Ιανουάριος 2019. Πριν από έναν χρόνο ακριβώς, στις 7 του πρώτου μήνα του έτους, μια νέα διαδρομή ξεκινούσε -και- για μένα με το «ανέβασμα» της νέας ιστοσελίδας του ομίλου ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ, της στοχευμένης σε θέματα Υγείας και Ευεξίας ιστοσελίδας, ygeiamou.gr. Ήταν η επίσημη έναρξη της διαδρομής, η προετοιμασία της οποίας είχε διαρκέσει τους τελευταίους δύο μήνες του 2018.
Ως συντάκτρια Υγείας επί 13 χρόνια του ΘΕΜΑ και του protothema.gr από το 2008, η συμμετοχή μου στον πυρήνα της ομάδας του ygeiamou.gr ήταν μονόδρομος. Αλλά και μία μεγάλη πρόκληση. Γιατί ναι μεν θα βρισκόμουν στα γνώριμα μονοπάτια της ειδησεογραφίας στο διαδίκτυο, αλλά όχι για ένα γενικής ενημέρωσης site – και για να είμαι πιο ακριβής, για ένα τεράστιας επισκεψιμότητας site, το protothema.gr-, αλλά για μια ιστοσελίδα επικεντρωμένη σε θέματα υγείας και επιστήμης, σε όλες τις εκφάνσεις τους. Το καλό ήταν ότι είχα προπονηθεί πολύ τα προηγούμενα χρόνια στο κυνήγι της έγκυρης, αξιόπιστης, αποκλειστικής είδησης στο πεδίο της Υγείας.
Στο ygeiamou.gr η διαδρομή ξεκινούσε από την αρχή, κι αυτό από μόνο του ήταν πρόκληση. Δεν υπήρχαν οι εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες του protothema.gr, υπήρχε ο στόχος να αποκτήσουμε τους εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες του ygeiamou.gr. Βρισκόμουν -και παραμένω- σε εγρήγορση: πρέπει με τα θέματά μου – πολιτική υγείας, δημόσια υγεία, οικονομικά υγείας, ΕΣΥ, ΕΟΠΥΥ κ.α.- να ενημερώνω αλλά και να εμβαθύνω, να επανέρχομαι μετά την πρώτη ανάρτηση για να αναλύω, να αναζητώ αιτίες, να εστιάζω σε πιο δύσκολα σημεία, να ξετυλίγω όσες περισσότερες πτυχές γίνεται κάθε θέματος. Και πάντοτε με το δημιουργικό άγχος ότι απευθύνομαι εκ των πραγμάτων σε πιο απαιτητικούς αναγνώστες, σε επισκέπτες που «μπαίνουν» στο ygeiamou.gr ακριβώς γιατί αναζητούν στοχευμένα ενημέρωση και ουσία στα θέματα υγείας (που καλύπτω) όπως και σε εκείνα της επιστήμης, ψυχολογίας, ευεξίας κ.α. Βεβαίως σύμμαχοι σημαντικοί σε αυτή τη διαδρομή εκτός από τους ανθρώπους που συνεργαζόμαστε εντός του site, είναι οι ειδικοί, οι ειδήμονες σε διάφορους τομείς, όλοι όσοι ήταν και είναι πάντα διαθέσιμοι να δώσουν τα δικά τους «φώτα», τη δική τους γνώση ή σημαντική εκτίμηση και γνώμη για ό,τι τους ζητείται.
