Νέα διάκριση για το ΕΚΠΑ: Κατατάσσεται στα καλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2019 δημοσιεύτηκαν από τον Οργανισμό Times Higher Education του Elsevier τα αποτελέσματα της παγκόσμιας κατάταξης Times Higher Education World University Rankings για το έτος 2019 -2020.

Και στη φετινή κατάταξη το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι στα καλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου, παραμένοντας σταθερό στις θέσεις 501-600, καταλαμβάνοντας τη 2η θέση μεταξύ των δέκα ελληνικών Πανεπιστημίων που περιλαμβάνονται στην παγκόσμια κατάταξη (Πίνακας 1). Ιδιαίτερα δε σημαντική είναι η βελτίωση του ιδρύματος τα τελευταία χρόνια στους δείκτες που αφορούν την ερευνητική απήχηση (ετεροαναφορές), τη διεθνή παρουσία και τη χρηματοδότηση από τον Ιδιωτικό τομέα. (Πίνακας 2). Ο συγκεκριμένος φορέας που υλοποιεί την αξιολόγηση επίλεξε για φέτος 1400 Πανεπιστήμια τα οποία θεωρείται ότι ηγούνται της επιστημονικής έρευνας παγκοσμίως από 92 χώρες.

Η μεθοδολογία της κατάταξης World University Rankings της THE περιλαμβάνει 13 δείκτες που ταξινομούνται σε 5 κατηγορίες: διδασκαλία (30%), έρευνα (30%), ερευνητική απήχηση / ετερο-αναφορές (30%), διεθνής διάσταση (7,5%), έσοδα από τον ιδιωτικό τομέα (2,5%). Βασίστηκε στα αποτελέσματα των δύο ετήσιων εκθέσεων «ακαδημαϊκής φήμης» που υλοποίησε παρέχοντας βιβλιομετρικά και άλλα δεδομένα που βασίστηκαν σε 77,4 εκατομμύρια παραπομπές – ετεροαναφορές και 12,8 εκατομμύρια ερευνητικές δημοσιεύσεις όλων των κατηγοριών (ερευνητικά άρθρα, άρθρα σε πρακτικά συνεδρίων, βιβλία, κεφάλαια σε βιβλία, κ.α) των τελευταίων πέντε ετών. Στις πηγές των δεδομένων περιλαμβάνονται 23.400 ακαδημαϊκά περιοδικά που έχουν συμπεριληφθεί στη βάση Scopus του Elsevier την περίοδο 2014-2018. Αντίστοιχα οι ετεροαναφορές που έχουν συλλεχθεί αφορούν τα τελευταία έξι χρόνια (2014-2019).

Η ανάλυση των κατηγοριών αυτών στους επιμέρους δείκτες είναι η ακόλουθη:

Τα έσοδα από τον ιδιωτικό τομέα φανερώνουν, σύμφωνα με τους δημιουργούς της κατάταξης, την καινοτομία που παράγει το ίδρυμα και διαιρείται με τον αριθμό των μελών ΔΕΠ (2,5%)

Η διεθνής διάσταση σχετίζεται με:

• το ποσοστό μελών ΔΕΠ που προέρχονται από την αλλοδαπή σε σχέση με την ημεδαπή (2,5%),
• το ποσοστό των αλλοδαπών φοιτητών σε σχέση με τους ημεδαπούς φοιτητές (2,5%),
• το ποσοστό των ερευνητικών εργασιών που έχουν συ-συγγραφείς από την αλλοδαπή (2,5%).

Η διδασκαλία αξιολογείται ως εξής:

• «Φήμη» του ιδρύματος σχετική με τη διδασκαλία, όπως αποτυπώνεται σε μια μεγάλη έρευνα ερωτηματολογίων, στην οποία το 2019 συμμετείχαν 21.000 ακαδημαϊκοί από όλο τον κόσμο (15%),
• Αριθμός εκπονημένων διδακτορικών ανά μέλος ΔΕΠ (6%),
• Αριθμός προπτυχιακών φοιτητών ανά μέλος ΔΕΠ (4.5%),
• Έσοδα (από διδασκαλία) ανά μέλος ΔΕΠ (2.25%),
• Ποσοστό διδακτορικών τίτλων προς αριθμό προπτυχιακών τίτλων (2.25%).

Πίνακας 1: Θέση και Επίδοση των δέκα (10) Ελληνικών Πανεπιστημίων που βρίσκονταν στον πίνακα των 1400 καλύτερων Πανεπιστημίων του κόσμου σύμφωνα με τον Πίνακα Κατάταξης Times Higher Education (2019-2020)

Πηγή: TIMES Higher Education – World University Ranking

Η έρευνα αξιολογείται ως εξής:

• «Φήμη» του ιδρύματος σχετική με την έρευνα, βασισμένη στην παραπάνω έρευνα (18%),
• Έσοδα (από έρευνα) ανά μέλος ΔΕΠ (6%),
• Αριθμός δημοσιεύσεων ανά μέλος ΔΕΠ (6%).

