Στην υποχρεωτική χρήση μάσκας σε κλειστούς χώρους και μέσα μαζικής μεταφοράς στρέφονται ολοένα και περισσότερες χώρες τις τελευταίες ημέρες, στο πλαίσιο της σταδιακής άρσης των μέτρων για την αποτροπή της διάδοσης του κορωνοϊού.
Αντίστοιχα μέτρα λαμβάνει και η Ελλάδα, όπως διευκρινίστηκε κατά τις κυβερνητικές ανακοινώσεις, με το πρόστιμο σε περίπτωση μη συμμόρφωσης να αγγίζει τα 150 ευρώ.
Για τη χρήση μασκών υπάρχει διχογνωμία, ενώ οι επιστημονικές απόψεις διατυπώνονται καθημερινά και μεταβάλλουν τη στάση των ειδικών. Συχνές ερωτήσεις και απαντήσεις για το ζήτημα δημοσίευσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Ποια είναι η θέση του ΠΟΥ για τις μάσκες;
Ο ΠΟΥ αναγνωρίζει ότι υπάρχουν πολλές ερωτήσεις για τη χρήση μασκών για να εμποδίσουν τη μετάδοση του Covid-19 στην κοινότητα και ότι πολλές χώρες συνιστούν στους πολίτες να τις φορούν. Η χρήση ιατρικής μάσκας μπορεί να περιορίσει τη διάδοση αρκετών λοιμώξεων του αναπνευστικού, συμπεριλαμβανομένου και της Covid-19. Ωστόσο, από μόνη της δεν είναι αρκετή για να προσφέρει ένα επαρκές επίπεδο προστασίας. Θα πρέπει να υιοθετηθούν άλλα μέτρα όπως η φυσική απόσταση και η υγιεινή των χεριών.
Ο ΠΟΥ επιδιώκει να δώσει τις επιστημονικά ορθές και πρακτικές συστάσεις για την ασφάλεια και την ευημερία των πολιτών σε όλα τα επίπεδα. Προς το παρόν, συνιστά μια προσέγγιση που θα στηρίζεται στη διακινδύνευση να λαμβάνεται υπ’ όψιν από τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων όταν καλούνται να κρίνουν υπό ποιες περιστάσεις θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι μη ιατρικές μάσκες στην κοινότητα.
Τι συνιστά ο ΠΟΥ σε χώρες που σκέφτονται τη χρήση μάσκας σε δημόσιους χώρους;
Για χώρες που σκέφτονται να υιοθετήσουν τη χρήση μάσκας, ο ΠΟΥ συμβουλεύει τους ειδικούς να σκεφτούν τα ακόλουθα:
Στόχος της χρήσης της μάσκας: εάν ο σκοπός είναι να εμποδίσουν αυτόν που τη φορά να μεταφέρει τον ιό σε άλλους (έλεγχος πηγής) ή να προσφέρουν προστασία σε αυτόν που τη φορά έναντι της μόλυνσης (πρόληψη).
Κίνδυνος έκθεσης στον Covid-19
Λόγω επιδημιολογίας / αριθμών κρουσμάτων στον πληθυσμό: Εάν υπάρχει υψηλή διάδοση στην κοινότητα και δεν είναι δυνατή η λήψη άλλων μέτρων όπως η ανίχνευση των επαφών ή δεν υπάρχει ικανότητα διεξαγωγής τεστ.
Λόγω επαγγέλματος: π.χ., εργαζόμενοι που έρχονται σε στενή επαφή με το κοινό (υγειονομικοί, ταμίες)
Ευαλωτότητα όσων φορούν μάσκες/πληθυσμού: για παράδειγμα εάν υπάρχουν επαρκείς προμήθειες σε ιατρικές μάσκες, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε ευάλωτους πληθυσμούς, όπως σε άτομα που πάσχουν από καρδιοαγγειακές παθήσεις ή σακχαρώδη διαβήτη, ηλικιωμένους ή ασθενείς σε ανοσοκαταστολή.
