Όταν οι άνθρωποι μιλούν και κινούν τα χέρια τους, οι ακροατές τους είναι σε θέση να τα «ακούσουν». Ακόμα κι αν δεν βλέπουν αυτόν που στέλνει το μήνυμα, μπορούν να καταλάβουν τη γλώσσα του σώματος. Τουλάχιστον αυτά υποστηρίζουν τα ευρήματα μίας μελέτης που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο PNAS.
Οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν διάφορες χειρονομίες καθώς μιλούν. Από μια μικρή κίνηση του καρπού μέχρι ένα ολοκληρωμένο γλωσσολογικό σήμα που περιλαμβάνει τα μπράτσα, τα χέρια και τα δάχτυλα, πρόκειται για μια μορφή μη λεκτικής επικοινωνίας στηρίζει αυτό που λέει κάποιος και, σε κάποιες περιπτώσεις, είναι έως και απαραίτητη προκειμένου να εξηγήσει κάτι σωστά.
Αυτό, βέβαια, καθίσταται δύσκολο όταν ο αποδέκτης του μηνύματος δεν έχει οπτική επαφή με τον πομπό. Ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουμε. Ακόμα, όμως, και κατά τη διάρκεια μιας τηλεφωνικής κλήσης ή όταν φωνάζει ο ένας στον άλλο από χωριστά δωμάτια, συχνά μιλάμε με τα χέρια μας. Και αυτό δεν στερείται νοήματος, σύμφωνα με τη μελέτη που διεξήγαγε ο Wim Pouw από το Ινστιτούτο Donders του Πανεπιστημίου Radboud: Οι χειρονομίες μας αντηχούν στη φωνή μας.
Δυνατότερα και υψηλότερα
Όλα έχουν να κάνουν με την ακουστική. Ο τόνος και η ένταση μιας φωνής αλλάζει μαζί με την κίνηση των χεριών. «Η αλλαγή αυτή είναι ανεπαίσθητη, απλά μια κίνηση του καρπού, που είναι, όμως, λεπτότερη από την κίνηση του μπράτσου. Ο τόνος ανεβαίνει ελαφρώς κάθε φορά που μια κίνηση επιβραδύνεται», εξηγεί ο Δρ. Pouw.
Σύμφωνα με τον ειδικό, υπάρχουν δύο διαφορετικές αιτίες για αυτές τις ακουστικές διαφορές. Η πρώτη είναι η δημιουργία δονήσεων. Οι δυνάμεις που εμπλέκονται σε μια κίνηση προκαλούν δονήσεις στο σώμα. Μέσω του συνδετικού ιστού που συγκρατεί το σώμα, οι δονήσει αυτές καταλήγουν στους πνεύμονες, επηρεάζοντας την πίεση εκεί.
Η δεύτερη αιτία είναι η μυϊκή ένταση γύρω από τους πνεύμονες που είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ισορροπίας. «Δεν χρησιμοποιούμε μόνο τους μύες του βραχίονα όταν κινούμε τα χέρια μας. Όταν, για παράδειγμα, ξεκινά η διαδικασία διακοπής της κίνησης των μπράτσων, άλλοι μύες ενεργοποιούνται ξαφνικά για να αποτρέψουν την πτώση. Οι μύες αυτοί που διατηρούν την ισορροπία περιλαμβάνουν και μύες γύρω από τους πνεύμονες», αναφέρει ο ειδικός επεκτείνοντας τον συλλογισμό του.
Ακούγοντας ασυναίσθητα μια κίνηση του χεριού
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, ο Δρ. Pouw προέτρεψε τρεις άνδρες και τρεις γυναίκες να βγάλουν έναν μονότονο ήχο, ένα «αααα», χρησιμοποιώντας όλα τα είδη διάφορων κινήσεων των χεριών και των μπράτσων τους. Στη συνέχεια, 30 συμμετέχοντες κλήθηκαν να ακούσουν τις αντίστοιχες ηχογραφήσεις και όχι μόνο μάντεψαν ποιες κινήσεις γίνονταν κάθε φορά, αλλά, σε πολλές περιπτώσεις, μπορούν να μιμηθούν ταυτόχρονα τις κινήσεις αυτές.
Όπως αποδεικνύεται, είναι εύκολο να μετρήσουμε τις διαφορές στον τόνο και την ένταση, παραμένει, ωστόσο, εντυπωσιακό όταν οι ακροατές ασυναίσθητα αναγνωρίζουν το σημείο στο οποίο η κίνηση προκαλεί αυτές τις διαφορές. «Οι συμμετέχοντες όχι μόνο κατάλαβαν την ταχύτητα της κίνησης, αλλά άκουσαν και την τοποθεσία της», συμπληρώνει ο Δρ. Pouw.
Δίνοντας έμφαση στις λέξεις με τα χέρια
Έτσι, η φωνή είναι κάτι περισσότερο από μια αυθαίρετη συλλογή ήχων. «Όταν ακούς μια φωνή, ακούς κυριολεκτικά πτυχές ολόκληρου του σώματος του ατόμου», υποστηρίζει ο ερευνητής.
Τα ευρήματα αυτά αντιτίθενται στο συμπέρασμα πως οι χειρονομίες βασικά εξυπηρετούν μόνο στην απεικόνιση ή την υπογράμμιση ενός λεγόμενου. «Μπορούμε πλέον να καταλάβουμε ότι υπάρχει μια πιο στενή σχέση ανάμεσα στην ομιλούμενη γλώσσα και τις χειρονομίες. Οι χειρονομίες μπορεί να έχουν δημιουργηθεί για να υποστηρίξουν τη φωνή, δίνοντας για παράδειγμα έμφαση στις λέξεις», καταλήγει ο ειδικός.
Διαβάστε επίσης
Το σύστημα που μεταφράζει τη σκέψη σε ομιλία
