Δερματικές λοιμώξεις, εξωτερικές ωτίτιδες, γαστρεντερίτιδες, αλλά και ιώσεις του αναπνευστικού που είναι λιγότερες μεν αλλά δεν εξαφανίζονται, είναι οι «συνήθεις ύποπτοι» που ταλαιπωρούν τα παιδιά το καλοκαίρι, όπως αναφέρει ο κ. Νικόλαος Φιολιτάκης, αναπληρωτής διευθυντής της Παιδιατρικής Κλινικής του Μητέρα.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού οι λοιμώξεις, αμφότερες ιογενείς και μικροβιακές αλλά κυρίως οι ιογενείς (όπως ο ιός της γρίπης και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός-RSV), είναι λιγότερες συγκριτικά με το χειμώνα όταν καταγράφεται αυξημένη νοσηρότητα.
«Ωστόσο, δεν εξαφανίζονται και μάλιστα κάποιες μορφές είναι πιο συχνές τους θερινούς μήνες -εξ ου και πρέπει να τηρούνται πιστά οι κλασικοί κανόνες υγιεινής, και ιδίως κατά την τρέχουσα περίοδο που διανύουμε λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού», σημειώνει ο κ. Φιολιτάκης.
Ένα πρώτο παράδειγμα είναι ο αδενοϊός, ο οποίος προσβάλει τα παιδιά όλο το χρόνο αλλά καθώς το καλοκαίρι η συχνότητα ορισμένων ιών μειώνεται, αναδεικνύονται περισσότερο κάποιοι άλλοι, όπως ο συγκεκριμένος.
Ο αδενοϊός μπορεί να προσβάλει από το ανώτερο μέχρι το κατώτερο αναπνευστικό (και να προκαλέσει πνευμονία), αλλά και το πεπτικό σύστημα προκαλώντας συμπτώματα σαν γαστρεντερίτιδα. Χαρακτηριστικό του ιού είναι επίσης ένας ερεθισμός στα μάτια, δηλαδή επιπεφυκίτιδα -εάν ένα παιδί έχει ερεθισμένο λαιμό και πυρετό και ταυτόχρονα συνυπάρχει ερεθισμός στα μάτια, τότε πιθανώς έχει προσβληθεί από αδενοϊό.
Πρόκειται για ιδιαίτερα μεταδοτικό ιό που δύναται να προκαλέσει επιδημίες σε παιδικούς σταθμούς ή χώρους όπου συγχρωτίζονται πολλά παιδιά.
Ο συγκεκριμένος ιός μπορεί να προκαλέσει υψηλό πυρετό για αρκετές ημέρες.
Μία άλλη ομάδα ιών, οι οποίοι είναι συχνότεροι το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, είναι οι εντεροϊοί. Πρόκειται για μεγάλη ομάδα ιών που χωρίζεται σε υποκατηγορίες, μεταξύ των οποίων βρίσκονται οι ιοί κοξάκι (Coxsackie). Ορισμένοι εξ αυτών συνοδεύονται από χαρακτηριστική εικόνα όπως παραδείγματος χάριν εξάνθημα σαν μικρά σπυράκια σε χέρια, πόδια και γύρω ή και μέσα στο στόμα, και έτσι αναγνωρίζονται.
Ο κ. Νικόλαος Φιολιτάκης, αναπληρωτής διευθυντής της Παιδιατρικής Κλινικής του Μητέρα
«Οι εντεροϊοί μπορεί να προκαλέσουν από ήπια συμπτώματα με χαμηλό πυρετό έως, ευτυχώς πολύ σπάνια», όπως επισημαίνει ο κ. Φιολιτάκης, και πολύ βαριά εικόνα. Να προσβάλουν το κεντρικό νευρικό σύστημα, να προκαλέσουν μηνιγγίτιδα ή να προσβάλουν ακόμη και την καρδιά προκαλώντας μυοκαρδίτιδα.
Ο αδενοϊός και οι εντεροϊοί μεταδίδονται κυρίως με σταγονίδια από το αναπνευστικό. Επίσης και οι δύο αποβάλλονται από τις κενώσεις (και έχει σημασία το καλό πλύσιμο των χεριών στις τουαλέτες, το άλλαγμα της πάνας κ.ο.κ). Οι εντεροϊοί μεταδίδονται και από το περιβάλλον (σκόνη, χώμα στάσιμο νερό).