Τόπος που διαμένει ο πληθυσμός: Σε τόπους με υψηλή πυκνότητα (όπως προσφυγικούς καταυλισμούς ή όσους ζουν σε περιορισμένες συνθήκες) και σε μέρη που τα άτομα δεν μπορούν να διατηρήσουν μια ασφαλή απόσταση (όπως τα πολυσύχναστα λεωφορεία ή άλλες μεταφορές).
Σκοπιμότητα: Διαθεσιμότητα και κόστος μάσκας, πρόσβαση σε καθαρό νερό για πλύσιμο μη ιατρικών μασκών και ικανότητα των φορέων της μάσκας να αντέχουν τις δυσμενείς επιπτώσεις από τη χρήση της.
Τύπος μάσκας: ιατρική μάσκα έναντι μη ιατρικής μάσκας (ιεράρχηση ιατρικών μασκών για όσους παρέχουν υγειονομική περίθαλψη, συμπτωματικούς και όσους τους φροντίζουν).
Επιπρόσθετα σε αυτούς τους παράγοντες, τα πιθανά πλεονεκτήματα από τη χρήση μάσκας σε υγιείς πολίτες στην κοινότητα περιλαμβάνουν τη μείωση του δυνητικού κινδύνου έκθεσης από μολυσμένο άτομο κατά τη διάρκεια της «προ-συμπτωματικής» περιόδου ή εφόσον το μολυσμένο άτομο είναι ασυμπτωματικό.
Επίσης, υπάρχουν πιθανοί κίνδυνοι και μειονεκτήματα που θα πρέπει να λάβουν υπ’ όψιν τους όσοι θα αποφασίσουν για τη χρήση της μάσκας:
- Οι μη ιατρικές μάσκες ή η μάσκες υφασμάτων μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες για μόλυνση ενός ατόμου από Covid-19, εάν η μάσκα έχει μολυνθεί από βρώμικα χέρια ή αγγίζεται συχνά ή διατηρείται σε άλλα μέρη του προσώπου ή του κεφαλιού και στη συνέχεια επανατοποθετείται στο στόμα και τη μύτη.
- Ανάλογα με τον τύπο της μάσκας, ενδέχεται να υπάρξει δυσκολία στην αναπνοή.
- Οι μάσκες μπορεί να οδηγήσουν σε βλάβες του δέρματος
- Μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκολίες στην επικοινωνία
- Μπορεί να είναι άβολες για να τις φορά κανείς
- Είναι πιθανό η χρήση της μάσκας, με άγνωστα οφέλη, να δημιουργήσει ψευδή αίσθηση ασφάλειας σ’ αυτόν που τη φορά και να μην τηρήσει τα προληπτικά μέτρα όπως την τήρηση αποστάσεων και την υγιεινή των χεριών
Τι είναι οι μη ιατρικές μάσκες και ποια είναι η χρήση τους
Οι μη ιατρικές μάσκες είναι συνήθως φτιαγμένες είτε στο σπίτι με κατάλληλα υφάσματα είτε διαθέσιμες και στην αγορά. Υπάρχουν πολλά σχέδια, αλλά γενικά καλύπτουν τη μύτη και το στόμα, διαθέτουν πολλαπλές στρώσεις υφάσματα και μερικές φορές μπορούν να πλυθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν.
Η εμπειρία για τη χρήση των συγκεκριμένων μασκών είναι περιορισμένη. Μία έρευνα έδειξε ότι ο κίνδυνος λοίμωξης αυξάνεται και δεν μειώνεται σε εργαζόμενους στη δημόσια υγεία που χρησιμοποιούν βαμβακερές μάσκες όταν συγκρίνεται με τις ιατρικές μάσκες. Οι υφασμάτινες μάσκες συνιστώνται από ορισμένες χώρες ως τρόπος ελέγχου της πηγής στον γενικό πληθυσμό. Αν και η η προστατευτική αποτελεσματικότητά τους στον χρήστη είναι άγνωστη, ενδέχεται να προστατεύουν τους άλλους εάν ο φορέας είναι προ-συμπτωματικός ή ασυμπτωματικός.
Ο ΠΟΥ συνεχίζει να συγκεντρώνει δεδομένα και θα ανανεώσει τις οδηγίες του.
