Η εκπαιδευτική διαδικασία δεν μπορεί να διακοπεί εξαιτίας της πανδημίας. Τα σχολεία παραμένουν κλειστά, λόγω κορωνοϊού και το υπουργείο Παιδείας εξασφαλίζει την εξ αποστάσεως διδασκαλία όσο πιο ομαλά γίνεται.

Παρά τα αρχικά προβλήματα, συνεχίζεται η τηλεκπαίδευση στη χώρα για τους μαθητές νηπιαγωγείου, δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, αλλά και για τους φοιτητές, δηλαδή για περισσότερα από 1,6 εκατομμύρια μέλη καθημερινά. Το σύνολο των σχολείων παραμένει κλειστό από τις 16 Νοεμβρίου και εκτιμάται ότι και το κλείσιμο της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης μείωσε κατά 25% την κυκλοφορία.

Η τηλεκπαίδευση που αποτελεί πλέον τη νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα δεν ήταν αυτονόητη, καθώς η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στη χώρα ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, από το πρώτο κύμα της πανδημίας έγιναν τα βήματα , προκειμένου όλοι να έχουν δωρεάν πρόσβαση στην τηλεκπαίδευση. Σύμφωνα με τα στοιχεία μάλιστα η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες που έχουν εξασφαλίσει τη δωρεάν πρόσβαση στις πλατφόρμες .

Η διαδικασία ωστόσο δεν ήταν απλή υπόθεση καθώς το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο χρειαζόταν άμεση αναβάθμιση. Συντελέστηκε μία τεράστια αναβάθμιση στον τεχνικό εξοπλισμό για να δημιουργηθεί η νέα εκπαιδευτική κανονικότητα καθώς έως το 2019 υπήρχαν μόνο 4500 φορητές συσκευές.

Εν μέσω πανδημίας η διδασκαλία εξ αποστάσεως

Το σύνολο των εκπαιδευτικών δομών, ξεκινώντας από την ηλικία των 4 ετών (προσχολική εκπαίδευση) έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση, έχει μεταφέρει την εκπαιδευτική διαδικασία στο διαδίκτυο, κατά κύριο λόγο μέσω της σύγχρονης τηλεκπαίδευσης. Το υπουργείο Παιδείας εξασφάλισε την οριζόντια πρόσβαση στην τηλεκπαίδευση από τις πρώτες μέρες του lockdown της άνοιξης, θωρακίζοντας και αναβαθμίζοντας καθημερινά τα συστήματά του. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας:

Αναβαθμίστηκαν τα δημόσια δίκτυα και τις πλατφόρμες του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου, της e-class, της e-me για το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας της χώρας.

Εξασφαλίστηκε η δυνατότητα δωρεάν χρήσης διεθνούς πλατφόρμας τηλεδιασκέψεων που να μπορεί να καλύψει τις ανάγκες 1,6 εκατομμυρίων μαθητών και εκπαιδευτικών – καθώς και για κάθε μαθητή και εκπαιδευτικό σε κάθε γωνιά της χώρας. Το υπουργείο Παιδείας υλοποιεί καθημερινά επιμορφωτικά σεμινάρια για τη χρήση της πλατφόρμας σε εκπαιδευτικούς από κάθε σχολείο της χώρας, ενώ έστησε κεντρικό helpdesk 40 ατόμων εντός του Υπουργείου– από την πρώτη κιόλας μέρας της τηλεκπαίδευσης με στόχο τη διευκόλυνση της μετάβασης στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

Μηδενική χρέωση σε όλες τις εκπαιδευτικές πλατφόρμες από τους παρόχους τηλεπικοινωνιών, καθώς και μηδενική χρέωση για την dial-inπρόσβαση μέσω σταθερού ή κινητού τηλεφώνου. Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες που έχουν εξασφαλίσει zero-rating, κάτι το οποίο αναπαράχθηκε και σε ξένα μέσα ενημέρωσης.

Διοργανώθηκαν επιμορφωτικά προγράμματα για την εξ αποστάσεως διδασκαλία για το σύνολο των εκπαιδευτικών, σε συνεργασία με το ΙΕΠ και ΑΕΙ.

Δημιουργήθηκαν 220 νέα επεισόδια για την εκπαιδευτική τηλεόραση, τα οποία αναμεταδίδονται καθημερινά στην ΕΡΤ2 για παιδιά δημοτικού.

