Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ) για τις δραματικές ελλείψεις των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) – ελλείψεις που κάθε χρόνο αυτήν την περίοδο έρχονται στο προσκήνιο λόγω του επικείμενου κύματος εποχικής γρίπης και των – ακάλυπτων συχνά- αναγκών που δημιουργούνται για τους ασθενείς. Την κατάσταση επιδεινώνει το διάστημα αυτό και η λήξη των διετών συμβάσεων που απασχολούνταν στις ΜΕΘ μέσω ΕΟΔΥ (πρώην ΚΕΕΛΠΝΟ), που στέρησε 41 γιατρούς και 177 νοσηλευτές από το ζωτικό αυτό πεδίο του ΕΣΥ και οδήγησε πρακτικά σε «λουκέτο» 30 κρεβάτια Εντατικής.
Τουλάχιστον 2.500 ασθενείς ετησίως στερούνται τη νοσηλεία σε κλίνες Εντατικής στη χώρα μας, εκτιμά η ΠΟΕΔΗΝ, λαμβάνοντας ως δεδομένα ότι 80 κλίνες ΜΕΘ είναι κλειστές, ότι ο μέσος όρος νοσηλείας των ασθενών στις ΜΕΘ είναι περίπου 12 περίπου ημέρες και κάθε κλίνη μπορεί να νοσηλεύσει 30 ασθενείς το χρόνο.
Η καταγραφή της Ομοσπονδίας μόνο προβληματισμό και… τρόμο γεννά από την αναλυτική παράθεση των στοιχείων για τις ΜΕΘ στο ΕΣΥ, τις ελλείψεις και τις ανάγκες, που έχουν αποκτήσει δυστυχώς διαχρονικά χαρακτηριστικά. Με βάση διεθνή standards για το σύνολο των ανεπτυγμένων νοσοκομειακών κρεβατιών θα έπρεπε να λειτουργούν 3.500 κλίνες ΜΕΘ στη χώρα, ενώ λειτουργούν 557, δηλαδή περίπου το 1/6 αυτών που απαιτούνται. Στην Αττική που καλύπτει εκτός από τους κατοίκους του λεκανοπεδίου και τη νησιωτική χώρα και τους όμορους νομούς, λειτουργούν 224 κλίνες ΜΕΘ.
Η «μαύρη τρύπα» των ΜΕΘ και των ΜΑΦ
Με αυτό το δεδομένο, ουδείς σοκάρεται με την εικόνα της περίφημης λίστας που συντάσσεται κάθε μέρα και περιλαμβάνει τους δεκάδες ασθενείς που χρειάζονται κρεβάτι ΜΕΘ και περιμένουν μέχρι να «ελευθερωθεί» κάποιο στο ΕΣΥ – με ό,τι μοιραίο ή μη συνεπάγεται αυτή η αναμονή. Κάθε ημέρα από τη λίστα αναμονής για ΜΕΘ η οποία αριθμεί 40 – 80 περιστατικά, ανάλογα την περίοδο, εξυπηρετούνται κατά μέσο όρο 5 – 8 περιστατικά. Διασωληνωμένοι οι ασθενείς της λίστας νοσηλεύονται σε κοινούς θαλάμους νοσηλείας με μεγάλο κίνδυνο για τη ζωή τους, καταγγέλλει η ΠΟΕΔΗΝ. Επικαλείται δε έρευνες εντατικολόγων σύμφωνα με τις οποίες η θνησιμότητα διπλασιάζεται στους βαρέως πάσχοντες για τους οποίους οι θεράποντες ιατροί κρίνουν ότι χρήζουν νοσηλεία σε ΜΕΘ αλλά δεν βρίσκουν κρεβάτι. Ειδικότερα, η θνησιμότητα εντός ΜΕΘ κυμαίνεται από 18% -23% και ανεβαίνει στο 45 – 50% εκτός ΜΕΘ.