Συνιστά ο ΠΟΥ τη χρήση μη ιατρικών μασκών στην κοινότητα;
Προς το παρόν δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία υπέρ ή κατά της χρήσης μάσκας (ιατρικής ή μη) σε υγιή άτομα στην ευρύτερη κοινότητα. Ο ΠΟΥ συνεχίσει να συνιστά να φορούν μάσκες πρόσωπα που είναι άρρωστα ή που φροντίζουν άρρωστα άτομα. Ο ΠΟΥ εξετάζει τα δεδομένα της επιστήμης για το ζήτημα και ανανεώνει συχνά τις οδηγίες του. Εν τω μεταξύ, για να υποστηρίξει χώρες στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, ο ΠΟΥ παρέχει συμβουλές μέσω μιας προσέγγισης βάσει κινδύνου για τη χρήση της μάσκας.
Ποιοι θα πρέπει να φορούν ιατρικές μάσκες για την αποφυγή της διάδοσης του Covid-19 σύμφωνα με τον ΠΟΥ;
Οι ιατρικές μάσκες συνιστώνται σε τόπους υγειονομικής περίθαλψης. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμάται κανείς ότι η χρήση της μάσκας πρέπει να συνδυαστεί και με άλλα μέτρα πρόληψης και ελέγχου, όπως η υγιεινή των χεριών και η τήρηση των φυσικών αποστάσεων.
Ο ΠΟΥ συνιστά τη χρήση ιατρικής μάσκας στα ακόλουθα άτομα:
Εργαζόμενοι υγείας
Οι ιατρικές μάσκες και οι αναπνευστικές συσκευές όπως N95, FFP2 ή ισοδύναμα για τους εργαζόμενους συνιστώνται για τους εργαζόμενους στην υγεία, καθόσον παρέχουν φροντίδα στους ασθενείς. Οι υγειονομικοί εργαζόμενοι είναι οι πλέον εκτεθειμένοι, επειδή βρίσκονται σε στενή επαφή με ύποπτα ή επιβεβαιωμένα κρούσματα του κορωνοϊού και με το περιβάλλον τους, που είναι και οι κύριες οδοί μετάδοσης.
Οι ασθενείς ή όσοι έχουν συμπτώματα του Covid-19
Όποιος είναι ασθενής, ακόμη και με ήπια συμπτώματα, όπως μυϊκοί πόνοι, ελαφρύ βήχα, πονόλαιμο ή κόπωση, θα πρέπει να απομονωθεί στο σπίτι και να χρησιμοποιήσει μια ιατρική μάσκα, όσο το δυνατόν περισσότερο, σύμφωνα με τις συστάσεις του ΠΟΥ. Ο βήχας, το φτέρνισμα, η ομιλία μπορούν να δημιουργήσουν σταγονίδια που θα εξαπλώσουν τη μόλυνση. Τα σταγονίδια μπορούν να φτάσουν στο πρόσωπο των άλλων κοντά ή να προσγειωθούν στο ευρύτερο περιβάλλον. Εάν ένα μολυσμένο άτομο βήχει, φτερνίζεται ή μιλά φορώντας μια ιατρική μάσκα, βοηθά αυτούς που βρίσκονται κοντά του από το να μην μολυνθούν.
Όποιος φροντίζει πρόσωπο στο σπίτι που νοσεί με Covid-19
Όσοι φροντίζουν ασθενείς με κορωνοϊό, θα πρέπει να φορούν ιατρική μάσκα για προστασία. Στενές και συχνές επαφές με κάποιον με Covid-19 μπορεί να θέσει σε υψηλό κίνδυνο και τους φροντιστές του. Οι λαμβάνοντες τις αποφάσεις μπορούν να επιλέξουν τη σύσταση για χρήση μάσκας σε συγκεκριμένα άτομα, χρησιμοποιώντας μια προσέγγιση βάσει κινδύνου. Η συγκεκριμένη προσέγγιση λαμβάνει υπ’ όψιν τον σκοπό χρήσης της μάσκας, τον κίνδυνο έκθεσης, την ευαλωτότητα αυτού που τη φορά, τον τόπο και σκοπιμότητα χρήσης και τους τύπους μάσκας.
