίδη και άλλους αγωνιστές 5HT4 σε ασθενείς και κλινικά ευάλωτους πληθυσμούς, για να δούμε αν τα ευρήματά μας σε υγιείς εθελοντές μπορούν να αναπαραχθούν και να έχουν κλινική σημασία.
Διαβάστε επίσης:
Μνήμη: Η εναλλακτική τεχνική που τη δυναμώνει
Οι τρεις παράγοντες που επιταχύνουν την γήρανση του εγκεφάλου
