Απογοητευτικά είναι τα ευρήματα ελληνικής δημοσκόπησης αναφορικά με τις γνώσεις και αντιλήψεις που έχουν οι πολίτες για την HIV λοίμωξη. Οι οροθετικοί θεωρούνται επικίνδυνα άτομα για το κοινωνικό σύνολο και πως δεν πρέπει να εργάζονται σε δουλειές όπως για παράδειγμα η εστίαση.
Η έρευνα διεξήχθη το χρονικό διάστημα Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2021 από εταιρεία δημοσκοπήσεων για λογαριασμό φαρμακευτικής εταιρείας, με σκοπό την αξιολόγηση του επιπέδου γνώσης, των απόψεων/στάσεων του ελληνικού πληθυσμού για την HIV λοίμωξη και ο προσδιορισμός της κοινωνικής απόστασης και του στιγματισμού απέναντι στα άτομα με HIV λοίμωξη.
Φέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια από την ανακάλυψη του ιού HIV και η επιστημονική πρόοδος έχει καταφέρει να μετατρέψει τη νόσο από καταληκτική σε χρόνια. Οι καινοτόμες αντιρετροϊκές θεραπείες -στην Ελλάδα δίνονται δωρεάν σε όλους τους πάσχοντες- συντελούν σε μείωση του ιικού φορτίου σε επίπεδα μη ανιχνεύσιμα. Το μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο καθιστά τη λοίμωξη HIV μη μεταδοτική και παράλληλα ο οροθετικός έχει μια καλή ποιότητα ζωής με προσδόκιμο επιβίωσης όμοιο με αυτό του γενικού πληθυσμού.
Παρά τις προαναφερόμενες θετικές εξελίξεις στο θεραπευτικό σκέλος, κοινωνικά ακόμα και σήμερα οι ασθενείς αντιμετωπίζονται «διαφορετικά» ενώ στιγματισμένη είναι και η εξέταση για τη διάγνωση της HIV λοίμωξης.
Αρνητισμός, άγνοια και απαρχαιωμένες αντιλήψεις
Στη δημοσκόπηση με τυχαία επιλογή έλαβαν μέρος 1.954 άτομα 18 ετών και άνω από αστικές ή αγροτικές περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας ή των νησιών.
Από την αξιολόγηση των απαντήσεων τους προέκυψε ότι:
- Το 81% δήλωσαν ενημερωμένοι για θέματα υγείας και 55% για την HIV λοίμωξη.
- Το 78% θεωρεί το HIV/AIDS επικίνδυνη νόσο για την ανθρώπινη ζωή.
- Εξέταση για HIV έχει κάνει το 26% έως σήμερα.
- Το 29% απάντησε ότι τα άτομα με HIV λοίμωξη αποτελούν κίνδυνο για την κοινωνία και 28% ότι δεν μπορούν να εργαστούν σε κανονικές δουλειές (π.χ.εστίαση).
- Το 20%-25% δε θα ξεκινούσαν φιλία/δε θα ενοίκιαζαν σπίτι/δε θα κάθονταν δίπλα σε άτομο με HIV λοίμωξη.
- Το 68% δε θα σύναπταν κάποια σχέση με άτομο με HIV λοίμωξη.
- Το 95% πιστεύει ότι ο ιός μεταδίδεται με ερωτική επαφή με οροθετικό άτομο εάν δεν παίρνει θεραπεία και 54% εάν παίρνει.
- Το 41% πιστεύουν ότι ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από κοινή χρήση τουαλέτας, 36% μέσω αγκαλιάς/φιλιού με οροθετικό άτομο, 30% από κοινή χρήση ειδών (π.χ. ποτήρια, πιάτα) και 24% από τσιμπήματα εντόμων.
- Το 78% θεωρεί ότι είναι μία διαχειρίσιμη χρόνια νόσος.
Στην ερώτηση για το αν ισχύει ότι τα οροθετικά άτομα με μη ανιχνεύσιμο ιό στο αίμα δεν μεταδίδουν τον ιό στους συντρόφους τους, 20% απάντησαν ισχύει, 17% δεν ισχύει και 63% δεν γνωρίζουν.
Αναφορικά με τις πηγές πληροφόρησης για την HIV λοίμωξη στα άτομα έως 55 ετών η κύρια πηγή ενημέρωσης είναι το διαδίκτυο, έντυπα, το ιατρικό προσωπικό αλλά και το σχολείο ή η οικογένεια για τους νέους. Στα άτομα 55 ετών και άνω η κύρια πηγή ενημέρωσης είναι τα ΜΜΕ. Τέλος, μόλις 1 στους 10 έχει εκτεθεί πρόσφατα σε κάποια είδηση σχετικά με τη νόσο, είδηση που ήταν κατά κύριο λόγο θετική.