Η «μαύρη τρύπα» των ΜΕΘ καταπίνει και τις Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας (ΜΑΦ). Οι κλίνες ΜΑΦ είναι υπέρ-απαραίτητες για τη νοσηλεία Ασθενών που απαιτείται αυξημένη επιτήρηση και θεραπευτική φροντίδα.Τα νοσοκομεία με βάση τα διεθνή standards θα έπρεπε να διαθέτουν κλίνες ΜΑΦ σε διπλάσιο ποσοστό από εκείνο των κλινών ΜΕΘ. Άρα, ιδανικά στο ΕΣΥ θα έπρεπε να υπάρχουν 7.000 κλίνες ΜΑΦ, ενώ με βάση τα λειτουργούντα κρεβάτια ΜΕΘ, θα έπρεπε να υπάρχουν τουλάχιστον 1.100 κλίνες ΜΑΦ. Πιστοποιημένες σήμερα λειτουργούν 157 κλίνες.
«Εάν υπήρχε επάρκεια σε κλίνες Μονάδων Αυξημένης Φροντίδας θα μειώνονταν κατά πολύ οι ημέρες Νοσηλείας Ασθενών στις ΜΕΘ. Ως εκ τούτω θα λιγόστευαν οι λίστες αναμονής. Οι ασθενείς μετά τη ΜΕΘ δεν θα ήταν αναγκασμένοι να νοσηλεύονται σε κοινούς θαλάμους νοσηλείας που δεν παρέχεται αυξημένη φροντίδα» αναφέρει η ΠΟΕΔΗΝ.
Η υποστελέχωση προκαλεί λοιμώξεις
Με βάση τα διεθνή standards στις ΜΕΘ 6 κλινών η στελέχωση πρέπει να είναι η εξής: 1 Ιατρός ανά κλίνη συν τον Διευθυντή Ιατρό, 4-6 Νοσηλευτές ανά κλίνη, 1 Τραυματιοφορέας, 1 Βοηθός Θαλάμου, 1 Φυσικοθεραπευτής, επαρκές προσωπικό καθαριότητας, 24ωρη λειτουργία του Νοσοκομείου στην διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων. Ωστόσο, η πραγματικότητα στο ΕΣΥ είναι διαφορετική. «Τέτοια στελέχωση δεν διαθέτει καμία ΜΕΘ Νοσοκομείου. ΜΕΘ 6-12 κλινών διαθέτουν 2-4 Ιατρούς, 2 ή 3 Νοσηλευτές στις μεγάλες ΜΕΘ στη καλύτερη των περιπτώσεων ανά βάρδια. Λειτουργούν ΜΕΘ με 1 Νοσηλευτή ανά βάρδια» καταγγέλλει η ΠΟΕΔΗΝ.
Η υποστελέχωση σε ιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό στις ΜΕΘ είναι μία από τις αιτίες της σημαντικής αύξησης των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων. «Παρότι οι κλίνες ΜΕΘ που λειτουργούν στη χώρα μας είναι 1,5% των Νοσοκομειακών κλινών, το 20% των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων δηλώνεται σε ασθενείς ΜΕΘ» αναφέρει η Ομοσπονδία, επικαλούμενη σχετικές μελέτες. Εκτός των επιπτώσεων στους ασθενείς που πολλές φορές είναι η αιτία θανάτου, οι λοιμώξεις αυξάνουν σημαντικά το κόστος και τη διάρκεια νοσηλείας. Έχει αποδειχθεί ότι η μη επαρκής στελέχωση των ΜΕΘ σε Νοσηλευτές δεν εξοικονομεί πόρους, αλλά σπαταλάει πολύ περισσότερους λόγω του κόστους θεραπείας των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.
