Πέτρος Τατσόπουλος, Βασιλική Καραβάκου. Δύο άνθρωποι, μέσα από διαφορετικές, αλλά δύσβατες διαδρομές εντός του ΕΣΥ για την αντιμετώπιση καρδιολογικού προβλήματος υγείας που εμφάνισαν και με διαφορετική κατάληξη – θετική για τον ένα, μοιραία για την άλλη- ανέδειξαν την αποτελεσματικότητα αλλά και τη χρόνια γύμνια του συστήματος υγείας.

Η «επωνυμία» των δύο ασθενών λειτούργησε καταλυτικά, φέρνοντας στο προσκήνιο τα δυνατά αλλά και τα αδύνατα σημεία του συστήματος δημόσιας υγείας. Το οξύ καρδιολογικό επεισόδιο –διαχωρισμός ανιούσας αορτής– του συγγραφέα και πρώην βουλευτή κ. Τατσόπουλου αποκάλυψε τα καλά αντανακλαστικά της προνοσοκομειακής φροντίδας, την ετοιμότητα του εφημερεύοντος νοσοκομείου, την επιστημοσύνη του προσωπικού.

Ο διαχωρισμός αορτής με τον οποίο διαγνώστηκε στο Νοσοκομείο Πύργου η καθηγήτρια Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και σύζυγος του υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, κ. Ιωάννη Μουρμούρα, Βασιλική Καραβάκου αναμόχλευσε και αποκάλυψε επικίνδυνα «συστατικά» με τα οποία λειτουργεί το ΕΣΥ: τραγικές ανισότητες στην πρόσβαση στην περίθαλψη, κλειστές θωρακοχειρουργικές κλινικές σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία, ελλείψεις κρίσιμων ιατρικών ειδικοτήτων ή και αρνήσεις γιατρών να χειρουργούν, δυσλειτουργίες στη διαχείριση των επειγόντων περιστατικών.

Δεν είναι βεβαίως… κοσμογονική αυτή η αποκάλυψη για τους πολίτες -είναι η σκληρή πραγματικότητα την οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν καθημερινά εκατοντάδες άνθρωποι στη χώρα μας, ασθενείς αλλά και επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι εκ των πραγμάτων προσφεύγουν (και) στη θρησκεία και στη μεταφυσική προκειμένου να διατηρήσουν ζωντανή την ελπίδα για την ίαση και τη ζωή. Και δεν είναι αποκάλυψη ούτε για τους αρμόδιους, καθώς τα τελευταία οκτώ χρόνια το πρόβλημα των κλειστών θωρακοχειρουργικών κλινικών έχει τεθεί υπόψιν τεσσάρων υπουργών Υγείας, οι οποίοι υποσχέθηκαν την επίλυσή του.

Με αυτό το πρόβλημα, ότι δηλαδή υπολειτουργούν ή δεν λειτουργούν δύο θωρακοχειρουργικές κλινικές σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία, αφήνοντας ακάλυπτο τον πληθυσμό της Κρήτης και της Πελοποννήσου, βρίσκεται αντιμέτωπη και αυτή η ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Την -τυπική- ενημερωτική συνάντηση των θωρακοχειρουργών με τον υπουργό Υγείας, κ. Βασίλη Κικίλια και τον υφυπουργό, κ. Βασίλη Κοντοζαμάνη την πρόλαβαν τα γεγονότα. Τα δύο σοβαρά περιστατικά τους έφεραν αιφνιδιαστικά ενώπιον της ευθύνης τους, ακόμη κι αν αυτοί αποτελούν το νεότερο κρίκο σε μία μακρά αλυσίδα υπεύθυνων.