Συνιστά ο ΠΟΥ τη χρήση γαντιών στην κοινότητα για την αποτροπή της διάδοσης του κορωνοϊού;
Όχι, ο ΠΟΥ δεν συνιστά τη συχνή χρήση γαντιών από άτομα στην κοινότητα. Η χρήση γαντιών ενδέχεται να αυξήσει τον κίνδυνο, αφού μπορεί να οδηγήσει σε αυτό-μόλυνση ή διάδοση του ιού σε άλλους, μέσω της επαφής μολυσμένων επιφανειών που δεν ακολουθείται από την αφαίρεση γαντιών και την υγιεινή των χεριών.
Ωστόσο, σε δημόσιους χώρους, όπως τα σούπερ μάρκετ, επιπροσθέτως του μέτρου της φυσικής απόστασης, ο ΠΟΥ συνιστά την εγκατάσταση σταθμών υγιεινής χεριών στην είσοδο και στην έξοδο.
Η βελτίωση των πρακτικών υγιεινής των χεριών μπορεί να βοηθήσει τις χώρες να προλάβουν τη διάδοση του Covid-19.
Τι είδους μάσκες χρησιμοποιούνται κατά της εξάπλωσης του Covid-19;
Ιατρικές μάσκες (γνωστές ως χειρουργικές μάσκες): κατασκευάζονται από τουλάχιστον τρία στρώματα συνθετικών υλικών και έχουν διαμορφωθεί ώστε να έχουν στη μέση στρώματα διήθησης. Διατίθενται σε διαφορετικό πάχος, με διαφορετικά επίπεδα αντοχής στα υγρά και δύο επίπεδα διήθησης. Οι ιατρικές μάσκες μειώνουν τη μεταφορά σάλιου ή αναπνευστικών σταγονιδίων από τον χρήστη σε άλλους και στο περιβάλλον. Επίσης, μειώνουν την πιθανότητα επαφής με μολυσμένα σταγονίδια που παράγουν τρίτα πρόσωπα σε αυτόν που τη φορά.
Κανόνες υγιεινής των χεριών θα πρέπει να τηρούνται πριν την τοποθέτηση της μάσκας και μετά την αφαίρεσή της. Οι μάσκες θα πρέπει να τοποθετούνται σφικτά γύρω από το πηγούνι και την κορυφή της μύτης. Ο χρήστης θα πρέπει να αποφύγει να αγγίζει τη μάσκα όσο βρίσκεται στο πρόσωπο και να την αφαιρέσει αμέσως εάν γίνει υγρή. Είναι σημαντικό η χρήση της μάσκας να συνδυάζεται με άλλα προληπτικά μέτρα, όπως η συχνή και κατάλληλη υγιεινή των χεριών και η φυσική απόσταση τουλάχιστον ενός μέτρου.
Αναπνευστήρες, (γνωστοί και ως φίλτρα προσώπου – FFR που είναι διαθέσιμοι σε διαφορετικά επίπεδα απόδοσης, όπως FFP2, FFP3, N95, N99). Είναι σχεδιασμένα για εργαζόμενους στην υγεία, που παρέχουν φροντίδα σε ασθενείς με Covid-19 σε μέρη που πραγματοποιούνται ιατρικές διαδικασίες. Προορίζονται για να προστατεύσουν τον χρήστη όταν οι ιατρικές διαδικασίες απελευθερώνουν μικρότερα σωματίδια από τα κανονικά σταγονίδια από τον αέρα, σε περιοχές ιατρικής θεραπείας. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να έχουν δοκιμάσει σωστά μια αναπνευστική συσκευή, για να διασφαλίσουν ότι είναι σωστά σφραγισμένη και τοποθετημένη στο πρόσωπο του χρήστη. Τέτοιες συσκευές με βαλβίδες δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται με σκοπό τον έλεγχο της πηγής.
Μάσκα προσώπου για τον κορωνοϊό: Διαβάστε τα πέντε λάθη που κάνουμε όταν την φοράμε
Λουκέτα σε επιχειρήσεις και πρόστιμο 150 ευρώ για όποιον δεν τηρεί τις οδηγίες για τη μάσκα