Προτεραιότητα ο τεχνικός εξοπλισμός

Μεταξύ των προβλημάτων που διαπιστώθηκαν από την πρώτη φάση κλεισίματος των σχολείων ήταν και η ελλείψεις σε τεχνικό εξοπλισμό. Το υπουργείο προχώρησε στον εξοπλισμό των σχολείων με πάνω από 93.000 φορητές συσκευές (67.000 από ΕΣΠΑ και 26.000 από δωρεές), από 4.500 περίπου που παρέλαβε τον Ιούλιο 2019.

Στο πλαίσιο ενίσχυσης του εξοπλισμού των σχολείων, το υπουργείο προέβλεψε διαδικασία δανεισμού των ψηφιακών συσκευών (tablet/laptop) στους μαθητές, δίνοντας προτεραιότητα σε κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια, καθώς και σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Επιπλέον, στο πλαίσιο ένταξης παιδιών προσφύγων και μεταναστών, το υπουργείο έχει μεταφράσει της οδηγίες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε 11 ξένες γλώσσες (αραβικά, τουρκικά, παστού, φαρσί, σορανί, κουρμαντζί, γαλλικά, αγγλικά, λιγκαλά, ορντού, αμχαρική), με τη σημαντική συμβολή της UNICEFκαι της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Επεισόδια στην εκπαιδευτική τηλεόραση όπως προβάλλονται στο διαδικτυακό κανάλι Youtubeτου Υπουργείου συνοδεύονται από μετάφραση στη νοηματική γλώσσα.

Η τηλεκπαίδευση με στοιχεία

Για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας πραγματοποιεί καθημερινά τηλεκπαίδευση το σύνολο της σχολικής κοινότητας που αγγίζει τα 1,6 εκατομμύρια μέλη. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το σύνολο των εκπαιδευτικών έχει εγγραφεί και υλοποιούν πάνω από 39.000 ταυτόχρονες συνεδρίες στα Γυμνάσια και τα Λύκεια και πάνω από 54.000 ταυτόχρονες συνεδρίες στα Νηπιαγωγεία και τα Δημοτικά (αριθμός που υπερβαίνει τα συνολικά σχολικά τμήματα της χώρας και περιλαμβάνει και τη διενέργεια τηλεδιασκέψεων διδασκόντων).

Κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας, ενώ η τηλεκπαίδευση ήταν ακόμα προαιρετική, υλοποιούνταν έως και 40.000 ψηφιακές τάξεις την ημέρα με έως και 700.000 ημερήσιες συμμετοχές μαθητών. Η δοκιμαστική περίοδος έδωσε στους εκπαιδευτικούς το χρόνο να εξοικειωθούν με τις νέες τεχνολογίες, γεγονός που τους προετοίμασε και για την καθολική εφαρμογή του φθινοπώρου.

Τώρα εφαρμόζεται υποχρεωτική σύγχρονη τηλεκπαίδευση σε πλήρες ωράριο, με σημαντική αύξηση συμμετοχής: περισσότερες από 300.000 ψηφιακές τάξεις και 6 εκ. συμμετοχές μαθητών αθροιστικά την ημέρα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, την περασμένη εβδομάδα πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 1,6 εκατομμύρια τηλεδιασκέψεις, με πάνω από 29 εκ. συμμετοχές μαθητών, περισσότερα από 94 εκ. λεπτά μαθήματος, με κάθε ώρα να διαρκεί κατά μέσο όρο 40-45 λεπτά.

Όπως παραδέχεται και η πολιτεία σε ένα τέτοιο πρωτόγνωρο και τόσο μεγάλης εμβέλειας έργο ασφαλώς και υπάρχουν – και θα υπάρχουν – αρρυθμίες και τεχνικά ζητήματα,επισημαίνοντας οτι το ζητούμενο είναι τα όποια τεχνικά ζητήματα να επιλύονται άμεσα και να βελτιώνεται διαρκώς το σύστημα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.

Ρεκόρ τηλεθέασης

Κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, έως και 100.000 μαθητές δημοτικών σχολείων παρακολουθούσαν καθημερινά τα νέα επεισόδια στην εκπαιδευτική τηλεόραση στην ΕΡΤ 2 , ενώ το Νοέμβριο η θεαματικότητα ξεκίνησε με 50% του μαθητικού πληθυσμού δημοτικών σχολείων.

Τα συγκριτικά στοιχεία ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης για το 2019 και το 2020 επιβεβαιώνουν την αναβάθμιση των δικτύων και το ψηφιακό άλμα το οποίο το υπουργείο έχει ως στόχο να παραμείνει ως παρακαταθήκη στην εκπαιδευτική κοινότητα όταν επιστρέψουμε στη δια ζώσης διδασκαλία (ανταλλαγή εργασιών, ασκήσεων, ερωτήσεων – όλα ηλεκτρονικά).

