*Το κείμενο συνυπογράφει η Μίνα Αγγελίνη
Θερμοκρασίες Αλάσκας απαιτούνται για την συντήρηση του νέου εμβολίου των εταιρειών Pfizer και Βiontech που δίνει ελπίδες σε όλο τον κόσμο για την θωράκιση των πολιτών έναντι στη νόσο Covid-19.
Tο νέο εμβόλιο, που είναι πάνω από 90% αποτελεσματικό και δεν έχει σοβαρές παρενέργειες, θα πρέπει να συντηρηθεί σε ειδικές αποθήκες που θα του διασφαλίζουν θερμοκρασία στους μείον 70 βαθμούς Κελσίου.
Σύμφωνα με την βρετανική εφημερίδα «The Τimes», το εμβόλιο του αμερικανικού φαρμακευτικού κολοσσού Pfizer και της γερμανικής εταιρείας βιοτεχνολογίας Βiontech, αφότου λάβει την έγκριση για την διανομή του από τους αρμόδιες φορείς, θα φτάσει σύντομα και στα τοπικά φαρμακεία για το ευρύ κοινό.
Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και τα άτομα που ζουν σε γηροκομεία πιθανότατα θα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του εμβολιασμού.
Όμως, οι σύνθετες και πολύ κρύες συνθήκες αποθήκευσης του εμβολίου αποτελούν ένα μεγάλο εμπόδιο ακόμη και για τα πιο προηγμένα νοσοκομεία στις Ηνωμένες Πολιτείες γεγονός που μπορεί να επηρεάσει το πότε και πού θα διανεμηθεί κυρίως σε αγροτικές περιοχές ή φτωχές χώρες όπου οι πόροι είναι περιορισμένοι.
Το βασικό ζήτημα είναι ότι το εμβόλιο, το οποίο βασίζεται σε μια νέα τεχνολογία που χρησιμοποιεί συνθετικό mRNA για να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα κατά του ιού, πρέπει να διατηρηθεί σε μείον 70 βαθμούς Κελσίου (-94 F) ή και χαμηλότερη θερμοκρασία, όπως εξηγούν οι επιστήμονες.
«Η “ψυχρή αλυσίδα” θα είναι μια από τις πιο απαιτητικές πτυχές της παράδοσης αυτού του εμβολίου», δήλωσε ο Άμες Αντάλτζια, μελετητής στο Κέντρο Ασφάλειας για την Υγεία του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.
«Αυτό θα είναι μια πρόκληση σε όλα τα περιβάλλοντα, επειδή τα νοσοκομεία ακόμη και σε μεγάλες πόλεις δεν διαθέτουν εγκαταστάσεις αποθήκευσης για ένα εμβόλιο σε αυτήν την εξαιρετικά χαμηλή θερμοκρασία», προσθέτει.
Πράγματι, ένα από τα πιο διάσημα νοσοκομεία των ΗΠΑ, η κλινική Mayo στο Ρότσεστερ της Μινεσότα, ανακοίνωσε ότι δεν έχει αυτήν τη στιγμή αυτήν την ικανότητα.
«Μιλάμε για ένα εμβόλιο που χρειάζεται αποθήκευση στους μείον 70 ή 80 βαθμούς Κελσίου. Αυτό είναι ένα τεράστιο υλικοτεχνικό ζήτημα όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και πέραν του δυτικού κόσμου», τόνισε ο καθηγητής Γκρέγκορι Πόλαντ, ιολόγος και ερευνητής εμβολίων στην κλινική Mayo.
«Είμαστε ένα σημαντικό ιατρικό κέντρο και δεν έχουμε ανάλογη χωρητικότητα αποθήκευσης. Αυτό θα ισχύει για όλους. Αυτό είναι ένα εμπόδιο διοικητικής μέριμνας», πρόσθεσε.
Από την πλευρά της, η εκπρόσωπος της Pfizer, Κιμ Μπένκερ, δήλωσε ότι η εταιρεία συνεργάζεται στενά με την κυβέρνηση των ΗΠΑ και τους κρατικούς αξιωματούχους σχετικά με τον τρόπο αποστολής του εμβολίου από τα κέντρα διανομής της στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γερμανία, το Βέλγιο και σε όλο τον κόσμο.