Η ερευνητική απήχηση αξιολογείται με τον κανονικοποιημένο μέσο όρο ετερο-αναφορών αναφορών σε εργασίες μελών ΔΕΠ του ιδρύματος. Τα δεδομένα προέρχονται από την βιβλιογραφική βάση δεδομένων Scopus.

Για τέταρτη συνεχή χρονιά, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης βρίσκεται στην 1η θέση της κατάταξης, ενώ το Πανεπιστήμιο του Cambridge πέφτει στην 3η θέση. Το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια ανέβηκε τρεις θέσεις και είναι πλέον στη δεύτερη, ενώ Πανεπιστήμια όπως το Stanford, το Yale, το Harvard και το Imperial College London εμφανίζονται στην πρώτη δεκάδα.

Τα δύο κορυφαία Ασιατικά Πανεπιστήμια προέρχονται από την Κίνα. Πρόκειται για τα Πανεπιστήμια Tsinghua και Peking τα οποία βρίσκονται στις θέσεις 23 και 24 της κατάταξης αντίστοιχα. Τα πανεπιστήμια της εν λόγω χώρας συνέχισαν να επεκτείνουν την επιρροή και την παρουσία τους στην παγκόσμια σκηνή. Οι ΗΠΑ είναι άλλη μια φορά εκπροσωπούνται εξαιρετικά τόσο αριθμητικά όσο και ποιοτικά, ενώ τα κορυφαία πανεπιστήμια του Καναδά φαίνεται να ανεβαίνουν στην κατάταξη.

Στην Ευρώπη, τα κορυφαία Πανεπιστήμια της Ιταλίας κατατάσσονται μεταξύ των κορυφαίων 200, ενώ και η γερμανική εκπροσώπηση παραμένει ισχυρή και σημαντική. Ωστόσο, φαίνεται σημαντική πτώση των Πανεπιστημίων του Ηνωμένου Βασιλείου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ιράν έχει πλέον 40 Πανεπιστήμια στην συγκεκριμένη παγκόσμια κατάταξη, αφού ο συνολικός αριθμός αυξήθηκε κατά 11 σε σχέση με πέρυσι. Από τη Λατινική Αμερική φαίνεται ότι ξεχωρίζει η Βραζιλία, η οποία αυξάνει συνεχώς τον αριθμό των Πανεπιστημίων της τα τελευταία χρόνια.

Αρκετές νέες χώρες είδαν φέτος για πρώτη φορά, να εντάσσονται πανεπιστήμια τους στη κατάταξη. Μεταξύ αυτών χώρες όπως το Μπρουνέι, η Κούβα, η Μάλτα, το Μαυροβούνιο, το Πουέρτο Ρίκο και το Βιετνάμ. Το Μπαγκλαντές επανεμφανίζεται επίσης στην κατάταξη.

Η χώρα μας όπως προαναφέρθηκε, έχει φέτος δέκα Πανεπιστήμια στην κατάταξη αυξάνοντας τον αριθμό τους κατά δύο σε σχέση με την κατάταξη του 2018 και κατά τρία σε σχέση με την αντίστοιχη του 2017.

Η κατάταξη του Times Higher Education μαζί με το QS World University Rankings και το Academic Ranking of World Universities θεωρούνται οι τρεις κατατάξεις με τη μεγαλύτερη απήχηση και εγκυρότητα διεθνώς.

Θα πρέπει βεβαίως να σημειωθεί ότι σε κατατάξεις όπως η συγκεκριμένη ασκείται έντονη κριτική. Ένα σημαντικό μέρος της κριτικής απέναντι στις κατατάξεις επικεντρώνει στην αξιοπιστία αυτών των ερευνών γνώμης και φήμης στις οποίες βασίζονται. Θεωρείται ότι διακατέχονται σε κάποιες περιπτώσεις από μεροληψία ή υποκειμενισμό, ενώ φαίνεται ότι αναδεικνύουν τα ήδη γνωστά Πανεπιστήμια, (Harvard, Yale, Oxford κ.α) και όχι Πανεπιστήμια από μικρότερες χώρες όπως η Ελλάδα. Οι έρευνες φήμης φαίνεται να βοηθούν μεγάλα Πανεπιστήμια στο εξωτερικό, τα οποία είναι εδραιωμένα στην συνείδηση της κοινής γνώμης και βέβαια δαπανούν και σημαντικούς χρηματικούς πόρους σε καμπάνιες διαφήμισης και προβολής. Κάτι βέβαια που αδυνατούν να κάνουν τα ελληνικά πανεπιστήμια.