Οι μύθοι που συνοδεύουν το ολόγιομο φεγγάρι είναι πολλοί: από τους λυκάνθρωπους μέχρι τις κρίσεις τρέλας. Η σημερινή «χιονισμένη» πανσέληνος επαναφέρει στο προσκήνιο τα ερωτήματα για την μαγική δύναμη της σελήνης. Να σημειώσουμε ότι «χιονισμένη» ονομάζεται επειδή συμβαίνει Φεβρουάριο και λόγω του ότι η ονοματοδοσία γίνεται στις ΗΠΑ όπου τον Φεβρουάριο χιονίζει, καθιερώθηκε.
Η σημερινή πανσέληνος λοιπόν θα λαμπρύνει τον ουρανό, αλλά τελικά θα μας επηρεάσει; Τι απαντά η επιστήμη σε ό,τι αφορά τις μαγικές επιδράσεις της σελήνης και τη δύναμη της πανσέληνου στο σώμα και την συμπεριφορά μας; Η αλήθεια είναι ότι με βάση τις διαθέσιμες επιστημονικές μελέτες η απάντηση στην οποία καταλήγουν οι περισσότεροι ειδικοί για το αν μας επηρεάζει η πανσέληνος είναι ένα μεγαλόπρεπο «ίσως». Και πάλι όμως, ας δούμε τι αποκαλύπτουν τα διαθέσιμα στοιχεία.
Ταραγμένος ύπνος
Εάν στριφογυρίζετε στο κρεβάτι σας μόνο και μόνο για να διαπιστώσετε ότι το βράδυ είχε πανσέληνο, ίσως τελικά αυτά τα δυο να μην είναι και τόσο ασύνδετα μεταξύ τους. Ελβετοί ερευνητές σε μελέτη που δημοσίευσαν στο Current Biology διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι κοιμόνταν λιγότερο, είχαν κακής ποιότητας ύπνο και δυσκολεύονταν να αποκοιμηθούν όταν το φεγγάρι ήταν γεμάτο. H απροσδόκητη διαπίστωση των ερευνητών είναι ότι κατά τις τέσσερις ημέρες πριν και μετά την πανσέληνο μειώθηκε η ποιότητα του ύπνου των συμμετεχόντων: κοιμήθηκαν κατά μέσο όρο 20΄λιγότερο, ο χρόνος που πέρασαν σε βαθύ ύπνο μειώθηκε κατά το 1/3 και παρήγαγαν λιγότερη μελατονίνη την ορμόνη που συντελεί στην υπνηλία.
Μεταγενέστερη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Sleep Medicine έδειξε ότι οι ασθενείς που βρίσκονταν σε κλινική ύπνου είχαν χειρότερης ποιότητας ύπνο όταν είχε πανσέληνο. Από την άλλη πλευρά ωστόσο, έρευνα που επιχείρησε να αναπαραγάγει τα συμπεράσματα της πρώτης μελέτης σε μεγαλύτερο δείγμα δεν κατέληξε στα ίδια συμπεράσματα.
Βραδιά τρέλας;
Να θυμίσουμε ότι ο τρελός στα λατινικά (lunatic) προέρχεται από τη λέξη φεγγάρι (luna). Ο μύθος θέλει τα επεισόδια μανίας σε πάσχοντες από διπολική διαταραχή (γνωστή και ως μανιοκατάθλιψη) να εκδηλώνονται τα βράδια με πανσέληνο. Επίσης τα βράδια της πανσέληνου η ψυχική επιβάρυνση όσων ταλαιπωρούνται από αϋπνίες διογκώνεται. Σύμφωνα πάντως με το άρθρο ‘The moon and madness reconsidered’ ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια που δημοσιεύθηκε Journal of Affective Disorders οι όποιες αλλαγές που επιφέρει η πανσέληνος δεν οφείλονται στις μαγικές δυνάμεις του φεγγαριού, αλλά στην αλλαγή της φωτεινότητας του ουρανού – προκαλώντας συχνότερες αφυπνίσεις και περισσότερες διαταραχές του ύπνου.
Η δύναμη της βαρύτητας
Η βαρυτική έλξη της σελήνης είναι αναμφισβήτητα ισχυρή – απλά σκεφτείτε τις παλίρροιες. Είναι λογικό να σκεφτούμε ότι η σελήνη μπορεί να επηρεάσει και τα υγρά του σώματος, το αίμα, ακόμη και τις ορμόνες του εγκεφάλου. Πράγματι, έρευνα που δημοσιεύθηκε στο International Journal of Nursing Practice έδειξε αύξηση των περιστατικών εισαγωγής στα νοσοκομεία των ΗΠΑ με γαστρορραγίες όταν υπήρχε πανσέληνος. Παρόλ’ αυτά ο επανέλεγχος της εν λόγω έρευνας δεν κατέληξε στα ίδια στατιστικά συμπεράσματα.
Προτού βιαστούμε να τα απορρίψουμε κι εμείς ωστόσο, ας σκεφτούμε ότι πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι οι καρδιοπαθείς που χειρουργούνται κοντά στην πανσέληνο έχουν καλύτερη πρόγνωση και μικρότερα ποσοστά θανάτου. Σύμφωνα με τους γιατρούς του Νοσοκομείου Rhode Island στις ΗΠΑ όσοι υποβάλλονται σε καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις με ολόγιομο φεγγάρι παραμένουν στο νοσοκομείο λιγότερες μέρες συγκριτικά με εκείνους που υποβάλλονται σε χειρουργείο κατά τη διάρκεια μιας άλλης φάσης της σελήνης. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι επεμβάσεις – ειδικά τα έκτακτα χειρουργεία που πραγματοποιούνται για την διόρθωση της οξείας αορτικής ρήξης, μιας εξαιρετικά απειλητικής για την υγεία κατάστασης – σχετίζονται με χαμηλότερο ποσοστό θανάτων όταν πραγματοποιούνται μετά την πανσέληνο, καθώς το φεγγάρι αρχίζει να «αδειάζει». H έρευνα δημοσιεύθηκε στο Interactive Cardiovascular and Thoracic Surgery.
Σε ό,τι αφορά τους τοκετούς τα διαθέσιμα στοιχεία δεν επιβεβαιώνουν την διαδεδομένη άποψη που θέλει τους τοκετούς να ξεκινούν όταν έχει πανσέληνο.
Από την άλλη μεριά πολλές έρευνες έχουν γίνει αναφορικά με τις επιληπτικές κρίσεις και έχουν καταλήξει σε αντικρουόμενα συμπεράσματα όσον αφορά το αν αυξάνονται ή όχι οι αιφνίδιοι θάνατοι λόγω επιληπτικών κρίσεων τα βράδια με πανσέληνο. Μάλιστα έρευνα έδειξε ότι τα βράδια με πανσέληνο οι αναζητήσεις στο internet με θέμα της επιληψία αυξάνονται κατά 11%. Από την άλλη μεριά όμως αυτές οι αναζητήσεις μπορεί απλά να οφείλονται στην αϋπνία και όχι στην εκδήλωση κρίσεων.
Πάντως ανεξαρτήτως του τι τελικά ισχύει όσον αφορά την πανσέληνο και τη υγεία μας, αναμφισβήτητα θα μας κάνει καλό να την απολαύσουμε απόψε!