Το λεπτομερές σχέδιο περιλαμβάνει τη χρήση ξηρού πάγου για τη μεταφορά κατεψυγμένων φιαλιδίων εμβολίου τόσο από αέρος όσο και δια ξηράς στις συνιστώμενες θερμοκρασίες τους για έως και 10 ημέρες, έσπευσε να διευκρινίσει.
Στον… πάγο
Οι κρατικοί και τοπικοί πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης είναι υπεύθυνοι για την αποθήκευση και τη χορήγηση εμβολίων μόλις παραδοθούν.
«Τα εμβόλια μπορούν να διατηρηθούν σε καταψύκτη εξαιρετικά χαμηλής θερμοκρασίας για έως και έξι μήνες ή επί πέντε ημέρες στους 2-8 βαθμούς Βαθμούς Κελσίου, ένας τύπος ψύξης που διατίθεται συνήθως σε νοσοκομεία», δήλωσε η Μπένκερ.
«Οι μονάδες αποθήκευσης Pfizer μπορούν επίσης να γεμίσουν εκ νέου με πάγο για έως και 15 ημέρες… Ωστόσο, οι δόσεις του εμβολίου θα χαλάσουν σε περίπου πέντε ημέρες σε κανονικές θερμοκρασίες ψύξης, ελαφρώς πάνω από θερμοκρασίες κατάψυξης», πρόσθεσε.
Πόσες δόσεις θα πάρει η ΕΕ και η Ελλάδα
Οι Pfizer και BioNTech αναμένεται να παράγουν έως και 50 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου μέχρι τα τέλη του 2020 και έως 1,3 δισεκατομμύρια δόσεις το 2021.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνάψει συμφωνία για την προμήθεια έως 300 εκατομμυρίων δόσεων του BNT162b1 για τις χώρες-μέλη της, με την πρόεδρο της Κομισιόν, κυρία Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να δηλώνει ικανοποιημένη από τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα.
Ερωτηθείς, χθες, για τις δόσεις από το συγκεκριμένο εμβόλιο που αναλογούν στην Ελλάδα, ο υφυπουργός Υγείας κ. Βασίλης Κοντοζαμάνης σημείωσε ότι πρόκειται για την τέταρτη συμφωνία που αφορά στα εμβόλια του νέου κορωνοϊού. «Η χώρα μας συμμετέχει και στις τέσσερις συμφωνίες. Θα έχουμε το εμβόλιο της Pfizer. Τις επόμενες ημέρες θα κυρωθεί η συμφωνία μεταξύ της εταιρίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το εμβόλιο, όπως είπε και ο κ. Μαγιορκίνης, είναι σε διαδικασία έγκρισης. Από τη στιγμή που θα πάρει την έγκριση και από τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα ξεκινήσει η διάθεσή του. Είναι πολύ σημαντικό ότι πετυχαίνουμε την ίδια στιγμή που θα διατεθεί το εμβόλιο στην Ευρώπη θα είναι διαθέσιμο και στην Ελλάδα».
Σε κάθε περίπτωση η ευρεια διανομή του BNT162b1 είναι μια πρόκληση. Επειδή το εμβόλιο χρησιμοποιεί τεχνολογία αγγελιοφόρου RNA, βασική προϋπόθεση είναι η διατήρηση του τελικού προϊόντος σε χαμηλές θερμοκρασίες ώστε να μην αλλοιωθεί η σύστασή του. Ωστόσο, η Pfizer έχει ήδη αναπτύξει ένα ειδικό ψυκτικό σύστημα για τη μεταφορά του εμβολίου, εξοπλισμένο με θερμικούς αισθητήρες και GPS.
Πότε, πού και ποιοι θα εμβολιαστούν πρώτοι στην Ελλάδα
Το υπουργείο Υγείας παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις στο πεδίο των εμβολίων έχει ήδη προετοιμάσει το σχέδιο για τον εμβολιασμό του πληθυσμού έναντι της COVID-19. H Ελλάδα ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και βάσει ειδικού αλγορίθμου αναμένεται να λάβει τμηματικά δόσεις των εμβολίων που προηγουμένως θα έχουν αδειοδοτηθεί από τον ΕΜΑ.
