Μπορεί η ζάχαρη να τροφοδοτεί άμεσα τον καρκίνο, ενισχύοντας την ανάπτυξή του; Η απάντηση φαίνεται να είναι πως «ναι», τουλάχιστον όσον αφορά στα ποντίκια, σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από ερευνητές των Baylor College of Medicine και Weill Cornell Medicine.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Science, έδειξε ότι η καθημερινή κατανάλωση μέτριας ποσότητας υγροποιημένης ζάχαρης (περίπου 350ml ενός ζαχαρούχου ροφήματος) επιταχύνει την ανάπτυξη όγκων στο έντερο ποντικών που έπασχαν από καρκίνο, ανεξάρτητα από το ρόλο που διαδραματίζει σε αυτό η παχυσαρκία. Η ομάδα ανακάλυψε επίσης το μηχανισμό με τον οποίο η κατανάλωση ζαχαρούχων ροφημάτων μπορεί να τροφοδοτήσει άμεσα την ανάπτυξη του καρκίνου, υποδεικνύοντας πιθανές νέες θεραπευτικές στρατηγικές.
«Ένας αυξανόμενος αριθμός παρατηρητικών μελετών έχει εντείνει την ανησυχία για τη σχέση μεταξύ της κατανάλωσης ζαχαρούχων ροφημάτων, της παχυσαρκίας και του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Η τρέχουσα αντίληψη είναι ότι η ζάχαρη είναι επιβλαβής για την υγεία μας, κυρίως επειδή η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην παχυσαρκία. Γνωρίζουμε ότι η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο πολλών τύπων καρκίνου, όπως αυτόν του παχέος εντέρου, ωστόσο, δεν ήμασταν βέβαιοι ότι υπήρχε άμεσος και αιτιώδης συσχετισμός μεταξύ της κατανάλωσης ζάχαρης και του καρκίνου», δήλωσε ο Jihye Yun, ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης και επίκουρος καθηγητής Μοριακής και Ανθρώπινης Γενετικής στο Baylor College of Medicine.
Στην αρχή, ο Δρ. Yun και οι συνάδελφοί του δημιούργησαν ένα μοντέλο ποντικού σε πρώιμο στάδιο καρκίνου του παχέος εντέρου, όπου ένα γονίδιο με την ονομασία APC είχε διαγραφεί. «Το APC προστατεύει από τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Η διαγραφή αυτής της πρωτεΐνης είναι σαν κόβεις τα φρένα από ένα αυτοκίνητο. Χωρίς αυτό, τα φυσιολογικά εντερικά κύτταρα ούτε σταματούν να αναπτύσσονται ούτε πεθαίνουν, σχηματίζοντας μη καρκινικές αλλοιώσεις (πολύποδες). Πάνω από το 50% των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου έχουν αυτό τον τύπο μετάλλαξης του APC», ανέφερε ο Δρ. Yun.
Χρησιμοποιώντας αυτό το μοντέλο ποντικιού, η ομάδα εξέτασε την επίδραση της κατανάλωσης ζαχαρούχου νερού στην ανάπτυξη του όγκου. Το ζαχαρούχο νερό είχε 25% σιρόπι υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη, η οποία αποτελεί το κύριο γλυκαντικό των ζαχαρούχων ροφημάτων που καταναλώνουν οι άνθρωποι. Όταν οι ερευνητές ενέχυσαν το νερό με το σιρόπι ζάχαρης στη φιάλη νερού που έπιναν τα ποντίκια με την μετάλλαξη APC, το βάρος τους αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό μέσα σε μόλις ένα μήνα. Για να αποτρέψουν την παχυσαρκία των ποντικών και να μιμηθούν την καθημερινή κατανάλωση τέτοιου είδους ροφημάτων από έναν άνθρωπο (περίπου ένα την ημέρα), οι ερευνητές διαφοροποίησαν τη μέθοδό τους σε μια ομάδα ποντικών, δίνοντάς τους μέτρια ποσότητα ζαχαρούχου νερού με μια ειδική σύριγγα μία φορά την ημέρα. Μετά από δύο μήνες, η δεύτερη ομάδα ποντικιών δεν έγινε παχύσαρκη, αλλά εμφάνισε όγκους μεγαλύτερους και πιο σοβαρούς από εκείνους που εμφανίστηκαν στα ποντίκια που έπιναν κανονικό νερό.
