Η κρυοσυντήρηση ωαρίων αναφέρεται ως μια επιλογή για τη σύγχρονη γυναίκα. «Πάγωσε το χρόνο και ελευθέρωσε την καριέρα σου», «πάρε τον έλεγχο της γονιμότητας σου», καθώς και άλλα motos καλούν την σύγχρονη γυναίκα να πάρει μια θέση απέναντι σε αυτή την επιλογή εξασφάλισης του αναπαραγωγικού μέλλοντός της. Η πρόοδος της τεχνολογίας και οι δυνατότητές της, ίσως να δημιουργούν σύγχυση και μεγάλα ερωτηματικά.
Ο Δρ. Κωνσταντίνος Δημητρόπουλος και η ομάδα του βρίσκονται εδώ για να βοηθήσουν την σύγχρονη γυναίκα να απαντήσει σε αυτά τα εύλογα ερωτήματα, με σεβασμό στις επιλογές της, ενδυναμώνοντάς την ταυτόχρονα στο να λάβει αποφάσεις, έχοντας την κατάλληλη ενημέρωση αναφορικά με το αναπαραγωγικό της μέλλον.
Ο Δρ. Κωνσταντίνος Δημητρόπουλος, Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος, Ειδικός Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, ιδρυτικό μέλος της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life
Η παρούσα ενημέρωση έχει σκοπό να καταθέσει τα δεδομένα που αφορούν την υπηρεσία της κρυοσυντήρησης ωαρίων για κοινωνικούς λόγους στη ρεαλιστική της διάσταση, παρέχοντας έγκυρη πληροφόρηση και ως εκ τούτου την δυνατότητα στη σύγχρονη γυναίκα να αποφασίσει τί της ταιριάζει, αφού κατανοήσει καλύτερα τις δυνατότητες, που της προσφέρει η επιλογή αυτή.
Τι ονομάζουμε κρυοσυντήρηση ωαρίων για κοινωνικούς λόγους και σε ποιους απευθύνεται;
Κρυοσυντήρηση ωαρίων ονομάζεται η διαδικασία που περιλαμβάνει την λήψη ωαρίων και την κρυοσυντήρηση, δηλαδή την φύλαξη αυτών στο υγρό άζωτο (-196 °C). H κρυοσυντήρηση των ωαρίων μπορεί να προταθεί, τόσο για ιατρικούς, όσο και για μη ιατρικούς λόγους. Με τον όρο κρυοσυντήρηση ωαρίων για ιατρικούς λόγους εννοούμε τις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες διάφορες παθολογικές καταστάσεις ή ιατρικοί λόγοι επιτάσσουν την κρυοσυντήρηση των ωαρίων. Ωστόσο, κρυοσυντήρηση ωαρίων μπορεί να προταθεί και σε περιπτώσεις όπου δεν υφίστανται ιατρικοί λόγοι, αλλά κοινωνικοί. Σε αυτές τις περιπτώσεις επιλέγεται η μέθοδος φύλαξης ωαρίων καλής ποιότητας και υψηλού δυναμικού για μελλοντική χρήση, από γυναίκες οι οποίες επιθυμούν την ολοκλήρωση του οικογενειακού τους προγραμματισμού σε μελλοντικό στάδιο της ζωής τους.
Είναι απαραίτητο μια γυναίκα η οποία επιθυμεί να παρατείνει ηλικιακά την ολοκλήρωση του οικογενειακού της προγραμματισμού να προβεί σε κρυοσυντήρηση ωαρίων;
Το εάν μια γυναίκα θα προβεί ή όχι σε κρυοσυντήρηση ωαρίων για κοινωνικούς λόγους είναι καθαρά προσωπική της επιλογή. Ωστόσο, είναι σημαντική η παροχή ολοκληρωμένης συμβουλευτικής αναφορικά με τις εναλλακτικές επιλογές που υπάρχουν διαθέσιμες για την διαχείριση της υπογονιμότητας που οφείλεται σε προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία.