Οκτώ ημέρες διήρκεσε η διαδρομή μέσα στο σύστημα υγείας για τον 60χρονο συγγραφέα, μόλις έξι ώρες για την 52χρονη πανεπιστημιακό – και στα δύο βαριά καρδιολογικά περιστατικά οι ηλικίες αποτέλεσαν σημαντικό πλεονέκτημα για την επίσπευση της διαδικασίας παροχής περίθαλψης. Παρατηρώντας κάποιος τα εξωτερικά γεγονότα και μόνο και απομονώνοντας ιατρικά δεδομένα που δεν είναι γνωστά και έχουν στη διάθεσή τους οι επαγγελματίες υγείας για τους δύο ασθενείς, δεν μπορεί να παραβλέψει τις γεωγραφικές συντεταγμένες των δύο περιστατικών και να μην τα συσχετίσει με την έκβασή τους. Το ένα στην Αττική, το άλλο στην Ηλεία. Η πρόσβαση σε θωρακοχειρουργική κλινική ήταν υπόθεση λίγης ώρας για το ένα, και τουλάχιστον τριών ωρών για το άλλο και μάλιστα μετά τη διάγνωση του προβλήματος.

Οι οκτώ ημέρες που άλλαξαν τον Πέτρο Τατσόπουλο

Την Τρίτη 1η Οκτωβρίου ο κ. Τατσόπουλος καλεσμένος σε εκπομπή του Alpha, για να μιλήσει για το προσφυγικό ζήτημα, δήλωσε ότι δεν αισθάνεται καλά. Έτσι ξεκίνησε μια διαδρομή, δύσκολη αλλά επιτυχής. Ο ίδιος την περιέγραψε, μετά την ολοκλήρωσή της, την περασμένη Τρίτη, 8 Οκτωβρίου, με ανάρτησή του στο Facebook, ως μία διαδρομή που έσωσε τη ζωή του αλλά και τη συνείδησή του.

Ότι εκτυλίχθηκε σε ζωντανή τηλεοπτική σύνδεση ένα από τα πιο απαιτητικά κεφάλαια της καρδιολογίας και της καρδιοχειρουργικής, δηλαδή ο οξύς διαχωρισμός ανιούσας αορτής, είναι αναμφίβολα ιδιαίτερο γεγονός. Είναι μία πάθηση με υψηλή θνητότητα, που αν δεν αντιμετωπιστεί μέσα σε δύο 24ωρα από την στιγμή που εκδηλωθεί ο πόνος, ο ασθενής καταλήγει – οι περισσότεροι ασθενείς καταλήγουν το πρώτο 24ωρο. Ο κ. Τατσόπουλος μέσα σε περίπου μιάμιση ώρα βρισκόταν στο «Ιπποκράτειο». Είχε ήδη κερδίσει σημαντικό χρόνο. Παρελήφθη αμέσως από τους γιατρούς, οι οποίοι, θεωρώντας πως πρόκειται για έμφραγμα με βάση τα λεγόμενά του στο στούντιο και την καταγραφή των διασωστών του ΕΚΑΒ, τον οδήγησαν αμέσως στο αιμοδυναμικό τμήμα για αγγειογραφία. Ο οξύς διαχωρισμός ανιούσας αορτής που διαγνώστηκε έβαλε στο θεραπευτικό προσκήνιο τους καρδιοχειρουργούς: από τη 1 το μεσημέρι μέχρι τις 6 το απόγευμα εκείνης της ημέρας αντιμετώπιζαν το «σκίσιμο» του χιτώνα της αορτής, δίνοντας μάχη με τον χρόνο για την αποκατάστασή του. Όπως γλαφυρά περιέγραψε σε τηλεοπτική εκπομπή ο καρδιοχειρουργός του «Ιπποκρατείου», καθηγητής κ. Πέτρος Λυμπεριάδης «εγώ άνοιγα τον ασθενή και ο αναισθησιολόγος τον νάρκωνε!».

