Πολλές φορές η θεραπεία μίας νόσου έχει να κάνει περισσότερο με το μυαλό παρά με το σώμα. Για την ακρίβεια, εκτενείς καταγραφές δείχνουν ότι οι άνθρωποι συχνά αισθάνονται καλύτερα μετά τη λήψη θεραπείας χωρίς ενεργά συστατικά -τα γνωστά εικονικά φάρμακα ή placebo- απλώς επειδή πιστεύουν ότι είναι πραγματική.
Ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Michigan και το Κολέγιο Darmouth είναι η πρώτη που δείχνει ότι τα εικονικά φάρμακα μειώνουν τους δείκτες στον εγκέφαλο που υποδηλώνουν την συναισθηματική δυσφορία ακόμα και όταν οι άνθρωποι γνωρίζουν ότι λαμβάνουν τέτοια αγωγή.
Τώρα, στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο Nature Communications δείχνουν ότι ακόμα και αν οι άνθρωποι γνωρίζουν ότι η θεραπεία τους δεν είναι «πραγματική», η πίστη τους ότι μπορεί να τους θεραπεύσει, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αντιδρά στις συναισθηματικές πληροφορίες.
«Απλά σκεφτείτε τι θα συνέβαινε αν κάποιος λάμβανε ένα χάπι ζάχαρης χωρίς παρενέργειες δύο φορές την ημέρα μετά από την παρακολούθηση ενός σύντομου και πειστικού βίντεο σχετικά με τη δύναμη των εικονικών φαρμάκων και, ως αποτέλεσμα, βίωνε μειωμένο άγχος. Τα αποτελέσματά μας αυξάνουν αυτή την πιθανότητα», αναφέρει ο Darwin Guevarra, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Τα νέα ευρήματα εξέτασαν πόσο αποτελεσματικά είναι τα μη παραπλανητικά εικονικά φάρμακα -δηλαδή την περίπτωση που το άτομο γνωρίζει ότι λαμβάνει placebo- στη μείωση της συναισθηματικής εγκεφαλικής δραστηριότητας.
«Τα placebo δημιουργήθηκαν ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε τακτική βάση. Έτσι, αντί να χορηγούμε αναρίθμητες φαρμακευτικές αγωγές σε έναν ασθενή, του δίνουμε ένα placebo, του λέμε ότι μπορεί να τον βοηθήσει και, αν το πιστέψει, τότε πιθανότατα θα γίνει», εξηγεί ο επίσης συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής ψυχολογίας, Jason Moser.
Για να εξετάσουν τα εικονικά φάρμακα, οι ερευνητές έδειξαν σε δύο διαφορετικές ομάδες ανθρώπων μια σειρά από συναισθηματικές εικόνες σε δύο πειράματα. Η ομάδα με τα εικονικά φάρμακα διάβασε πληροφορίες σχετικά με τις επιδράσεις των placebo και κλήθηκε να εισπνεύσει ένα αλατούχο διάλυμα στη μορφή ρινικού σπρέι. Ενημερώθηκαν, μάλιστα, ότι το ρινικό σπρέι ήταν placebo που δεν περιείχε ενεργά συστατικά αλλά, αν το πίστευαν, θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση των αρνητικών συναισθημάτων. Η συγκριτική ομάδα ελέγχου εισέπνευσε κι αυτή το ίδιο διάλυμα, αλλά σε αυτούς οι επιστήμονες είπαν ότι το σπρέι βοηθά στη σαφήνεια των φυσιολογικών μετρήσεων που κατέγραφαν οι ειδικοί.
Στο πρώτο πείραμα φάνηκε ότι τα placebo μείωναν τη συναισθηματική δυσφορία που ανέφεραν οι συμμετέχοντες. Το ενδιαφέρον, όμως, είναι ότι στη δεύτερη μελέτη αποδείχθηκε ότι μείωσαν και την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου, η οποία αντανακλά τη δυσφορία που νιώθει κάποιος για συναισθηματικά γεγονότα, ενώ η μείωση της εγκεφαλικής συναισθηματικής δραστηριότητας συνέβη μέσα σε μόλις λίγα δευτερόλεπτα.
«Τα ευρήματα αυτά στηρίζουν σε μια αρχική βάση την πεποίθηση ότι τα εικονικά φάρμακα δεν είναι απλώς προϊόν προκατειλημμένης απόκρισης, αλλά αντιπροσωπεύουν γνήσιες ψυχοβιολογικές επιδράσεις», καταλήγουν οι επιστήμονες.
Διαβάστε επίσης
Σε ποιους ανθρώπους «πιάνουν» περισσότερο τα εικονικά φάρμακα
Χρόνιος Πόνος: Πώς μπορεί να τον σβήσει ένα φάρμακο χωρίς δραστική ουσία
