Νέα μελέτη σχετικά με τις μεταλλάξεις του κορωνοϊού από την Βρετανία και τη Νότια Αφρική προβλέπει ότι τα υπάρχοντα εμβόλια και ορισμένα μονοκλωνικά αντισώματα μπορεί να είναι λιγότερο αποτελεσματικά στην εξουδετέρωση αυτών των μεταλλάξεων και ότι αυτές αυξάνουν τις πιθανότητες επαναμόλυνσης από τον ιό.
Σύμφωνα με τη σχετική δημοσίευση στο Nature, οι προβλέψεις της μελέτης επιβεβαιώνονται τώρα με τα πρώτα καταγεγραμμένα αποτελέσματα του εμβολίου Novavax. Η εταιρεία που ανέπτυξε το εμβόλιο αυτό ανέφερε στις 28 Ιανουαρίου ότι ήταν σχεδόν 90% αποτελεσματικό στη δοκιμή για τη βρετανική μετάλλαξη, αλλά μόλις 49,4% για τη νοτιοαφρικανική.
«Η μελέτη μας και τα δεδομένα από τη νέα κλινική δοκιμή δείχνουν ότι ο ιός εξελίσσεται προς μια κατεύθυνση που ξεφεύγει από τα υπάρχοντα εμβόλια και τις θεραπείες που στοχεύουν στην πρωτεΐνη ακίδα», αναφέρει ο επικεφαλής συγγραφέας και διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου κατά του AIDS Aaron Diamond, Δρ. David Ho και προσθέτει:
«Εάν η ανεξέλεγκτη εξάπλωση του ιού συνεχιστεί και συσσωρευτούν περισσότερες επικίνδυνες μεταλλάξεις, τότε θα είμαστε καταδικασμένοι να κυνηγάμε συνεχώς της εξέλιξη του SARS-CoV-2, όπως κάνουμε επί μακρόν με τον ιό της γρίπης. Τέτοιες εκτιμήσεις προϋποθέτουν τη διακοπή της μετάδοσης του ιού όσο το δυνατόν γρηγορότερα, διπλασιάζοντας τα μέτρα περιορισμού του ιού και προσδοκώντας την ανάπτυξη εμβολίων.
Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, μετά τον εμβολιασμό, το ανοσοποιητικό σύστημα αποκρίνεται και παράγει αντισώματα που μπορούν να εξουδετερώσουν τον ιό. Ο Δρ. Ho και η ομάδα του, λοιπόν, βρήκαν ότι τα αντισώματα στα δείγματα αίματος ανθρώπων που εμβολιάστηκαν με το σκεύασμα της Moderna ή της Pfizer ήταν λιγότερο αποτελεσματικά στην εξουδετέρωση τόσο του βρετανικού στελέχους που προέκυψε τον Σεπτέμβριο όσο και του νοτιοαφρικανικού που σημειώθηκε στα τέλη του 2020. Έναντι του πρώτου η εξουδετέρωση μειώθηκε σχεδόν κατά δυο φορές, ενώ έναντι του δεύτερου κατά 6,5-8,5 φορές.
«Η σχεδόν διπλάσια απώλεια της εξουδετερωτικής δράσης κατά του βρετανικού στελέχους είναι απίθανο να έχει δυσμενείς επιπτώσεις λόγω της ασφάλειας που προσφέρει η υπόλοιπη δραστηριότητα των αντισωμάτων, πράγμα που φαίνεται και από τα αποτελέσματα του εμβολίου Novavax όπου το σκεύασμα αποδείχθηκε αποτελεσματικό κατά 85,6% έναντι της βρετανικής μετάλλαξης», επισημαίνει ο Δρ. Ho.
Τα δεδομένα σχετικά με την απώλεια της εξουδετερωτικής δραστηριότητας έναντι της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης, ωστόσο, είναι πιο ανησυχητικά.
«Η πτώση στην εξουδετερωτική δραστηριότητα έναντι της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης είναι αξιόλογη και τώρα βλέπουμε, βάσει των αποτελεσμάτων του Novavax, ότι προκαλεί μείωση στην προστατευτική αποτελεσματικότητα», εξηγεί ο ειδικός.
Η νέα μελέτη δεν εξέτασε το νέο στέλεχος του ιού που βρέθηκε στη Βραζιλία, αλλά δεδομένων των παρόμοιων μεταλλάξεων της ακίδας μεταξύ των στελεχών της Βραζιλίας και της Νοτίου Αφρικής, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η βραζιλιάνικη μετάλλαξη θα πρέπει να συμπεριφέρεται παρόμοια με τη νοτιοαφρικάνικη.
