Γράφει ο Γιώργος Μιχαηλίδης
Σε διελκυστίνδα μεταξύ εταιρειών και Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει μετατραπεί η υπόθεση της παράδοσης των εμβολίων στην Γηραιά Ήπειρο, την ώρα που οι φωνές εντός της Ένωσης είναι έντονες και μιλούν για αποτυχία των Βρυξελλών.
Η μέχρι τώρα πορεία του εμβολιασμού έχει πλήξει το πρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων, αφού εκτός της κριτικής που ασκείται για την διαπραγμάτευση με τις εταιρείες, η υιοθέτηση του μηχανισμού εξαγωγών για τα εμβόλια έρχεται σε αντίθεση με τις αξίες της προάσπισης του ελεύθερου εμπορίου που υπερασπίζονται διαχρονικά οι Βρυξέλλες. Μπορεί η δημόσια σύγκρουση με τις εταιρείες που δεν τηρούν τις δεσμεύσεις τους που απορρέουν από τις συμφωνίες για τα εμβόλια να έχει καταλαγιάσει προς το παρόν ωστόσο τα δεδομένα μιλούν από μόνα τους.
Οι δόσεις που έχουν χορηγηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μόλις 3 ανά 100 άτομα, έναντι 11 στις ΗΠΑ, 16 στο Ηνωμένο Βασίλειο και σχεδόν 57 στο Ισραήλ, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg Vaccine Tracker. Και όλα αυτά την ώρα, που η Κομισιόν επιμένει πως μέχρι τέλος καλοκαιριού θα έχει πετύχει τον στόχο της εμβολιαστικής κάλυψης σε ποσοστό 70% του πληθυσμού.
Η κριτική που ασκείται έχει δύο άξονες. Από την μία φταίει η διαπραγματευτική γραμμή της Ένωσης και από την άλλη η ίδια η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Όσον αφορά στο πρώτο σκέλος, τα ευρωπαϊκά Μέσα κατηγορούν τις Βρυξέλλες πως έδειξε εμμονή εκ των προτέρων σε κυρώσεις και ασφαλιστικές δικλείδες δυσαρεστώντας τις παρασκευάστριες εταιρείες, όταν στις περιπτώσεις των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας η διαπραγμάτευση έγινε σε άλλο πλαίσιο. Όπως σημειώνει το Politico, εσφαλμένη ήταν και η επιλογή της σκληρής γραμμής στις τιμές αλλά και η διατήρηση του σκληρού πλαισίου αστικής ευθύνης της Ένωσης από το οποίο οι εταιρείες ζητούσαν απαλλαγή την οποία και πέτυχαν στις αντίστοιχες περιπτώσεις των προαναφερθεισών χωρών.
Πυρά από παντού, ωστόσο δέχεται και η ίδια η φον ντερ Λάιεν την οποία τα γερμανικά ΜΜΕ φτάνουν στο σημείο να χαρακτηρίσουν ως «πηγή του κακού» επικρίνοντας και την κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ για το ότι συμφώνησε να αφεθεί η κεντρική διαπραγμάτευση για τα εμβόλια στις Βρυξέλλες. Και όσο η «γκρίνια» μεγαλώνει το φως της δημοσιότητας βλέπουν πληροφορίες που θέλουν την Γερμανία πρώην υπουργό Άμυνας να είναι υπερσυγκεντρωτική, να έχει δίπλα της ανθρώπους που φημίζονται για την αφοσίωσή τους στην ίδια και όχι για τις ικανότητές τους, διογκώνοντας έτσι το γραφειοκρατικό «τέρας» που ούτως ή άλλως υπάρχει στην Ένωση.
Χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση του Γερμανού αντικαγκελαρίου και υπουργού Οικονομικών Όλαφ Σολτς, ο οποίος επιτέθηκε στην φον ντερ Λάιεν ονομαστικά σε θυελλώδη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου για τη στρατηγική της στο πρόγραμμα εμβολιασμών. Η στρατηγική της για τα εμβόλια είναι «πραγματικά σκ…ά» τόνισε ο Σολτς, ενώ σε άλλο σημείο ανέφερε ότι το Βερολίνο «δεν μπορεί να αφήσει αυτά τα σκ…ά να επαναληφθούν», κατηγορώντας τις Βρυξέλλες για χαοτικό χειρισμό του προγράμματος εμβολιασμού.