Μετά την ηλικία 35 ετών η πιθανότητα φυσικής σύλληψης μειώνεται σημαντικά, οπότε και αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης υπογονιμότητας. Στο πλαίσιο της εξωσωματικής γονιμοποίησης δίνεται η δυνατότητα προσπέλασης ορισμένων εμποδίων που θέτει η προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία. Ωστόσο, ειδικά μετά τα 40 έτη εμφανίζονται σημαντικοί περιορισμοί. Ο πρώτος εξ αυτών αφορά την εμφάνιση του φαινομένου της πτωχής ωοθηκικής ανταπόκρισης (poor ovarian response). Ο δεύτερος έγκειται στην υποβάθμιση της ποιότητας των ωαρίων. Ο τρίτος έγκειται στην αύξηση του ποσοστού των ωαρίων που φέρουν χρωμοσωμικές ανωμαλίες.
Δεδομένου πως η βάση των περιορισμών αυτών βρίσκεται στην υποβάθμιση της ποιότητας και της ποσότητας των ωαρίων, η μέθοδος της κρυοσυντήρησης των ωαρίων δίνει την δυνατότητα να ξεπεραστούν πολλά από αυτά τα εμπόδια. Πιο αναλυτικά, στο πλαίσιο της κρυοσυντήρησης ωαρίων δημιουργείται μία «ομάδα» ωαρίων τα οποία συλλέγονται σε σχετικά «νεαρή» αναπαραγωγική ηλικία και ως εκ τούτου χαρακτηρίζονται από υψηλή ποιότητα και υψηλό δυναμικό ανάπτυξης. Τα ωάρια αυτά στην συνέχεια μπορούν να αποψυχθούν, ακόμα και μετά την παρέλευση πολλών χρόνων από την ημέρα την κατάψυξης, διατηρώντας το δυναμικό τους, ακόμα και εάν η γυναίκα βρίσκεται πια σε προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία.
Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται στο πλαίσιο της κρυοσυντήρησης ωαρίων για κοινωνικούς λόγους;
Το πρωτόκολλο της κρυοσυντήρησης ωαρίων για κοινωνικούς λόγους είναι παρόμοιο με αυτό που ακολουθείται στο πλαίσιο των συμβατικών κύκλων εξωσωματικής γονιμοποίησης, με τη διαφορά ότι μετά το στάδιο της ωοληψίας πραγματοποιείται κρυοσυντήρηση των ωαρίων. Όταν η ενδιαφερόμενη το επιθυμήσει, τα κρυοσυντηρημένα ωάρια αποψύχονται και έπειτα γονιμοποιούνται. Στην συνέχεια, τα γονιμοποιημένα ωάρια (έμβρυα) καλλιεργούνται έως και την ημέρα της εμβρυομεταφοράς, όπου και ολοκληρώνεται το πρωτόκολλο.
Σε ποια ηλικία πρέπει να πραγματοποιείται η κρυοσυντήρηση και πόσα ωάρια πρέπει να κρυοσυντηρηθούν ώστε να επιτευχθεί το βέλτιστο αναπαραγωγικό αποτέλεσμα;
Η κρυοσυντήρηση ωαρίων για κοινωνικούς λόγους συστήνεται να πραγματοποιείται πριν την ηλικία των 35 ετών. Ωστόσο, οι γυναίκες άνω των 35 μπορούν να προβούν σε κρυοσυντήρηση ωαρίων έχοντας υπόψιν ότι ενδέχεται να χρειαστούν περισσότερα ωάρια για την επίτευξη του αναπαραγωγικού στόχου.
Γενικώς θα μπορούσαμε να πούμε πως στην περίπτωση που η κρυοσυντήρηση πραγματοποιείται πριν την ηλικία των 35 ετών, απαιτούνται 10-15 ωάρια για την επίτευξη ποσοστού επιτυχίας στο 70%. Στην περίπτωση που η κρυοσυντήρηση πραγματοποιείται μετά την ηλικία των 35 ετών, απαιτούνται συνήθως περισσότερα ωάρια για την επίτευξη του ιδίου ποσοστού επιτυχίας.