H ΕΕ έχει συμφωνήσει για λογαριασμό των χωρών-μελών της να αγοράσει αρχικά 300 εκατομμύρια δόσεις από την AstraZeneca και επιπλέον 100 εκατ. δόσεις σε δεύτερη φάση, από τις Pfizer/BioNTech 200 εκατ. δόσεις και επιπλέον 100 εκατ., από τη Moderna 80 εκατ. δόσεις και επιπλέον 80 εκατ. σε δεύτερο στάδιο, από την Johnson & Johnson 200 εκατ. δόσεις και άλλες 200 εκατ., ενώ από τις Sanofi/GSK 300 εκατ. δόσεις και την CureVac 225 εκατ. δόσεις.
Η Ελλάδα το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου θα έχει στη διάθεσή της 1,6 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου για τη λοίμωξη COVID-19 το οποίο θα χορηγείται δωρεάν σε όλους τους πολίτες σε δύο δόσεις με διαφορά περίπου 28 ημερών ανάμεσα στις εγχύσεις.
Όπως έγραψε το ΘΕΜΑ της Κυριακής, το ποιοι πολίτες θα εμβολιαστούν το νέο έτος πρώτοι στη χώρα μας έχει αποφασιστεί έπειτα από σχετικές επιστημονικές εισηγήσεις της Επιτροπής των Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας για τον νέο κορωνοϊό αλλά και με βάσει στατιστικά στοιχεία από τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) και την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης ΑΕ (ΗΔΙΚΑ ΑΕ).
Έτσι, το πρώτο δίμηνο του 2021 πρώτοι θα εμβολιαστούν κατά του SARS-CoV-2 οι εργαζόμενοι στον υγειονομικό τομέα και ειδικότερα όσοι έχουν υψηλότερο κίνδυνο επαφής με ύποπτα και θετικά κρούσματα, τα σώματα ασφαλείας, έπειτα ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως άτομα άνω των 65 ετών και παιδιά και τέλος οι υπόλοιποι πολίτες της χώρας.
Τα επόμενα χρόνια, ο εμβολιασμός κατά του νέου κορωνοϊού θα γίνεται όπως και στην περίπτωση της εποχικής γρίπης, δηλαδή το εμβόλιο θα ενταχθεί στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση και θα γίνεται σε συγκεκριμένο εύρος χρόνου ώστε να δημιουργείται εγκαίρως το ανοσιακό τείχος. Οι κορωνοϊοί, στην οικογένεια των οποίων ανήκει ο SARS-CoV-2, έχουν μια μεγάλη περίοδο κυκλοφορίας στην κοινότητα, από τον Οκτώβριο έως και τον Απρίλιο του επόμενου έτους. Θεωρητικά, λοιπόν, θα πρέπει ο εμβολιασμός να γίνεται τουλάχιστον 1,5 μήνες νωρίτερα από την έναρξη της περιόδου κυκλοφορίας του κορωνοϊού, δηλαδή περί τα μέσα Αυγούστου.
Για το 2021, πρώτο έτος διάθεσης του νέου εμβολίου, το υπουργείο Υγείας έχει καταρτίσει ειδικό «χάρτη» εμβολιαστικών κέντρων για τη νόσο COVID-19, με το βάρος να πέφτει στις δομές της Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Συγκεκριμένα, οι Υγειονομικές Περιφέρειες έχουν ζητήσει από τα Κέντρα Υγείας και τα Περιφερειακά Ιατρεία να εξασφαλίσουν τις κατάλληλες κτιριακές υποδομές καθώς και επάρκεια ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, αναλογικά με τον τοπικό πληθυσμό για την ομαλή διεξαγωγή του εμβολιασμού. Έκαστο εμβολιαστικό κέντρο θα πρέπει να διαθέτει ειδικό ψυχόμενο χώρο φύλαξης των δόσεων.
Σε ότι αφορά στο προσωπικό, αρχικά τουλάχιστον ένας ιατρός και ένας νοσηλευτής θα εκπαιδευθούν τόσο για τη διαδικασία χορήγησης του εμβολίου όσο και για την αναλυτική καταγραφή της πορείας της υγείας των εμβολιαζόμενων ατόμων για την έγκαιρη ανίχνευση τυχόν ανεπιθύμητων ενεργειών. Σχετική ενημέρωση θα γίνεται και σε κάθε εμβολιαζόμενο άτομο ώστε, είτε στο τοπικό εμβολιαστικό κέντρο είτε σε επικοινωνία με τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) να γίνεται ενδελεχής καταγραφή των όποιων παρενεργειών.