Η Bild, επικαλούμενη πηγές, αναφέρει ότι η Μέρκελ άφησε τον Σολτς να εκφράσει τα παράπονά του και τον σταμάτησε μόνον όταν αναφέρθηκε ονομαστικά στην φον ντερ Λάιεν. Ωστόσο η καγκελάριος φαίνεται ότι είναι το μόνο άτομο στον γερμανικό κυβερνητικό συνασπισμό που προτίθεται να σταθεί στο πλευρό της προέδρου της Κομισιόν.
Την ίδια ώρα, η γερμανική Bild, φιλοξένησε άρθρο στο οποίο εμφανίζεται ο Γερμανός υπουργός Υγείας, Γενς Σπαν, να προειδοποιεί την Μέρκελ πως ήταν λάθος η παραπάνω στρατηγική και ειδικά στην αρμόδια Επίτροπο Υγείας, Στέλλα Κυριακίδου την οποία και χαρακτηρίζει ανεπαρκή. Μάλιστα, σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα, η Κυριακίδου δυσκολευόταν να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με στελέχη της Pfizer, ενώ ο Σπαν μιλούσε απευθείας στον επικεφαλής.
«Φλερτ» με Ρωσία
Στο πλαίσιο αυτό, στο κάδρο φαίνεται πως μπαίνει το ρωσικό εμβόλιο Sputnik V σε μία προσπάθει να αυξηθούν οι πιθανότητες να κυκλοφορήσουν στην Ευρώπη περισσότερες δόσεις εμβολίων. Και αν ορισμένοι χαρακτηρίζουν επικίνδυνο το στοίχημα σύναψης συμφωνίας με την ρωσική εταιρεία, την αισιοδοξία τους εκφράζουν Γερμανοί εμπειρογνώμονες προκειμένου να καλυφθεί το κενό από τις άλλες φαρμακευτικές εταιρείες.
Πηγές στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι η Μόσχα θα ζητήσει «δωράκια» από την Ευρώπη είτε για τις κυρώσεις που της έχουν επιβάλλει οι Βρυξέλλες είτε για τον αγωγό Nord Stream 2 που εναντιώνεται η Αμερική. Επίσης θα πρέπει να δοθούν εξηγήσεις στο νέο Αμερικανό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν ενόψει της νέας ευρωατλαντικής σχέσης που σχεδιάζεται.
Και όλα αυτά την ώρα που το εμβόλιο της AstraZeneca από ολοένα και περισσόετερες χώρες εξετάζεται να μην δοθεί σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, μειώνοντας τις διαθέσιμες δόσεις στην πληθυσμιακή ομάδα η οποία δόθηκε προτεραιότητα εξ αρχής.
Οι Ευρωπαίοι απειλούν να σπάσουν τις πατέντες
Και όλα αυτά, την ώρα που Ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν αρχίσει να εκφράζουν μια θέση που κάποτε ήταν αδιανόητη, η οποία εδράζεται στη λήψη των πατεντών από τις φαρμακευτικές εταιρείες για να αντισταθμίσουν τις τεράστιες ελλείψεις. Αν και το Politico αναρωτιέται αν η απειλή είναι πραγματική ή πρόκειται για μπλόφα, ώστε να ασκηθούν πιέσεις στις επιχειρήσεις αυτές, το θέμα πλέον έχει ανοίξει.
Η οργή για την αδυναμία των φαρμακευτικών να υλοποιήσουν τα συμβόλαια είχε ως αποτέλεσμα ακόμη και Ευρωπαίοι πολιτικοί, από το ιταλικό κοινοβούλιο έως τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών Πέτερ Αλτμάιερ, να υποστηρίζουν- αν και επιφυλακτικά- ότι οι πατέντες ίσως δεν πρέπει πλέον να είναι τόσο ιερές όσο κάποτε.
Το μεγάλο ερώτημα, όπως σημειώνει το Politico, είναι αν απλά εκτοξεύουν απειλές, γνωρίζοντας απολύτως ότι κάτι τέτοιο θα γκρέμιζε ένα απόλυτο εμπορικό ταμπού και θα ρίσκαρε μια έξοδο κορυφαίων εταιρειών από την Ευρώπη λόγω φόβων για την απώλεια βιομηχανικών πνευματικών δικαιωμάτων.
