Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το dupilumab για χρήση σε ενήλικες και εφήβους ηλικίας 12 ετών και άνω ως συμπληρωματική συντηρητική θεραπεία για το σοβαρό άσθμα με εκδήλωση φλεγμονώδους αντίδρασης Τύπου 2 που χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα ηωσινόφιλων στο αίμα και/ή αυξημένα επίπεδα κλάσματος εκπνεόμενου μονοξειδίου του αζώτου (FeNO), οι οποίοι δεν πετυχαίνουν επαρκή έλεγχο με υψηλής δόσης εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή σε συνδυασμό με άλλο φαρμακευτικό σκεύασμα για συντηρητική θεραπεία.
Παρόλο που λαμβάνουν την καθιερωμένη θεραπεία, οι άνθρωποι με σοβαρό άσθμα συχνά εμφανίζουν ανεπαρκώς ελεγχόμενα, επίμονα συμπτώματα που ενδέχεται να τους καθιστούν κατάλληλους για λήψη θεραπείας με έναν βιολογικό παράγοντα. Αυτοί οι ασθενείς ζουν με βήχα, συριγμό και δυσκολία στην αναπνοή και διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών κρίσεων άσθματος που μπορεί να οδηγήσουν σε επίσκεψη στο τμήμα επειγόντων περιστατικών ή σε νοσηλεία. Πέρα από τη λήψη συντηρητικής θεραπείας με εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, οι ασθενείς με σοβαρό άσθμα συχνά βασίζονται σε από του στόματος κορτικοστεροειδή όταν τα συμπτώματά τους επιδεινώνονται. Ενώ τα από του στόματος κορτικοστεροειδή είναι δυνατό να προσφέρουν ανακούφιση από τα σοβαρά συμπτώματα, οι υφιστάμενες κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση του άσθματος υποδεικνύουν ότι η χρόνια χρήση πρέπει να περιορίζεται στους ασθενείς με σοβαρό άσθμα λόγω του ενδεχόμενου να προκληθούν σοβαρές παρενέργειες.
«Οι άνθρωποι των οποίων το σοβαρό άσθμα δεν ελέγχεται επαρκώς με την υφιστάμενη θεραπεία συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν δυσκολία στην αναπνοή και εμφανίζουν κρίσεις άσθματος που ενδέχεται να καταστούν απειλητικές για τη ζωή τους. Το απρόβλεπτο της εμφάνισης των κρίσεων και η καθημερινή επιβάρυνση, είναι δυνατό να μειώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής, προκαλώντας απουσία από το σχολείο, την εργασία και τις κοινωνικές δραστηριότητες. Η GAAPP υποδέχεται με μεγάλη χαρά την προσθήκη νέων θεραπειών όπως το dupilumab, που έχουν σχεδιαστεί για να βοηθήσουν τους ασθενείς με σοβαρό άσθμα να αποκτήσουν τον έλεγχο των συμπτωμάτων τους και να συνεχίσουν ανεπηρέαστοι την καθημερινή ζωή τους” δήλωσε η Tonya Winders, Πρόεδρος της Παγκόσμιας Πλατφόρμας Ασθενών με Αλλεργίες και Άσθμα (GAAPP).
Το dupilumab είναι ένα ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα που αναστέλλει τη σηματοδότηση της ιντερλευκίνης-4 και ιντερλευκίνης-13 (IL-4 και IL-13), δύο βασικές πρωτεΐνες που διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην εκδήλωση της φλεγμονώδους αντίδρασης Τύπου 2 που φαίνεται ότι αποτελεί καθοριστικό παράγοντα σε συγκεκριμένους τύπους άσθματος, καθώς και σε αρκετές άλλες αλλεργικές παθήσεις. Η συγκεκριμένη επίδραση σχετίζεται με τη μείωση των βιοδεικτών της φλεγμονώδους αντίδρασης Τύπου 2, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται το κλάσμα εκπνεόμενου μονοξειδίου του αζώτου (FeNO), η ανοσοσφαιρίνη E (IgE) και η ηωταξίνη-3 (CCL26).
Αξίζει να σημειωθεί ότι, το dupilumab είναι εγκεκριμένο στην ΕΕ για τη θεραπεία ενηλίκων με μέτρια έως σοβαρή ατοπική δερματίτιδα οι οποίοι έχουν κριθεί κατάλληλοι για τη λήψη συστηματικής θεραπείας.
Η έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το σοβαρό άσθμα βασίζεται σε κλινικά δεδομένα από 2.888 ενήλικες και εφήβους οι οποίοι συμμετείχαν σε τρεις πιλοτικές μελέτες στο πλαίσιο του παγκόσμιου προγράμματος LIBERTY ASTHMA, στο οποίο περιλαμβάνονται οι μελέτες Φάσης 3 QUEST και VENTURE, καθώς και μία μελέτη Φάσης 2b. Στη μελέτη QUEST συμμετείχαν 1.902 ασθενείς με επίμονο άσθμα και αξιολογήθηκε αν η προσθήκη του dupilumab στην καθιερωμένη θεραπεία θα ήταν σε θέση να μειώσει τις σοβαρές κρίσεις και να βελτιώσει την πνευμονική λειτουργία (υπολογιζόμενη βάσει του όγκου του βίαια εκπνεόμενου αέρα στο πρώτο δευτερόλεπτο [FEV1]). Η μελέτη VENTURE συμπεριέλαβε 210 ασθενείς με σοβαρό άσθμα εξαρτώμενο από κορτικοστεροειδή και αξιολόγησε αν η προσθήκη του dupilumab στην καθιερωμένη θεραπεία θα ήταν σε θέση να μειώσει τη χρήση από του στόματος κορτικοστεροειδών ως συντηρητικής θεραπείας. Η μελέτη Φάσης 2b συμπεριέλαβε 776 ενήλικες ασθενείς με μέτριο έως σοβαρό άσθμα και αξιολόγησε αν η προσθήκη του dupilumab στην καθιερωμένη θεραπεία θα ήταν σε θέση να βελτιώσει την πνευμονική λειτουργία.