Τι σημάδεψε την πολιτική του υπουργείου Υγείας και το ygeiamou.gr
Η αρχή της δικής μου διαδρομής στο ygeiamou.gr είχε γίνει με την παρουσίαση ενός φιλόδοξου σχεδίου για μια νέου τύπου διαχείριση, βασισμένη σε ηλεκτρονική καταγραφή, των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) στη χώρα μας. Το χειρόγραφο (!) σύστημα καταγραφής των άδειων και των κατειλημμένων κλινών θα έδινε τη θέση του σε ηλεκτρονική καταγραφή, σε πραγματικό χρόνο. Με δεδομένο πως οι κλίνες δεν μπορούν να αυξηθούν δραστικά (μερικές δεκάδες είναι κλειστές λόγω έλλειψης προσωπικού) στόχος ήταν η καλύτερη αξιοποίηση των υπαρχουσών. Το σύστημα θα ξεκινούσε πιλοτικά πέρυσι τον Μάρτιο. Δεν ξεκίνησε. Εξελίχθηκε σε μια από τις πολλές εκκρεμότητες -ή μήπως τις καυτές πατάτες- που άφησε η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Οι ΜΕΘ έχουν εξελιχθεί σε μία χρόνια πληγή για το σύστημα υγείας της χώρας μας. Το ότι υπάρχει λίστα αναμονής ασθενών για ΜΕΘ, χειμώνα καλοκαίρι, είναι η απόδειξη. Ο πρώτος χρόνος του ygeiamou.gr συμπληρώθηκε με τις ΜΕΘ του ΕΣΥ γεμάτες ασθενείς και άλλους 45 διασωληνωμένους να περιμένουν να ελευθερωθεί κρεβάτι. Η τωρινή ηγεσία βρίσκεται αντιμέτωπη με αυτό το θλιβερό πρόβλημα -για το οποίο είχε πει πολλά σε βάρος της προηγούμενης- και χωρίς να έχει ενσκήψει η επιδημία της εποχικής γρίπης. Ο χρόνος την πιέζει για παρεμβάσεις και λύσεις. Κι αυτό πρέπει να είναι το επόμενο στοίχημα της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας για τι μπορεί να προσφέρει το σύστημα υγείας.
Στοίχημα που φαίνεται πως κερδήθηκε ήταν η εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. Αμέσως μετά την εκλογή της, τον περασμένο Ιούλιο, η κυβέρνηση διατύπωσε με σαφήνεια και αποφασιστικότητα ότι θα εφαρμοστεί καθολικά η απαγόρευση του καπνίσματος και έδωσε χρονικό περιθώριο τεσσάρων πέντε μηνών πριν το πράξει και επίσημα, δίνοντας το σήμα για ελέγχους. Ο πρώτος απολογισμός είναι θετικός: περισσότεροι από 7 στους 10 ελεγχόμενους χώρους είναι πια ελεύθεροι καπνού. Είναι αναμφισβήτητα μια τομή για τη χώρα, για την εκπεφρασμένη πολιτική βούληση, για την προστασία της δημόσιας υγείας η εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου – και το έτος 2019 θα είναι έτος αναφοράς για το συγκεκριμένο θέμα.
Όμως έτος αναφοράς, αλλά δυστυχώς αρνητικής, θα είναι το 2019 για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) στη χώρα μας. To 2019 ξεκίνησε αλλά και ολοκληρώθηκε χωρίς ΠΦΥ. Η πολιτική υγείας στο συγκεκριμένο πεδίο ήταν ελλειμματική επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, παραμένει όμως ανύπαρκτη και επί κυβέρνησης ΝΔ. Χωρίς μονάδες πρωτοβάθμιας υγείας, χωρίς οικογενειακούς γιατρούς, ούτε συμβεβλημένους ούτε και δημόσιους, και με εφημερεύοντα νοσοκομεία που μετατρέπονται σε Τοπικές Μονάδες Υγείας και καλύπτουν εκατοντάδες περιστατικά που ελάχιστη σχέση έχουν με τριτοβάθμια περίθαλψη, η ΠΦΥ υπάρχει μόνο στα χαρτιά. Υπήρχε βεβαίως στα φιλόδοξα σχέδια της προηγούμενης κυβέρνησης, που μέχρι τέλους υπερασπιζόταν τις ΤΟΜΥ που άνοιγαν – σαν το γεφύρι της Άρτας από το 2017, ασθμαίνοντας με σημαντική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, και υπάρχει στα πλάνα της νυν ηγεσίας, χωρίς να καταγράφεται καμία διάθεση να υλοποιηθεί κάτι, με άμεσο αντίκρισμα στους πολίτες.