«Πρέπει να σταματήσουμε την αντιγραφή του ιού και αυτό σημαίνει την ταχύτερη ανάπτυξη εμβολίων και την υπακοή στα μέτρα περιορισμού του ιού, όπως η χρήση μάσκας και η κοινωνική απόσταση. Η διακοπή της εξάπλωσης του ιού θα σταματήσει την ανάπτυξη περαιτέρω μεταλλάξεων», επισημαίνει ο Δρ. Ho.
Επιπτώσεις των θεραπειών με μονοκλωνικά αντισώματα
Η μελέτη βρήκε, επίσης, ότι ορισμένα μονοκλωνικά αντισώματα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ασθενών με COVID-19 μπορεί να μην λειτουργούν έναντι της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης.
Συγκεκριμένα, μέτρησε την εξουδετερωτική δραστηριότητα 18 διαφορετικών μονοκλωνικών αντισωμάτων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών σε δύο εμβόλια που έχουν λάβει έγκριση για χρήση στις ΗΠΑ.
Έναντι της βρετανικής μετάλλαξης τα περισσότερα αντισώματα εξακολουθούσαν να είναι ισχυρά, αν και η εξουδετερωτική δραστηριότητα δύο υπό ανάπτυξη αντισωμάτων ήταν μετρίως μειωμένη.
Έναντι της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης, όμως, η εξουδετερωτική δραστηριότητα τεσσάρων αντισωμάτων είχε καταργηθεί εντελώς ή σημαντικά. Σε αυτά περιλαμβάνονταν η μπαμλανιβιμάμπη (bamlanivimab) ένα ανασυνδυασμένο, εξουδετερωτικό ανθρώπινο IgG1 μονοκλωνικό αντίσωμα (mAb) που στρέφεται εναντίον της πρωτεΐνης ακίδας του SARS-CoV-2. Η μπαμλανιβιμάμπη ήταν εντελώς ανενεργή έναντι του νοτιοαφρικανικού στελέχους και ένα από δύο αντισώματα ενός εγκεκριμένου κοκτέιλ αντισωμάτων που ήταν 58 φορές λιγότερο αποτελεσματικό στην εξουδετέρωση του νοτιοαφρικανικού στελέχους συγκριτικά με τον αρχικό ιό –το δεύτερο αντίσωμα του κοκτέιλ διατήρησε την εξουδετερωτική του ικανότητα, όπως και το σύνολο του κοκτέιλ.
«Οι αποφάσεις για τη χρήση αυτών των θεραπειών θα εξαρτηθούν αυστηρά από την κατά τόπους επικράτηση των στελεχών της Βραζιλίας και της Νοτίου Αφρικής, υπογραμμίζοντας τη σημασία της γονιδιακής παρακολούθησης του ιού και της προληπτικής ανάπτυξης θεραπειών με αντισώματα επόμενης γενιάς», σημειώνει ο Δρ. Ho.
Επιπτώσεις της επαναμόλυνσης
Βάσει των αποτελεσμάτων από τη χρήση πλάσματος ασθενών με COVID-19 που μολύνθηκαν νωρίτερα στην πανδημία, το στέλεχος B.1.351 από τη Νότια Αφρική έχει τις προοπτικές να προκαλέσει επαναμόλυνση.
Ειδικότερα, ο ορός από τους ασθενείς που είχαν αναρρώσει από COVID-19 τον πρώτο καιρό της πανδημίας είχε 11 φορές λιγότερη εξουδετερωτική δραστηριότητα έναντι του νοτιοαφρικανικού στελέχους και τέσσερις φορές λιγότερη έναντι του βρετανικού.
«Η ανησυχία μας εδώ είναι ότι η επαναμόλυνση είναι πολύ πιο πιθανή αν ένας άνθρωπος βρεθεί αντιμέτωπος με αυτές τις μεταλλάξεις και ιδιαίτερα αυτή της Νότιας Αφρικής», καταλήγουν οι επιστήμονες.
Διαβάστε επίσης
Κορωνοϊός: Πότε μπορούν να εμβολιαστούν οι ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα
Εμβόλιο κορωνοϊού: Το ανησυχητικό σύμπτωμα που μπερδεύει τους ασθενείς
Οκτώ πράγματα που πρέπει όλοι να γνωρίζουμε για τον εμβολιασμό
