Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας: Ο λόγος που δίνει στις μεταλλάξεις τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου

*γράφει η Εύα Παυλάτου

Με πρόσφατη απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) χρησιμοποιείται το ελληνικό αλφάβητο για να δοθούν ονόματα στις διάφορες μεταλλάξεις του κορωνοϊού, αντί για ονόματα χωρών, όπως για παράδειγμα, «ινδική μετάλλαξη», ώστε να αποφευχθεί το στίγμα για συγκεκριμένες περιοχές ή κράτη.

Οι μέχρι σήμερα πιο γνωστές μεταλλάξεις του κορωνοϊού είναι του Κεντ στο Ηνωμένο Βασίλειο (B.1.1.7), της Νοτίου Αφρικής (B.1.351), της Βραζιλίας (P.1) και της Ινδίας (B.1.617.2). Εφεξής, οι παραπάνω μεταλλάξεις αποκαλούνται Alpha, Beta, Gamma και Delta, αντίστοιχα, με βάση τη χρονική σειρά του εντοπισμού τους.

Η απόφαση του ΠΟΥ για την ονομασία των μεταλλάξεων οριστικοποιήθηκε μετά από μήνες συζητήσεων των επιστημόνων και διαφορετικές προτάσεις, μία εκ των οποίων ήταν να δοθούν στις μεταλλάξεις του κορωνοϊού τα ονόματα των 12 θεών του Ολύμπου, όπως αποκάλυψε στον βρετανικό Τύπο ο βακτηριολόγος Μαρκ Πάλεν, ο οποίος συμμετείχε στις παραπάνω συζητήσεις.

Ο ΠΟΥ ανέφερε πως η ονομασία των μεταλλάξεων με τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου δεν αντικαθιστά τις κωδικές ονομασίες με αριθμούς, λατινικούς χαρακτήρες και τελείες, οι οποίες εκφράζουν σημαντικές επιστημονικές πληροφορίες και η χρήση τους θα συνεχιστεί στην διαδικασία της έρευνας. Η σχετική ανακοίνωση του ΠΟΥ αναφέρει: «Αν και αυτές οι ονομασίες έχουν τα πλεονεκτήματά τους, αυτά τα επιστημονικά ονόματα είναι δύσκολο να τα προφέρει κάποιος και να τα θυμάται και εύκολο να τα προφέρει λανθασμένα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να καταλήγουν συχνά να ονομάζουν τις μεταλλάξεις από τα μέρη όπου αυτές εντοπίστηκαν, γεγονός που δημιουργεί στίγμα και διάκριση».

Πάντως, αν ανατρέξουμε στο παρελθόν θα δούμε πως πολλές ασθένειες πήραν το όνομά τους από την περιοχή στην οποία για πρώτη φορά έκαναν την εμφάνισή τους, όπως ο Έμπολα που ονομάστηκε έτσι από τον ομώνυμο ποταμό στη Δημοκρατία του Κονγκό. Όμως, το στίγμα ενδεχομένως να προκαλέσει ζημιά σε μια περιοχή ή ακόμα η ονομασία να μην είναι ακριβής, όπως στην περίπτωση της «ισπανικής γρίππης» το 1918, που δεν προήλθε από την χώρα της Ιβηρικής χερσονήσου, αλλά η πλειοψηφία την έχει συνδέσει με την Ισπανία.

Νωρίτερα μέσα στον Ιούνιο η κυβέρνηση στην Ινδία ζήτησε από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης να «κατεβάσουν» το περιεχόμενο με αναφορά στην «ινδική μετάλλαξη». Στις ΗΠΑ το ρατσιστικό κύμα με θύμα μετανάστες ασιατικής καταγωγής εξαπλώθηκε μετά το ξέσπασμα της πανδημίας και την συσχέτιση του κορωνοϊού με την κινεζική πόλη Ουχάν, όπου πρωτοεμφανίστηκε η νόσος Covid – 19, τον Δεκέμβριο του 2019.

Με γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου έχει ονομάσει ο ΠΟΥ και μεταλλάξεις του κορωνοϊού που δεν έχουν επικρατήσει όπως τις τέσσερις που προαναφέραμε, αλλά που οι επιστήμονες τις παρακολουθούν στενά. Αυτές είναι οι εξής: Epsilon (B.1.427/B.1.429) – εντοπίστηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ.

Zeta (P.2) – εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Βραζιλία
Eta (B.1.525) –εντοπίστηκε ταυτόχρονα σε πολλές χώρες
Theta (P.3) – εντοπίστηκε για πρώτη φορά στις Φιλιππίνες
Iota (B.1.526) – εντοπίστηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ
Kappa (B.1.617.1) – εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ινδία