Τι φέρνει το 2020 στο πεδίο της Υγείας
Στην εκπνοή του 2019 η ηγεσία του υπουργείου Υγείας διατύπωσε το σχέδιό της να υλοποιήσει τις περίφημες Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου (ΣΔΙΤ) στην Υγεία, ιδίως στα πάσχοντα από ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, δημόσια νοσοκομεία. Πρόκειται για ένα σχέδιο που βασίζεται σε ανάλογο που έχει εφαρμοστεί στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Καρολίνσκα της Σουηδίας. Βάσει αυτού θα μπορούν τα νοσοκομεία να κάνουν διαγωνισμό για να μισθώνουν υπηρεσίες από ιδιώτες για τους ασθενείς τους. Για παράδειγμα, να κάνουν διαγωνισμό ζητώντας αξονικές τομογραφίες ή μαγνητικές τομογραφίες ή ακτινοθεραπείες αλλά με το μηχάνημα (του ιδιώτη) μέσα στο νοσοκομείο. Για τους ασφαλισμένους, τους νοσηλευόμενους, τους επισκέπτες η εφαρμογή των ΣΔΙΤ, και με βάση όσα ισχύουν και σε άλλες χώρες, θα επιφέρει βελτιώσεις στη δύσκολη σήμερα καθημερινότητά τους μέσα στο σύστημα υγείας. Ευλόγως αυτό που τους ενδιαφέρει -και καλώς- είναι να λαμβάνουν τις υπηρεσίες υγείας όταν τις χρειάζονται και όχι όταν είναι διαθέσιμο το μηχάνημα, και φυσικά να αποφεύγουν τις ουρές, τις αναμονές και την ταλαιπωρία, και όχι ποιος είναι ο ιδιοκτήτης του μηχανήματος. Το 2020, λοιπόν, αναμένεται να υπάρξουν δραστικές εξελίξεις επί αυτού του θέματος, καθώς το σχέδιο «Καρολίνσκα» θα αποτυπωθεί σε νομοθέτημα και θα ξεκινήσει η πιλοτική εφαρμογή του.
Με ανάλογο ταχύ βηματισμό θα περιμένουμε να δούμε την ηγεσία του υπουργείου Υγείας να αναλάβει δράση και στο πεδίο του φαρμάκου. Ο Οργανισμός Αξιολόγησης Φαρμάκων παραμένει στα χαρτιά, με το μεταβατικό στάδιο για τη λειτουργία της φερώνυμης Επιτροπής (ΗΤΑ) να παρατείνεται, ελλείψει Οργανισμού. Τα καινοτόμα φάρμακα ουσιαστικά δεν βρίσκονται μέσα στο σύστημα αποζημίωσης φαρμάκων, και οι ασθενείς που τα χρειάζονται τα λαμβάνουν με άλλους τρόπους, π.χ. με πανεπιστημιακά προγράμματα πρώιμης παρέμβασης, με κλινικές μελέτες, μέσω ΙΦΕΤ. Η Πολιτεία δεν έχει ακόμη ενεργοποιήσει τους μηχανισμούς και τα όργανα για την αξιολόγηση -και στη συνέχεια την αποζημίωση- των φαρμάκων, καινοτόμων και μη. Η Επιτροπή Διαπραγμάτευσης Τιμών των Φαρμάκων ενεργοποιήθηκε τυπικά μετά τον διορισμό ως προέδρου του επικεφαλής του ΕΟΦ Δημήτρη Φιλίππου, ωστόσο παραμένει ακέφαλη η Επιτροπή ΗΤΑ. Με δεδομένες τις ανάγκες των ασθενών, ιδίως για τις νέες θεραπείες, αλλά και τα χρήματα που καλείται να διαχειριστεί ο ΕΟΠΥΥ για τη φαρμακευτική δαπάνη, η αποτύπωση της πολιτικής του υπουργείου Υγείας στο συγκεκριμένο πεδίο έχει καθυστερήσει σημαντικά.
Το ρεπορτάζ υγείας συνεχίζεται και το 2020. Η «μάχη» για την ενημέρωση δεν σταματά.
Καλή χρονιά με ygeiamou!
Παναγιώτα Καρλατήρα
Επικεφαλής ρεπορτάζ