Η επέμβαση χαρακτηρίστηκε επιτυχής από τους γιατρούς και ο ασθενής εισήχθη στη Μονάδα Καρδιοχειρουργικής Ανάνηψης. Μια νέα μάχη ξεκίνησε εκεί για τον κ. Τατσόπουλο. Μετά την συγκεκριμένη καρδιοχειρουργική επέμβαση 1 στους 3 ασθενείς πεθαίνει. Το ενδεχόμενο της αιμορραγίας όπως και εκείνο της ανακοπής είναι απειλητικά για τη ζωή των χειρουργημένων, ακόμη και όταν πρόκειται για απόλυτα επιτυχείς επεμβάσεις. Ο ασθενής βγήκε από τη Μονάδα το τρίτο 24ωρο, έχοντας σταθερή αιμοδυναμική κατάσταση -από το δεύτερο 24ωρο είχε άλλωστε αποσωληνωθεί. Η νοσηλεία του συνεχίστηκε σε θάλαμο στην Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιοχειρουργική κλινική. Και πάλι τα στατιστικά πλανώνταν απειλητικά πάνω από τον κ. Τατσόπουλο: ανήκε μεν στο 70% των ασθενών με οξύ διαχωρισμό αορτής που κέρδισαν τη μάχη για τη ζωή, αλλά πλέον έπρεπε να «ξεφύγει» από τον κίνδυνο να μπει στο 20% των ασθενών που εκδηλώνουν εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρική ανεπάρκεια κ.α. Η νοσηλεία του ολοκληρώθηκε στις 8 Οκτωβρίου χωρίς ευτυχώς να αλλάξει… κατηγορία. Παρέμεινε σε εκείνη των νικητών ή/και τυχερών της ζωής.

Η άτυχη Βασιλική Καραβάκου και οι παθογένειες του ΕΣΥ

Η 52χρονη Βασιλική Καραβάκου διένυσε επίσης μια δύσκολη διαδρομή, αλλά με μοιραία κατάληξη. Η δική της σύντομη, μόλις έξι ωρών, διαδρομή αποκάλυψε άγνωστες στο ευρύ κοινό, γνωστές στο υπουργείο Υγείας, παθογένειες, στις θωρακοχειρουργικές κλινικές του ΕΣΥ. Η άτυχη γυναίκα, η οποία συμμετείχε στο 28ο Διεθνές Συνέδριο Φιλοσοφίας στην Αρχαία Ολυμπία, κατέρρευσε στην Ολυμπία, το μεσημέρι του Σαββάτου, 5 Οκτωβρίου. Στις 2:10 μ.μ. έγινε η κλήση στο ΕΚΑΒ, στις 2:30 η παραλαβή, 20 λεπτά αργότερα βρισκόταν στο Νοσοκομείο Πύργου. Η διάγνωση ήταν αορτικός διαχωρισμός, άρα επείγον καρδιοχειρουργικό περιστατικό. Ενημερώθηκε το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας (ΕΚΕΠΥ) και αποφασίστηκε η ασθενής να διακομιστεί στο εφημερεύον Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων.

Η διακομιδή ξεκίνησε περί τις 5:20 μ.μ. Τη διαδρομή που διένυσε το ασθενοφόρο με την ασθενή με το βαρύ καρδιολογικό επεισόδιο είναι βέβαιον ότι έχουν διανύσει με τις ίδιες δραματικές συνθήκες και με μοιραία ή όχι κατάληξη, και άλλοι ασθενείς με καρδιολογικά προβλήματα από όλη την Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα προς τα Ιωάννινα ή την Αθήνα, καθώς το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ρίου δεν λειτουργεί για καρδιοχειρουργικά περιστατικά από το 2017, ενώ και μέχρι τότε αναλάμβανε μόνο τακτικά χειρουργεία, δεν συμμετείχε σε εφημερίες.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Καρδιοχειρουργικής Εταιρίας στη Θωρακοχειρουργική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ρίου μέχρι και το 2017 γίνονταν περίπου 55-65 καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις τον χρόνο. Το 2017, επί υπουργίας Ξανθού-Πολάκη έγιναν μόλις 17 και περίπου στα μισά του έτους ουσιαστικά μπήκε «λουκέτο» στο καρδιοχειρουργικό τμήμα. Η μετακίνηση σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Αττικής του διευθυντή ήταν η αφορμή για να σταματήσει η κλινική να δέχεται και τα προγραμματισμένα καρδιοχειρουργικά περιστατικά. Μάλιστα, πανεπιστημιακός γιατρός της Θωρακοχειρουργικής κλινικής του Ρίου φέρεται να έχει δηλώσει επισήμως πως δεν αναλαμβάνει χειρουργεία καρδιάς, παρότι η ειδικότητα είναι η Θωρακοχειρουργική και περιλαμβάνει χειρουργεία καρδιάς και θώρακος! Συνάδελφοί του βεβαιώνουν πάντως ότι είχε εκπαιδευτεί πλήρως για καρδιοχειρουργική στο Ωνάσειο. Συνολικά η… κλειστή θωρακοχειρουργική κλινική αριθμεί πέντε μόνιμους γιατρούς και τρεις επικουρικούς.