Στις εν λόγω μελέτες, το dupilumab:
– Μείωσε τις σοβαρές κρίσεις: Στη μελέτη QUEST, έως την 52η εβδομάδα οι κρίσεις άσθματος μειώθηκαν έως και 67% σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο σε ασθενείς με τιμές ηωσινόφιλων ≥300 κύτταρα/μικρολίτρο και έως και 65% για τους ασθενείς με επίπεδα FeNO ≥25 μέρη ανά δισεκατομμύριο. Στη μελέτη Φάσης 2b, έως την 24η εβδομάδα οι κρίσεις άσθματος μειώθηκαν έως και 81% σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο σε ασθενείς με τιμές ηωσινόφιλων ≥300 κύτταρα/μικρολίτρο.
– Βελτίωσε την πνευμονική λειτουργία: Στη μελέτη QUEST, έως τη 12η εβδομάδα το dupilumab βελτίωσε τον όγκο του βίαια εκπνεόμενου αέρα στο πρώτο δευτερόλεπτο (FEV1) έως και 33% (έναντι έως και 16% για το εικονικό φάρμακο) σε ασθενείς με τιμές ηωσινόφιλων στο αίμα ≥300 κύτταρα/μικρολίτρο και έως και κατά 30% (έναντι έως και κατά 14% για το εικονικό φάρμακο) σε ασθενείς με επίπεδα FeNO ≥25 μέρη ανά δισεκατομμύριο. Στη μελέτη Φάσης 2b, έως τη 12η εβδομάδα το dupilumab βελτίωσε τον όγκο του βίαια εκπνεόμενου αέρα στο πρώτο δευτερόλεπτο (FEV1) έως και 26% (έναντι 10% για το εικονικό φάρμακο) σε ασθενείς με τιμές ηωσινόφιλων στο αίμα ≥300 κύτταρα/μικρολίτρο.
– Μείωσε τη χρήση από του στόματος κορτικοστεροειδών: Στη μελέτη VENTURE, έως την 24η εβδομάδα περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς που έλαβαν dupilumab διέκοψαν εντελώς τα από του στόματος κορτικοστεροειδή και η συνολική χρήση μειώθηκε κατά 70% (έναντι 42% για το εικονικό φάρμακο).
– Ασφάλεια: Στις μελέτες για το άσθμα, η πιο συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια ήταν το ερύθημα (ερυθρότητα) στο σημείο έγχυσης. Έχουν αναφερθεί πολύ σπάνια περιστατικά αναφυλακτικής αντίδρασης στο πλαίσιο του προγράμματος κλινικής ανάπτυξης του άσθματος.
Σε όλες τις μελέτες συμμετείχαν ασθενείς ανεξάρτητα από τα ελάχιστα επίπεδα βιοδεικτών της φλεγμονώδους αντίδρασης Τύπου 2 κατά την έναρξη της μελέτης, όπως οι τιμές ηωσινόφιλων ή τα επίπεδα FeNO. Οι πρόσφατα αναθεωρημένες κατευθυντήριες οδηγίες της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας για το Άσθμα (GINA) χαρακτηρίζουν την εκδήλωση της φλεγμονώδους αντίδρασης Τύπου 2 με βάση τιμές ηωσινόφιλων ≥150 κύτταρα/μικρολίτρο ή επίπεδα FeNO ≥20 μέρη ανά δισεκατομμύριο. Στις εν λόγω πιλοτικές μελέτες, οι ασθενείς με τιμές ηωσινόφιλων ≥150 κύτταρα/μικρολίτρο ή επίπεδα FeNO ≥25 μέρη ανά δισεκατομμύριο ωφελήθηκαν περισσότερο από τη θεραπεία με dupilumab. Στη μελέτη Φάσης 2b και στη μελέτη QUEST, η μεγαλύτερη βελτίωση όσον αφορά στις κρίσεις άσθματος και στην πνευμονική λειτουργία παρατηρήθηκε σε ασθενείς με υψηλότερα επίπεδα βιοδεικτών της φλεγμονώδους νόσου Τύπου 2 κατά την έναρξη της μελέτης. Στη μελέτη VENTURE η επίδραση του dupilumab στη χρήση από του στόματος κορτικοστεροειδών, τις κρίσεις άσθματος και την πνευμονική λειτουργία υπήρξε παρόμοια ανεξάρτητα από τα επίπεδα της φλεγμονώδους αντίδρασης Τύπου 2 κατά την έναρξη της μελέτης.
