Σε μειωμένο σωματικό βάρος συντελεί η τακτική κατανάλωση καφέ, σύμφωνα με ελληνική μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό International Journal of Obesity. Ωστόσο το όφελος αυτό φαίνεται να το απολαμβάνουν άτομα με συγκεκριμένο γενετικό προφίλ.
Η έρευνα έγινε από ομάδα του Εργαστηρίου Βιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), σε συνεργασία με το δίκτυο GENOSOPHY και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καφέ (1η Οκτωβρίου) στο ygeiamou.gr μιλούν ο κ. Αριστείδης Ηλιόπουλος*, Καθηγητής Βιολογίας & Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, και η Δρ Καλλιόπη Γκούσκου, υπεύθυνη της Εμβιοδιαγνωστικής εταιρείας προδιαθεσικής γενωμικής.
Η 1η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί από το 2015 ως Παγκόσμια Ημέρα Καφέ και οι Έλληνες είμαστε ένας λαός που στη πλειοψηφία του αγαπά αυτό το ρόφημα και το καταναλώνει σε μεγάλες ποσότητες. Πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται αν η κατανάλωση καφέ έχει επίδραση στον μεταβολισμό και στο σωματικό βάρος. Συχνά δε λέγεται ότι ο καφές μειώνει την όρεξη και βοηθάει στο αδυνάτισμα ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι η κατανάλωση καφέ μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση της όρεξης τους, δηλαδή στο αντίθετο αποτέλεσμα.
Οι ερευνητές από το Εργαστήριο Βιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, το δίκτυο GENOSOPHY και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, εξιχνίασαν αυτή τη διχογνωμία και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση 3-4 φλιτζανιών καφέ ημερησίως σχετίζεται με μειωμένο σωματικό βάρος αλλά μόνο σε άτομα με συγκεκριμένο γενετικό προφίλ. Μάλιστα πρότειναν και πιθανό μηχανισμό που εξηγεί το αποτέλεσμα αυτό.
Η μελέτη
H έρευνα βασίστηκε σε λεπτομερή επιδημιολογικά, γενετικά και πειραματικά δεδομένα από 300 Έλληνες εθελοντές. Οι εθελοντές υποβλήθηκαν σε γενετικό έλεγχο με την επιθυμία να διαμορφώσουν, με τη βοήθεια διαιτολόγου, ένα εξατομικευμένο διατροφικό πλάνο με βάση το γενετικό τους προφίλ. Απάντησαν σε πλήθος ερωτήσεων που αφορούσαν στις διατροφικές τους συνήθειες, την όρεξη και άλλα στοιχεία τρόπου ζωής από όπου διαπιστώθηκαν ενδιαφέρουσες συσχετίσεις μεταξύ της κατανάλωσης καφέ, του γενετικού προφίλ και του σωματικού βάρους. Οι ερευνητές μελέτησαν επίσης την επίδραση συγκεκριμένων ποσοτήτων καφέ στην επιλογή του είδους και της ποσότητας του φαγητού και στην έκκριση ορμονών που ελέγχουν την όρεξη, όπως της ασπροσίνης και της λεπτίνης, σε ομάδα εθελοντών.
Ο Αριστείδης Ηλιόπουλος, Καθηγητής Βιολογίας & Γενετικής του ΕΚΠΑ
«Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν την αρχική μας υποψία ότι ο καφές μειώνει την όρεξη και μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους αρκεί να ικανοποιούνται δύο ‘γενετικές συνθήκες’. Δηλαδή, να έχουν μια γενετική ιδιαιτερότητα στο γονίδιο CYP1A2 που αυξάνει τον μεταβολισμό του καφέ και ταυτόχρονα να έχουν γενετική προδιάθεση για παχυσαρκία, όπως αυτή διαπιστώνεται με τον έλεγχο 32 γονιδίων», εξηγεί στο ygeiamou.gr o καθηγητής Αριστείδης Ηλιόπουλος, Διευθυντής του Εργαστηρίου Βιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακριβείας του ΕΚΠΑ και συνεργαζόμενος ερευνητής στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών.
Ο καφές «κόβει» την όρεξη
Τα καλά νέα είναι ότι ο συγκεκριμένος «γενετικός συνδυασμός» είναι αρκετά συχνός στον ελληνικό πληθυσμό. Όπως έδειξε η μελέτη, οι Έλληνες που φέρουν αυτόν τον συνδυασμό καταναλώνουν περισσότερο καφέ, δηλώνουν πως ο καφές περιορίζει την όρεξή τους και έχουν μικρότερο σωματικό βάρος σε σχέση με εκείνους που δεν καταναλώνουν καφέ. Σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της όρεξης φαίνεται να έχει η ορμόνη ασπροσίνη, τα επίπεδα της οποίας διαφοροποιούνται ανάλογα με το γενετικό προφίλ μεταβολισμού του καφέ.
«Τα αποτελέσματα της μελέτης μας μπορούν να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο της διαμόρφωσης εξατομικευμένων διαιτολογίων για την απώλεια βάρους σε άτομα με παχυσαρκία και αντίστοιχο γενετικό προφίλ», συμπληρώνει Δρ Καλλιόπη Γκούσκου, συγγραφέας του άρθρου.
Η Δρ Καλλιόπη Γκούσκου, υπεύθυνη της Εμβιοδιαγνωστικής
Οι ερευνητές σκοπεύουν να μελετήσουν περαιτέρω τους τύπους καφέ και τα συστατικά τους που έχουν τη βέλτιστη επίδραση στην υγεία. Η μελέτη αυτή ανοίγει επίσης δρόμους στους επιστήμονες να προσδιορίσουν μοριακούς μηχανισμούς αντιμετώπισης της παχυσαρκίας, που έχει πάρει επιδημικές διαστάσεις στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, ενώ αφήνει και ένα μήνυμα αισιοδοξίας στους λάτρεις του καφέ που θα μπορούν να απολαύσουν την αγαπημένη τους συνήθεια σκεπτόμενοι μια ακόμα πιθανή ευεργετική του δράση.