Άλλοι ιοί που ταλαιπωρούν τα παιδιά το καλοκαίρι είναι οι ρινοϊοί, οι οποίοι φυσικά υπάρχουν και το χειμώνα. Προκαλούν κυρίως συμπτωματολογία στο ανώτερο αναπνευστικό (καταρροή, βήχα).
Παράλληλα, στους ιούς του αναπνευστικού που είναι λίγο πιο συχνοί την άνοιξη και το καλοκαίρι σε σχέση με το χειμώνα ανήκει και μία ομάδα που αποκαλείται παραϊνφλουέντζα ή παραγρίπη, με τους πιο κλασικούς τύπους να κάνουν εικόνα λαρυγγίτιδας.
Αυτό που παρατηρείται, όμως, περισσότερο το καλοκαίρι είναι η εξωτερική ωτίτιδα. Δεν πρόκειται για την πυώδη ωτίτιδα που προκαλείται στο πλαίσιο χειμερινών ιώσεων, αλλά ωτίτιδα που προκαλείται από την προσβολή του έξω ακουστικού πόρου και συνήθως σχετίζεται με την κολύμβηση όταν μένει νερό στο αυτί του παιδιού είτε στη θάλασσα, είτε σε πισίνες και θαλάσσια πάρκα αναψυχής, και κυρίως εκεί.
Ένα από τα αίτια της εξωτερικής ωτίτιδας είναι ο σταφυλόκοκκος, ο οποίος ευθύνεται για πολλών ειδών λοιμώξεις και είναι πιο συχνός το καλοκαίρι διότι ευνοείται η ανάπτυξή του και από τη ζέστη και την υγρασία.
Ο σταφυλόκοκκος προκαλεί πέραν της εξωτερικής ωτίτιδας και δερματικές λοιμώξεις, οι οποίες μάλιστα τα τελευταία χρόνια καταγράφουν έξαρση. Πρόκειται για χαρακτηριστικές βλάβες σαν πληγές στο δέρμα που είτε εξαπλώνονται, είτε βγάζει το παιδί και σε άλλα σημεία του σώματος, και το χαρακτηριστικό τους είναι μία κιτρινωπή κρούστα ή χρυσαφί, εξ ου και ονομάζεται «staphylococcus aureus» που σημαίνει χρυσίζων σταφυλόκοκκος.
Ο σταφυλόκοκκος επίσης ευθύνεται (ο ίδιος ή συνήθως μέσω προσχηματισμένης τοξίνης) και για τροφικές δηλητηριάσεις που είναι πιο συχνές το καλοκαίρι ειδικά αν κάποια τροφή ή προϊόν δεν έχει συντηρηθεί καταλλήλως.
Τον σταφυλόκοκκο, δηλαδή, τον «συναντάμε» και στις εξωτερικές ωτίτιδες, που είναι πιο συχνές με την κολύμβηση, και σε πολλές δερματικές βλάβες, αλλά και σε τροφικές δηλητηριάσεις του καλοκαιριού.
Ως προς την κολύμβηση ο σταφυλόκοκκος δεν είναι το μοναδικό αίτιο της εξωτερικής ωτίτιδας· υπάρχει και το μικρόβιο της ψευδομονάδας από το οποίο κινδυνεύουν τα παιδιά να κολλήσουν πιο πολύ σε πισίνες.
«Και για τον σταφυλόκοκκο ο σχετικός κίνδυνος είναι μεγαλύτερος στις πισίνες απ’ ότι στη θάλασσα», αναφέρει ο κ. Φιολιτάκης διευκρινίζοντας ότι στη θάλασσα το πιο πιθανό είναι να μείνει νερό στο αυτί του παιδιού και να προκληθεί σε δεύτερο χρόνο η εξωτερική ωτίτιδα, όχι δηλαδή να μολυνθεί απευθείας από εκεί.
Ακόμη και κλασικές πνευμονίες από πνευμονιόκοκκο καταγράφονται και υπήρξαν χρονιές με αύξηση στο τέλος του καλοκαιριού και το Σεπτέμβριο. «Έχουμε συνδεδεμένη κυρίως στο μυαλό μας την πνευμονία με το κρύο του χειμώνα αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Υπάρχει μία κατανομή με κάποιες κορυφώσεις στο χρόνο που μία από αυτές είναι προς το τέλος του καλοκαιριού και το φθινόπωρο» επισημαίνει ο κ. Φιολιτάκης.
Τέλος, το καλοκαίρι μπορεί να εμφανιστούν «έμμεσα» μέσω τσιμπήματος από κουνούπι κάποια νοσήματα, τα οποία ωστόσο είναι σπάνια.