Ευλόγως προκύπτουν ερωτήματα: αυτοί οι πανεπιστημιακοί γιατροί διδάσκουν τη Θωρακοχειρουργική σε φοιτητές της Ιατρικής Σχολής Πάτρας, παρότι δεν έχουν κλινική εμπειρία; Έχει «παγώσει» η μισθοδοσία τους εφόσον δεν απασχολούνται στο νοσοκομείο; Κι επίσης, ποια είναι τα «συμφέροντα», «οι αντιστάσεις και ανεπάρκειες του τοπικού κυκλώματος που δεν θέλει να λειτουργήσει εκεί η Κλινική», που επικαλέστηκε ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Υγείας, κ. Παύλος Πολάκης; Ο συγκεκριμένος σε ανάρτησή του προκειμένου να εξαπολύσει πυρά κατά του νυν υπουργού, «ξέχασε» ότι ήταν επικεφαλής του ΕΣΥ για τέσσερα χρόνια και ότι επί υπουργίας του μπήκε το τελικό «λουκέτο» στην κλινική. «Ξέχασε» επίσης να ενημερώσει αν τις καταγγελίες για το κύκλωμα τις έχει αποστείλει στον εισαγγελέα…

Το ίδιο, θολό, σκηνικό απαντάται και στη Θωρακοχειρουργική Κλινική του Πανεπιστημιακού νοσοκομείου Ηρακλείου. Οι… χρόνιες δικαιολογίες και αυτής της κλινικής για τη μη εφημέρευση είναι η μη επάρκεια σε ιατρικές ειδικότητες, χειρουργικά κρεβάτια, κλίνες ΜΕΘ, μηχανήματα κ.α. Από το 2013 έχουν πραγματοποιηθεί στην Κρήτη περί τις 340 καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις. Δηλαδή οι μισές από όσες γίνονται σε έναν χρόνο στο «Ιπποκράτειο». Παραθέτοντας μόνον αριθμούς αξίζει να αναφερθεί ότι σε «Ιπποκράτειο» και «Ευαγγελισμό» πραγματοποιήθηκαν το 2018 περίπου 1.355 καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις από τις 4.800 που γίνονται ετησίως στο ΕΣΥ. Οι 2.400 γίνονται στην Αττική (εκτός από «Ευαγγελισμό» και «Ιπποκράτειο» που εφημερεύουν εναλλάξ, τα Σαββατοκύριακα εφημερεύει το Ωνάσειο, ενώ κλινικές υπάρχουν στο «401» και στο «Αττικόν» αλλά μόνο για προγραμματισμένα περιστατικά), όμως εκτιμάται πως το 50% είναι τακτικά ή έκτακτα περιστατικά από όλη την Ελλάδα.

Στη Θεσσαλονίκη θωρακοχειρουργικές κλινικές λειτουργούν στο ΑΧΕΠΑ, στο «Παπανικολάου» και στο «Παπαγεωργίου» (το 2018 διενεργήθηκαν 260, 619 και 380 επεμβάσεις αντιστοίχως). Στο Πανεπιστημιακό Αλεξανδρούπολης έγιναν 231 και στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, που ήταν ο προορισμός για την 52χρονη, διενεργήθηκαν πέρυσι 173 καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις. Η 52χρονη δεν έφτασε ποτέ στο νοσοκομείο Ιωαννίνων – κατέληξε στο ασθενοφόρο έξω από την Άρτα, στις 8:30 μ.μ. της 5ης Οκτωβρίου.