Εγγραφές στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο 2019 (Σεπτέμβριος): 81.500 μαθητές.

2020 (Οκτώβριος): 1,4 εκατομμύρια μαθητές (17σιασμός μαθητών).

E-class: 2019 (Σεπτέμβριος): 28.000 μαθητές και 14.000 εκπαιδευτικοί.

2020 (Οκτώβριος): 900.000 μαθητές και 140.000 εκπαιδευτικοί (30πλασιασμός μαθητών και 10πλασιασμός εκπαιδευτικών).

E-class και e-me: 5000% αύξηση των ψηφιακών τάξεων μετά την εκδήλωση της πανδημίας.

Το γίνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες

Η διενέργεια καθολικής, σύγχρονης τηλεκπαίδευσης, από το Νηπιαγωγείο μέχρι και το Πανεπιστήμιο, σε παν-εθνικό επίπεδο είναι μια σημαντική κατάκτηση της Ελλάδας στο πλαίσιο αντιμετώπισης της πανδημίας. Μία σημαντική κατάσταση που πιστώνεται στους εκπαιδευτικούς, στους μαθητές και στις οικογένειές τους, όπως αναγνωρίζει και η πολιτεία.

Ελάχιστες χώρες έχουν εφαρμόσει κάτι αντίστοιχο, όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία. Στη Μεγάλη Βρετανία, κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown, δύο εκατομμύρια μαθητές (το ένα πέμπτο του μαθητικού πληθυσμού) δεν συμμετείχαν καθόλου στη μαθησιακή διαδικασία ή ασκούσαν οποιουδήποτε είδους δραστηριότητα σχετιζόμενη με το σχολείο για λιγότερο από μία ώρα την ημέρα. Κατά μέσο όρο, οι μαθητές συμμετείχαν σε μαθησιακή διαδικασία για 2,5 ώρες την ημέρα. Μόνο το 7% των μαθητών στη χώρα συμμετείχε σε σύγχρονη τηλεκπαίδευση με περισσότερες από τέσσερις τάξεις ή συναντήσεις ημερησίως. Ακόμα και σήμερα, όταν κάποια σχολική μονάδα κλείνει λόγω κρουσμάτων COVID-19, είναι σπάνιο η διδασκαλία να αναπληρώνεται μέσω σύγχρονης τηλεκπαίδευσης.

• Σε πολλές χώρες της Ευρώπης ο βαθμός χρήσης της σύγχρονης τηλεκπαίδευσης διαφέρει σημαντικά από περιοχή σε περιοχή, και δεν υπάρχουν ομοιόμορφοι κανόνες σε εθνικό επίπεδο για το αν και κατά πόσο τα παιδιά πρέπει νασυμμετέχουν σε καθολική σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

• Στην Αυστρία, όπου έχει επίσης ανασταλεί για δεύτερη φορά η δια ζώσης λειτουργία των σχολικών μονάδων όλων των βαθμίδων,οι εκπαιδευτικοί έχουν την υποχρέωση χρήσης πλατφορμώνασύγχρονης τηλεκπαίδευσης (για την ανάθεση εργασιών, τον διαμοιρασμό υλικού κλπ.), αλλάη σύγχρονη τηλεκπαίδευση δεν χρησιμοποιείται καθολικά.

• Μια από τις λίγες άλλες χώρες όπου φαίνεται ότι αυτή τη στιγμή υλοποιείται υποχρεωτική σύγχρονη τηλεκπαίδευση με πλήρες ωράριο (8πμ-2μμ) στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, της οποίας η δια ζώσης λειτουργία έχει ανασταλεί, είναι η Βουλγαρία.

• Η μόνη αναφορά που έχει βρεθεί εκτός Ελλάδος για ενίσχυση της δυνατότητας σύνδεσης των μαθητών στις πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης μέσω δεδομένων (data) αφορά τη Μεγάλη Βρετανία, όπου μόνο σε έναν μικρό αριθμό επιλεγμένων σχολείων δίνεται η δυνατότητα αύξησης του ορίου δεδομένων στα κινητά τηλέφωνα των μαθητών.Σημειωτέον στη χώρα μας έχει εξασφαλιστεί η μη χρέωση για σύνδεση με την πλατφόρμα σύγχρονης τηλεκπαίδευσης και δεδομένων (εφόσον κάποιοςσυνδέεται μέσω δικτύων κινητών) και τηλεφωνικών κλήσεων (εφόσον κανείς συνδέεται μέσω σταθερού ή κινητού τηλεφώνου)