«Ένα από αυτά είναι ο ιός του Δυτικού Νείλου που σπανίως κάνει βαριά εικόνα στα παιδιά», σύμφωνα με τον κ. Φιολιτάκη. Προκαλεί από καθόλου συμπτώματα έως συμπτώματα ήπιας ίωσης.
Και ένα δεύτερο είναι η λεϊσμανίαση. Πολύ σπάνια, αλλά όχι ανύπαρκτη. Μεταδίδεται από σκνίπα που έχει τσιμπήσει πριν σκύλο μολυσμένο με καλαζάρ. Στον άνθρωπο μπορεί να προκαλέσει και δερματική λεϊσμανίαση που είναι η πιο ήπια, αλλά μπορεί να κάνει και σπλαχνική, όταν επηρεάζει δηλαδή διάφορα όργανα.
«Είναι σπάνιο μεν, αλλά κάθε χρόνο θα δούμε σε κάθε μεγάλο νοσοκομείο δύο ή τρία περιστατικά», επισημαίνει ο Νίκος Φιολιτάκης. Μπορεί να δημιουργήσει βαριά εικόνα, η οποία αντιμετωπίζεται.
Συμβουλές μέτρα προστασίας
«Καλό πλύσιμο των χεριών και όχι συγχρωτισμός, οι κλασικοί κανόνες υγιεινής που έχουν καταστεί φυσικά ακόμη πιο επίκαιροι εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού, είναι η οδός πρόληψης για τις λοιμώξεις του καλοκαιριού», λέει στο ygeiamou.gr o παιδίατρος Νίκος Φιολιτάκης.
Το καλοκαίρι από τη μία πλευρά μας ευνοεί γιατί συνήθως δεν συνωστιζόμαστε σε κλειστούς χώρους, όμως από την άλλη είναι αυξημένος ο κίνδυνος σε πάρκα αναψυχής, πισίνες με πολλά παιδιά ή πάρκα με νεροτσουλήθρες, αλλά και σε κλειστούς κλιματιζόμενους χώρους.
«Επίσης, προσοχή να μην μένει νερό στα αυτιά του παιδιού», συμβουλεύει ο κ. Φιολιτάκης. Να φροντίζουμε να γείρει το παιδί το κεφάλι προς τη μία και την άλλη πλευρά για να βγει το νερό και μετά να το σκουπίσουμε με μία πετσέτα.
Συγκεκριμένα για το σταφυλόκοκκο, ο κ. Φιολιτάκης λέει πως «καλό είναι να είμαστε λίγο ευαισθητοποιημένοι γιατί καμιά φορά βλέπουμε κάτι, μια μικρή πληγούλα που λέμε είναι ένα τσίμπημα και το παραμελούμε, και μετά μπορεί αυτό να προχωρήσει και να είναι λίγο πιο δύσκολα τα πράγματα στην αντιμετώπιση».
Αν βλέπουμε δερματικές βλάβες που έχουν τάση να μεγαλώνουν ή να βγαίνουν και σε άλλα σημεία -και του σταφυλόκοκκου είναι χαρακτηριστική αυτή η κιτρινωπή κρούστα- τότε να μην καθυστερήσουμε να πάμε στον παιδίατρο, αναφέρει.
Καλό είναι ακόμη να αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε κοινές πετσέτες και κλινοσκεπάσματα, και να τα αλλάζουμε συχνά, γιατί μεταδίδεται και με αυτό τον τρόπο.
Να προσέχουμε επίσης την υγρασία. Σε πισίνες και χώρους αναψυχής με νεροτσουλήθρες είναι σαφώς αυξημένα τα περιστατικά δερματικής λοίμωξης, κυρίως από σταφυλόκοκκο, και εξωτερικής ωτίτιδας.
Έχει εξίσου σημασία να δίνεται προσοχή σε στάσιμα νερά προς αποφυγή της έκθεσης του παιδιού σε εντεροϊούς που είναι ανθεκτικοί στο περιβάλλον και υπάρχουν και στο χώμα και σε στάσιμα, βρώμικα νερά.
Διαβάστε ακόμη
Πριν πάτε στη θάλασσα με το παιδί διαβάστε τις 10 εντολές για ασφαλές μπάνιο
Πώς μπορούμε να περάσουμε δημιουργικό χρόνο με τα παιδιά το καλοκαίρι
Αυτές είναι οι καλύτερες καλοκαιρινές δραστηριότητες για το παιδί
