Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Child Development, μια σύμπραξη πολλών Ιδρυμάτων υπό την καθοδήγηση ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Τέξας, αποκάλυψε την αρνητική επίδραση που έχει η περιορισμένη δημοτικότητα στα κοινωνικά δίκτυα στην ψυχολογία των χρηστών, αυξάνοντας το άγχος και οδηγώντας τους στην κατάθλιψη. Οι επιπτώσεις σημειώθηκαν ακόμα πιο σοβαρές για τις ομάδες που οι πλατφόρμες κοινωνική δικτύωσης δεν αποτελούν παρά έναν αέναο κύκλο απογοήτευσης και απορρίψεων.
Το πείραμα των κοινωνικών δικτύων αποτέλεσαν τρεις διαφορετικές έρευνες σχετικά με τον ψυχολογικό αντίκτυπο που έχει ο περιορισμένος αριθμός θετικών σχολίων και αντιδράσεων στις πλατφόρμες.
Για την πραγματοποίηση της πρώτης μελέτης σε μαθητές, έγινε πιλοτική χρήση ενός νέου εργαλείου που επέτρεπε στου ερευνητές να δημιουργήσουν ψεύτικα προφίλ και έπειτα να αλληλεπιδράσουν με συνομήλικους χρήστες ανταλλάσσοντας likes (θετικές αντιδράσεις). Στη συνέχεια, τα προφίλ καταχωρήθηκαν σε μια λίστα εκθετικά από τα πιο δημοφιλή στα λιγότερο σύμφωνα με τις θετικές αντιδράσεις που είχαν συγκεντρώσει. Στην πραγματικότητα, τα likes μοιράζονταν τυχαία στα προφίλ από ένα λογισμικό. Στο τέλος της διαδικασίας, οι απαντήσεις των μαθητών σε σχετικό ερωτηματολόγιο έδειξε πως όσοι συγκέντρωσαν λίγα likes ένιωθαν περισσότερο και πιο έντονα την απόρριψη και άλλα αρνητικά συναισθήματα σε σύγκριση με τους «πιο δημοφιλείς».
Ο David Yeager, συν-συγγραφέας της μελέτης και αναπληρωτής καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, σχολιάζοντας τα ευρήματα τόνισε πως, σε αντίθεση με τις απλές μεθόδους έρευνας και καταμέτρησης που δεν οδηγούν στην απόδειξη αιτιώδους σχέσης, τη φορά αυτή ένα ουσιαστικό πείραμα απέδειξε πως οι λίγες θετικές αντιδράσεις οδηγούν σε περιορισμένη αυτοεκτίμηση. Μετά το πέρας της διαδικασίας, διευκρίνισε, οι μαθητές ενημερώθηκαν σχετικά με την πηγή των likes.
Η δεύτερη μελέτη που διεξήχθη με τη χρήση του ίδιου εργαλείου, διαπίστωσε πως οι έφηβοι που αντιδρούσαν αρνητικά με μεγαλύτερη ένταση στις ανεπαρκείς θετικές αντιδράσεις, είχαν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν συμπτώματα κατάθλιψης καθώς επίσης ήταν πιο ευάλωτοι στους καθημερινούς στρεσογόνους παράγοντες. «Τα σχόλια των συνομηλίκων αποτελούν καταλυτικής σημασίας πληροφορίες για την εικόνα που οι σχηματίζουν οι έφηβοι για τον εαυτό τους», σχολίασε ο Chris Beevers, συν-συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, επικεφαλής του Ινστιτούτου Έρευνας για την Ψυχική Υγεία.
Η τρίτη μελέτη με επικεφαλής την Hae Yeon Lee, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, που συμπεριέλαβε τον παράγοντα της κακομεταχείρισης, έδειξε πως οι έφηβοι που είχαν βιώσει παρενόχληση ή αρνητική συμπεριφορά από συνομηλίκους τους είχαν τις πλέον αρνητικές αντιδράσεις στη συγκέντρωση ευάριθμων θετικών αντιδράσεων, καθώς και τη μεγαλύτερη τάση να επιρρίπτουν ευθύνες στον εαυτό τους για τα λιγοστά likes. To κοινωνικό στάτους έρχεται στο επίκεντρο κατά τη διάρκεια της εφηβείας και οι έφηβοι γνωρίζουν καλά πόσο δημοφιλείς είναι ακόμη και χωρίς τη ρητή αξιολόγηση από τα σχετικά σχόλια.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα κοινωνικά μέσα έχουν τη δύναμη να μεγεθύνουν το αίσθημα απόρριψης και ανεπάρκειας στους εφήβους, καθώς εκείνοι που βρίσκονται χαμηλά στην κλίμακα δημοτικότητας μπορεί να αναζητήσουν στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης την αναγνώριση που τους αρνήθηκε η καθημερινή ζωή και να βιώσουν, εν τέλει, την ίδια απογοήτευση.
Το εντυπωσιακό, σχολίασε ο Δρ Yeager, είναι πως η κατάθλιψη δεν προκύπτει επειδή έφηβοι εκφοβίζονται ή παρενοχλούνται αλλά για τον λόγο μόνο ότι δεν είναι όσο δημοφιλείς θα ήθελαν.
Διαβάστε επίσης:
Διπλάσιος ο κίνδυνος κατάθλιψης για τα κορίτσια από τη χρήση των social media
Πόσους φίλους έχετε στα social media; Δείτε τι αποκαλύπτει αυτό για την ευτυχία σας
Είναι ο έφηβος «χωμένος» στα social media; Προσοχή γιατί η κατάθλιψη καραδοκεί