Οι αναλυτές της δημοσκόπησης υπογραμμίζουν ότι, «η ενημέρωση του κοινού για την HIV λοίμωξη βρίσκεται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα» και παρατηρούνται χαρακτηριστικά αρνητικής στάσης για τα οροθετικά άτομα αφού σημαντικό ποσοστό εκφράζει εσφαλμένες αντιλήψεις σχετικά με τη μετάδοση της λοίμωξης.
Η εξίσωση U=U (Undetectable και Untransmittable) είναι περιορισμένα αναγνωρίσιμη και αντιληπτή, παρά το γεγονός ότι σήμερα έχει πλέον τεκμηριωθεί επιστημονικά ότι η αντιρετροϊκή αγωγή μπορεί να καταστήσει το ιικό φορτίο μη ανιχνεύσιμο στον οργανισμό των φορέων του HIV. Κι όταν το ιικό φορτίο είναι μη ανιχνεύσιμο ο HIV δε μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο, ακόμα και στην περίπτωση της ερωτικής επαφής χωρίς προφύλαξη.
Η επιδημία HIV στην Ελλάδα
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) από την αρχή της καταγραφής της HIV λοίμωξης στην Ελλάδα έως και την 31η Οκτωβρίου του 2021, έχουν καταγραφεί συνολικά 19.141 περιστατικά HIV λοίμωξης (82,4% άνδρες). Από το σύνολο των ατόμων αυτών, 4.505 έχουν εμφανίσει AIDS και 11.481 βρίσκονται υπό αντιρετροϊκή αγωγή. Ο συνολικός αριθμός των θανάτων ανέρχεται στους 3.194.
Μειωμένες οι διαγνώσεις το 2021
Την περίοδο 1/1/21-31/10/21 διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν στον ΕΟΔΥ 402 νέα περιστατικά HIV λοίμωξης (3,8 ανά 100.000 πληθυσμού), εκ των οποίων τα 330 (82,09%) αφορούν σε άνδρες και τα 72 (17,91%) σε γυναίκες. Οι νέες διαγνώσεις HIV ανά 100.000 πληθυσμού για την περίοδο αυτή, φαίνεται να κυμαίνονται σε χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με εκείνες που δηλώθηκαν τα αντίστοιχα χρονικά διαστήματα των 10 προηγούμενων ετών.
Ωστόσο ο ΕΟΔΥ ζητά να ερμηνευθεί με προσοχή η πτωτική αυτή τάση «καθώς η εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων θα είναι εφικτή, αφού ολοκληρωθεί η αποστολή των δηλώσεων από τους υγειονομικούς φορείς της χώρας μέχρι το τέλος του έτους», υπογραμμίζεται σε σχετική ανακοίνωση.
Μείωση κρουσμάτων στους ΧΕΝ
Σταδιακή μείωση των νέων διαγνώσεων HIV καταγράφεται και στους χρήστες ενέσιμων εξαρτησιογόνων ουσιών, καθώς και στους άνδρες με σεξουαλικές επαφές με άνδρες (ΑΣΑ). Ωστόσο, αναφορικά με την πρώτη ομάδα (χρήστες ενέσιμων εξαρτησιογόνων ουσιών) ο αριθμός των νεοδιαγνωσθέντων λοιμώξεων παραμένει σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με πριν το 2011 που συνέβη η επιδημική έκρηξη στη συγκεκριμένη ομάδα.
Ειδικότερα για τους ΧΕΝ, ιδιαίτερης σημασίας είναι η ένταξή τους σε προγράμματα απεξάρτησης, η διασφάλιση της διασύνδεσής τους με τις Μονάδες Λοιμώξεων, η παραμονή τους στη θεραπεία και παρακολούθηση, καθώς και η προώθηση του ελέγχου για HIV μεταξύ αυτών.
Υπό θεραπεία η πλειοψηφία των πασχόντων στην Ελλάδα
Όπως προαναφέρθηκε το 81% των ατόμων που έχουν διαγνωστεί και ζουν με HIV στη χώρα μας έχει λάβει αντιρετροϊκή αγωγή. Ειδικά για την ομάδα των ανδρών με σεξουαλικές επαφές με άνδρες, το αντίστοιχο ποσοστό εκτιμάται σε 91%. Για τα περιστατικά που διαγνώστηκαν το 2020, ο μέσος χρόνος έναρξης αγωγής από τη διάγνωση έχει μειωθεί σε, περίπου, 54 ημέρες. Η έγκαιρη έναρξη θεραπείας αποτελεί εκτός από θεραπευτική στρατηγική, και στρατηγική πρόληψης, καθώς η αποτελεσματική αντιρετροϊκή αγωγή μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV.
Γκάγκα: Nα γίνει προϋπόθεση ο εμβολιασμός για τις γυναίκες που θέλουν να προχωρήσουν σε εξωσωματική
Εμβόλια, self test και μάσκες: Τρία όπλα στον αγώνα κατά του κορωνοϊού