Η Ακτινογραφία των ΜΕΘ στη χώρα από την ΠΟΕΔΗΝ
Στην Αττική λειτουργούν 224 κλίνες ΜΕΘ. Η λίστα αναμονής αριθμεί έως και 80 άτομα τους χειμερινούς μήνες, που κορυφώνεται η επιδημία γρίπης και άλλων αναπνευστικών λοιμώξεων.
Στην Κεντρική Μακεδονία για 2 εκατ. πληθυσμό υπάρχουν 123 κλίνες ΜΕΘ. Η λίστα αναμονής τον χειμώνα αριθμεί έως και 25 ασθενείς. Στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, με πληθυσμό 608.182 κατοίκους, έχουν αναπτυχθεί 1.177 νοσοκομειακές κλίνες και μόλις 28 κλίνες ΜΕΘ. Άλλες 27 λειτουργούν στην Ήπειρο επί συνόλου 782 νοσοκομειακών κλινών. Στη Δυτική Μακεδονία από τα 750 νοσοκομειακά κρεβάτια, μόλις 6 είναι ΜΕΘ, στο νοσοκομείο Πτολεμαΐδας.
Η Θεσσαλία, 1.850 νοσοκομειακές κλίνες και πληθυσμό 732.762, διαθέτει 42 κλίνες ΜΕΘ.
Η Στερεά Ελλάδα με 995 διαθέσιμες νοσοκομειακές κλίνες και πληθυσμό 547.390, διαθέτει 8 κλίνες ΜΕΘ στο νοσοκομείο Λαμίας.
Νησιά που αποκλείονται τον χειμώνα δεν διαθέτουν καθόλου ΜΕΘ. Για κάποια μάλιστα προβλέπονται στους Οργανισμούς των Νοσοκομείων (π.χ. στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς, στη Ζάκυνθο είναι εξοπλισμένες) και δεν λειτουργούν. Έκτακτα περιστατικά αεροδιακομίζονται για χειρουργικές επεμβάσεις και νοσηλεία στην Ηπειρωτική Ελλάδα, προκειμένου να είναι κοντά σε ΜΕΘ.
Στα νησιά των Κυκλάδων δεν λειτουργεί ούτε μία κλίνη ΜΕΘ.
Στα Δωδεκάνησα λειτουργεί ΜΕΘ μόνο στο Νοσοκομείο της Ρόδου, 6 κλινών.
Στα Επτάνησα λειτουργεί μόνο η ΜΕΘ του Νοσοκομείου Κέρκυρας με 5 κλίνες. Σε τρία νοσοκομεία 16 κλίνες εξοπλισμένες είναι κλειστές (6 στη Λευκάδα, 5 στην Κεφαλονιά, 5 στη Ζάκυνθο).
Στην Κρήτη με 2.302 Νοσοκομειακές κλίνες και πληθυσμό 621.000 κατοίκους, οι κλίνες ΜΕΘ είναι 42. Έκτακτα επείγοντα περιστατικά της Κρήτης χειρουργούνται σε ένα Νοσοκομείο και διακομίζονται για ΜΕΘ σε νοσοκομεία άλλης πόλης μακριά, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να παρακολουθήσει την μετεγχειρητική πορεία ο θεράπων ιατρός.
Από την Ήπειρο έως την Αττική, 450 χιλιόμετρα απόσταση, στον έναν εθνικό άξονα λειτουργούν 53 κλίνες ΜΕΘ, στα δύο Νοσοκομεία των Πατρών (15 κλίνες), στο Νοσοκομείο της Κορίνθου (5), στο Νοσοκομείο του Αγρινίου (6), στο Νοσοκομείο της Άρτας (7) και 20 στα Νοσοκομεία των Ιωαννίνων.
Στον άλλο εθνικό άξονα από τη Θεσσαλία έως την Αττική, 350 χιλιόμετρα απόσταση, λειτουργούν μόνο 20 κλίνες ΜΕΘ, στο νοσοκομείο της Λαμίας και στα δύο νοσοκομεία της Λάρισας.