«Τα αποτελέσματα αυτά υποδεικνύουν ότι όταν τα ζώα έχουν όγκους πρώιμου σταδίου στο έντερο – πράγμα που συμβαίνει τυχαία και σε πολλούς νεαρούς ενήλικες ανθρώπους – ακόμα και η μέτρια κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξη και την εξέλιξη του όγκου ανεξάρτητα από την παχυσαρκία. Είναι βέβαιο πως χρειάζονται περαιτέρω έρευνες για να αποτυπωθούν αυτά τα ευρήματα και στους ανθρώπους, ωστόσο, οι ενδείξεις από τα ζωικά μοντέλα υποδεικνύουν ότι η χρόνια κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών μπορεί να συντομεύσει τον χρόνο που χρειάζεται ο καρκίνος για να αναπτυχθεί. Στους ανθρώπους, ο καρκίνος του παχέος εντέρου χρειάζεται περίπου 20 με 30 χρόνια για να εξελιχθεί από το πρώιμο στάδιο σε επιθετικός καρκίνο», σχολίασε ο Δρ. Yun.
Στη συνέχεια η ομάδα διερεύνησε τον μηχανισμό με τον οποίο αναπτύχθηκε ο όγκος που τρεφόταν από τη ζάχαρη. Ανακάλυψε, λοιπόν, ότι τα ποντίκια με τη μετάλλαξη APC που κατανάλωσαν μέτρια ποσότητα νερού με φρουκτόζη είχαν μεγαλύτερες ποσότητες φρουκτόζης στο έντερό τους. Χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αιχμής για την ανίχνευση της γλυκόζης και της φρουκτόζης στους καρκινικούς ιστούς, η ομάδα απέδειξε ότι η φρουκτόζη αρχικά μεταβλήθηκε χημικά και ότι αυτή η διαδικασία επέτρεψε την μετέπειτα αυξημένη παραγωγή λιπαρών οξέων, τα οποία τελικά συμβάλλουν στην ανάπτυξη του όγκου.
Για να προσδιοριστεί εάν ο μεταβολισμός της φρουκτόζης ή η αυξημένη παραγωγή λιπαρών οξέων ήταν υπεύθυνη για την ανάπτυξη του όγκου που δημιουργήθηκε, οι ερευνητές τροποποίησαν τα ποντίκια με τη μετάλλαξη APC, έτσι ώστε να έχουν έλλειψη των γονιδίων που κωδικοποιούν τα ένζυμα που εμπλέκονται είτε στο μεταβολισμό φρουκτόζης είτε στη σύνθεση λιπαρών οξέων. Διαπίστωσαν, λοιπόν, ότι τα ποντίκια που δεν είχαν κανένα από αυτά τα γονίδια δεν εμφάνισαν μεγαλύτερους όγκους, σε αντίθεση με τους ποντίκια με τη μετάλλαξη APC, όταν τράφηκαν με τις ίδιες μέτριες ποσότητες από το σιρόπι φρουκτόζης.
«Αυτή η μελέτη αποκάλυψε το εκπληκτικό αποτέλεσμα ότι ο καρκίνος του παχέος εντέρου χρησιμοποιεί το σιρόπι φρουκτόζης, το κύριο συστατικό των περισσότερων ζαχαρούχων ποτών και πολλών άλλων επεξεργασμένων τροφίμων, ως καύσιμο για την αύξηση των ποσοστών ανάπτυξης των όγκων. Ενώ πολλές μελέτες έχουν συσχετίσει τα αυξημένα ποσοστά καρκίνου του παχέος εντέρου με τη δίαιτα, αυτή η μελέτη δείχνει έναν άμεσο μοριακό μηχανισμό για τη συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης ζάχαρης και του καρκίνου του παχέος εντέρου», δήλωσε ο Δρ. Cantley, ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης.
«Τα ευρήματά μας δημιουργούν νέες δυνατότητες θεραπείας. Αντίθετα με τη γλυκόζη, η φρουκτόζη δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση και την ανάπτυξη των φυσιολογικών κυττάρων, γεγονός που υποδηλώνει ότι αξίζει να εξεταστούν οι θεραπείες που στοχεύουν στο μεταβολισμό της φρουκτόζης. Εναλλακτικά, η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποφυγή κατανάλωσης ζαχαρούχων ροφημάτων, αντί της επανάπαυσης στα φάρμακα θα μειώσει σημαντικά την ύπαρξη της ζάχαρης στο παχύ έντερο», δήλωσε ο Δρ. Yun.
Παρόλο που οι περαιτέρω μελέτες για την εφαρμογή των ευρημάτων και στον άνθρωπο είναι απαραίτητες, ο Δρ. Yun και οι συνεργάτες του ελπίζουν ότι η έρευνα αυτή θα συμβάλει στην ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις δυνητικά επιβλαβείς συνέπειες της κατανάλωσης ζαχαρούχων ποτών για την ανθρώπινη υγεία και στη μείωση του κινδύνου και της θνησιμότητας λόγω του καρκίνου του παχέος εντέρου παγκοσμίως.
