Αν αναρωτηθήκατε ποτέ τι κάνει ο εγκέφαλός σας όσο εσείς κοιμάστε, μια νέα μελέτη έρχεται να δώσει την απάντηση με το πρώτο άμεσο στοιχείο που δείχνει ότι ο εγκέφαλος «ξαναζεί» τις εμπειρίες που είχε κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Το εύρημα αυτό προέρχεται από την ερευνητική εργασία BrainGate, που δημοσιεύθηκε στο Cell Reports και εξετάζει νέες τεχνολογίες για ανθρώπους που έχουν υποστεί παράλυση ή έχουν χάσει κάποιο άκρο. Οι συμμετέχοντες είχαν στον εγκέφαλό τους εμφυτευμένα μικροηλεκτρόδια, μέσω των οποίων μπορούσαν να έχουν νοητικό έλεγχο σε συσκευές ή πρόσθετα μέλη.
Η εργασία επέτρεψε, επίσης, στους ερευνητές να αποκτήσουν μια ιδέα για όσα συμβαίνουν στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια της εξέτασης, και ειδικότερα μετά την ενασχόληση των συμμετεχόντων με ένα νέο παιχνίδι. Όπως αποδείχθηκε, τα ίδια εγκεφαλικά κύτταρα που ενεργοποιούνταν στο παιχνίδι, ήταν ενεργά και κατά τη διάρκεια του ελαφρού ύπνου.
«Με λίγα λόγια, ο εγκέφαλος φαινόταν να επαναλαμβάνει την εμπειρία. Δεν πρόκειται για άμεση απόδειξη ότι ο ύπνος μας βοηθά να απομονώνουμε αναμνήσεις ή να μαθαίνουμε πιο αποτελεσματικά, αλλά τα ευρήματα προστίθενται στη λίστα με τους λόγους για τους οποίους πρέπει να κοιμόμαστε επαρκώς. Είναι γνωστό, άλλωστε, πως ο ύπνος είναι σημαντικός για πολλούς λόγους, συμπεριλαμβανομένης και της εγκεφαλικής λειτουργίας», αναφέρει η ερευνήτρια, Beata Jarosiewicz, επικεφαλής επιστήμονας σε εταιρεία της Καλιφόρνια που κατασκευάζει εμφυτεύματα ιατρικών συσκευών.
Βάσει προηγούμενων ερευνών σε ζώα και ανθρώπους, οι ερευνητές πιστεύουν ότι πράγματι συμβαίνει ένα «replay» κατά τη διάρκεια του ύπνου. Οι έρευνες αυτές, όμως, έχουν χρησιμοποιήσει μη επεμβατικές καταγραφές της εγκεφαλικής δραστηριότητας, εξετάζοντας ευρύτερα μοτίβα συλλογικής «πυροδότησης» των εγκεφαλικών κυττάρων.
Αντιθέτως, στην παρούσα μελέτη οι ερευνητές κατάφεραν να εντοπίσουν συγκεκριμένα ποια εγκεφαλικά κύτταρα είχαν πυροδοτηθεί, διαπιστώνοντας ότι ήταν τα ίδια στην περίπτωση του παιχνιδιού με αυτά του ύπνου αμέσως μετά.
Για να καταλήξουν σε αυτά τα συμπεράσματα, η Δρ. Jarosiewicz και οι συνεργάτες της παρατήρησαν δύο ασθενείς που είχαν μικροηλεκτρόδια εμφυτευμένα στον εγκέφαλό τους και ήταν παράλυτοι (ο ένας λόγω τραυματισμού στη σπονδυλική στήλη και ο άλλος λόγω αμυοτροφικής πλευρικής σκλήρυνσης (νόσος του Lou Gehrig).
Οι ερευνητές ζήτησαν από τους δύο συμμετέχοντες να παίξουν ένα παιχνίδι κατά το οποίο τέσσερα έγχρωμα πάνελ ανάβουν σε διαφορετικές ακολουθίες που οι παίκτες έπρεπε να επαναλάβουν, αλλά αντί να χρησιμοποιούν τα χέρια τους, να χρησιμοποιήσουν το μυαλό τους.
Πριν και μετά από κάθε γύρο, οι συμμετέχοντες είχαν μια περίοδο ξεκούρασης διάρκειας περίπου 30 λεπτών, κατά την οποία παρασύρονταν στα πρώτα στάδια του ύπνου. Ακόμα και τότε, όμως, τα εγκεφαλικά τους κύτταρα συνέχιζαν να πυροδοτούνται όπως συνέβαινε και στο παιχνίδι, σαν να «ξαναζούσαν» την εμπειρία.
Η μελέτη δεν έψαξε περαιτέρω αν αυτή η επανάληψη βελτίωσε τη μάθηση ή την απόδοση των συμμετεχόντων στο παιχνίδι, με τους επιστήμονες να ευελπιστούν πως το ζήτημα αυτό θα διερευνηθεί στο μέλλον, όπως και το αν παρόμοια επανάληψη συμβαίνει όταν κοιμόμαστε το βράδυ και όχι μόνο κατά τη διάρκεια ενός σύντομου ύπνου.
Τα μελλοντικά αποτελέσματα, μάλιστα, ίσως αυξήσουν τις πιθανότητες οι σύντομες περίοδοι ανάπαυσης να αποτελούν βοήθημα μάθησης και σταθεροποίησης της μνήμης.
Διαβάστε επίσης
Μνήμη: Θα εκπλαγείτε αν μάθετε τι μπορεί να σβήσει τις αναμνήσεις σας
Η εθιστική συνήθεια που φέρνει τα πάνω κάτω στον εγκέφαλο