Σε ποια ηλικία πρέπει να πραγματοποιείται η απόψυξη και η χρήση των κρυοσυντηρημένων ωαρίων;
Συνίσταται η απόψυξη και η χρήση των κρυοσυντηρημένων ωαρίων ιδανικά πριν την ηλικία των 45 ετών, καθώς μετά αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος μαιευτικών και περιγεννητικών επιπλοκών. Επιπρόσθετα, πρέπει να τονιστεί ότι με βάση το νομοθετικό πλαίσιο της χώρας μας, ως μέγιστη ηλικία χρήσης των κρυοσυντηρημένων ωαρίων ορίζεται η ηλικία των 50 ετών.
Πόσο καιρό μπορούν να παραμείνουν κρυοσυντηρημένα τα ωάρια;
Τα δεδομένα καταδεικνύουν πως η ποιότητα των ωαρίων διατηρείται αναλλοίωτη και δεν υπάρχουν αντενδείξεις για μακροχρόνια κρυοσυντήρηση. Ωστόσο, χρονικός φραγμός τίθεται από την ισχύουσα νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία η διάρκεια της κρυοσυντήρησης των ωαρίων καθορίζεται στα πέντε έτη και δίνεται η δυνατότητα παράτασης της διάρκειας της κρυοσυντήρησης ανά πέντε έτη, κάθε φορά με έγγραφη αίτηση των δικαιούμενων, με ανώτατο όριο παράτασης τα είκοσι έτη.
Επηρεάζει η κρυοσυντήρηση των ωαρίων την ποιότητα και το δυναμικό ανάπτυξής τους;
Τα κρυοσυντηρημένα ωάρια παρουσιάζουν υψηλό δυναμικό ανάπτυξης και διατηρούν την ποιότητά τους μετά την απόψυξη. Τα δεδομένα αυτά επιβεβαιώνονται από το γεγονός πως τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης, όταν χρησιμοποιούνται κρυοσυντηρημένα ωάρια, είναι συγκρίσιμα με τα αντίστοιχα ποσοστά επιτυχίας, όταν χρησιμοποιούνται μη κρυοσυντηρημένα ωάρια.
Αυξάνει η χρήση κρυοσυντηρημένων ωαρίων τον κίνδυνο μαιευτικών και περιγεννητικών επιπλοκών;
Τα έως τώρα διαθέσιμα βιβλιογραφικά δεδομένα καταδεικνύουν πως η χρήση κρυοσυντηρημένων ωαρίων δεν αυξάνει τον κίνδυνο μαιευτικών και περιγεννητικών επιπλοκών. Ωστόσο, ο κίνδυνος αυτός σχετίζεται άμεσα με την ηλικία της γυναίκας κατά την απόψυξη. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται ενδελεχής παρακολούθηση κατά την κύηση, όπως άλλωστε ισχύει για κάθε κύηση που επιτυγχάνεται μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Μπορεί η κρυοσυντήρηση ωαρίων να επηρεάσει μακροπρόθεσμα την υγεία των απογόνων;
Η χρήση κρυοσυντηρημένων ωαρίων δεν έχει συσχετιστεί με επιπλοκές της υγείας των απογόνων. Δεδομένου πως η μέθοδος έχει εισαχθεί στην κλινική πράξη σχετικά πρόσφατα, αναμένονται τα αποτελέσματα επιπλέον μελετών, ωστόσο τα έως τώρα διαθέσιμα δεδομένα δεν εμπνέουν λόγους ανησυχίας.
Πόσα ωάρια πρέπει να αποψύχονται σε κάθε κύκλο εμβρυομεταφοράς;
Η απόφαση για τον αριθμό των ωαρίων που αποψύχονται σε κάθε κύκλο εμβρυομεταφοράς λαμβάνεται από κοινού από τον θεράποντα ιατρό και την υποψήφια μητέρα. Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψιν για την λήψη της απόφασης αυτής είναι η ηλικία της υποψήφιας μητέρας, ο αριθμός των διαθέσιμων ωαρίων και φυσικά η επιθυμία της υποψήφιας μητέρας. Tυχόν πλεονάζοντα έμβρυα, μπορούν να κρυοσυντηρηθούν εκ νέου με ασφάλεια.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.dimitropoulos-ivf.gr
