Αμερικανοί επιστήμονες αναπτερώνουν τις ελπίδες των ανθρώπων που έχουν επιβιώσει καρκίνου της παιδικής ηλικίας, καθώς ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν να αποκαταστήσουν τη γονιμότητα πειραματόζωου μετά από αντικαρκινική θεραπεία.
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε στο Science η επιστημονική ομάδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Πιτσμπουργκ και του Ερευνητικού Ινστιτούτου Magee, πέτυχε σε ζωικό μοντέλο πρωτεύοντος θηλαστικού (πίθηκος) να αφαιρέσει και να κρυοσυντηρήσει ανώριμο ορχικό ιστό και έπειτα να τον χρησιμοποιήσει για να αποκαταστήσει τη γονιμότητα στο ίδιο πειραματόζωο.
Το επίτευγμα χαρακτηρίζεται ως «ορόσημο» στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και προσφέρει ουσιαστικές ελπίδες για τα αγόρια προεφηβικής ηλικίας που νόσησαν από καρκίνο και υποβλήθηκαν σε θεραπείες με αρνητικές επιπτώσεις στην γονιμότητά τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα στα τρία άτομα που έχει επιβιώσει καρκίνου της παιδικής ηλικίας αντιμετωπίζει κίνδυνο υπογονιμότητας λόγω χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας. Κι επειδή το σπέρμα ή τα ωάρια των παιδιών προεφηβικής ηλικίας δεν έχουν ωριμάσει, οι θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε αυτό το ανώριμο γενετικό υλικό δεν ενδείκνυνται για την περίπτωση που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν.
«Φαντάζομαι ότι όλοι μας μεγαλώνοντας σκεφτόμασταν ότι θα θέλαμε να κάνουμε οικογένεια και παιδιά. Και το να μπορούμε να προσφέρουμε ουσιαστική βοήθεια σε ανθρώπους που έχουν νοσήσει από καρκίνο ώστε να αποκτήσουν δικά τους παιδιά είναι ένα πραγματικό επίτευγμα, ειδικά στην περίπτωση των αγοριών», εξηγεί ο Δρ. Kyle Orwig, καθηγητής Γυναικολογίας, Μαιευτικής και Αναπαραγωγικών Επιστημών στο αμερικανικό πανεπιστήμιο.
Τα αγόρια όταν γεννιούνται το σπέρμα τους δεν έχει ωριμάσει. Αλλά οι ορμονικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στην εφηβεία και συντελούν σε αύξηση της τεστοστερόνης ενεργοποιούν με τη σειρά τους τα βλαστικά κύτταρα των όρχεων και ξεκινά η παραγωγή σπέρματος. Στα αγόρια προεφηβικής ηλικίας, η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία και άλλες αντικαρκινικές αγωγές μπορούν να εξοντώσουν τα βλαστοκύτταρα των όρχεων και έτσι να προκληθεί μόνιμη στειρότητα.
«Προηγούμενες μελέτες σε πρωτεύοντα μη ανθρώπινα θηλαστικά είχαν δείξει ότι το σπέρμα μπορεί να παραχθεί και από αυτόλογες μεταμοσχεύσεις ορχικού ιστού προεφηβικού σταδίου, αλλά η ικανότητα παραγωγής υγιών ζώντων απογόνων δεν είχε μέχρι σήμερα καταστεί εφικτή», σημειώνει ο Adetunji Fayomi, πρώτος συγγραφέας της μελέτης και μέλος του εργαστηρίου του Δρ. Orwig.
Στην παρούσα μελέτη, λοιπόν, οι ερευνητές ανέπτυξαν ένα ζωικό μοντέλο πρωτεύοντος θηλαστικού, δηλαδή ένα πίθηκο, που είχε επιβιώσει καρκίνου παιδικής ηλικίας. Πριν την υποβολή του σε χημειοθεραπεία, οι ερευνητές είχαν συλλέξει και κρυοσυντηρήσει ανώριμο ορχικό ιστό. Στη συνέχεια απόψυξαν και μεταμόσχευσαν τμήματα του ιστού αυτού κάτω από το δέρμα του ίδιου πειραματόζωου.
Οκτώ με 12 μήνες μετά, όταν το αρσενικό πειραματόζωο είχε πλέον μπει στην εφηβεία, οι επιστήμονες αφαίρεσαν το μόσχευμα και εντόπισαν την παρουσία μεγάλου αριθμού σπερματοζωαρίων. Έστειλαν το σπέρμα στο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, στο ειδικό ερευνητικό κέντρο για Πρωτεύοντα Θηλαστικά, και στη συνέχεια παρήχθησαν βιώσιμα έμβρυα, τα οποία εμφυτεύθηκαν σε θηλυκούς πιθήκους.
Τον Απρίλιο του 2018, το ένα από τα θηλυκά πειραματόζωα γέννησε ένα υγιές θηλυκό, που το ονόμασαν Grady.
Η Grady σε ηλικία δύο εβδομάδων (Πηγή φωτογραφίας: OHSU)
«Με την γέννηση της Grady καταφέραμε να αποδείξουμε ότι μπορούμε να κρυοσυντηρήσουμε προεφηβικό ορχικό ιστό και μετέπειτα με αυτόν να αποκαταστήσουμε τη γονιμότητα μετά την ενηλικίωση», τονίζει ο ερευνητής Fayomi.
Και συμπληρώνει ότι «συγκριτικά με προηγούμενες μελέτες, στην παρούσα προσπάθεια χρησιμοποιήσαμε το πρωτόκολλο της κρυοσυντήρησης και μεγαλύτερα τμήματα ορχικού ιστού, γεγονός που μπορεί να συντέλεσε στην επιτυχία του εγχειρήματος».
Αυτή τη στιγμή ο Δρ. Kyle Orwig έχει ήδη δομήσει πρόγραμμα διατήρησης της γονιμότητας στο Γυναικολογικό Νοσοκομείο Magee, το οποίο στόχο έχει να προσφέρει σε παιδιατρικούς ασθενείς με καρκίνο την επιλογή της κρυοσυντήρησης ωοθηκικού ή ορχικού ιστού πριν την έναρξη της αντικαρκινικής θεραπείας. Ο ερευνητής ελπίζει ότι όταν οι ασθενείς αυτοί θα μεγαλώσουν θα μπορέσουν τελικά να αποκτήσουν τους δικούς τους απογόνους.
