Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται στη χώρα μας η εφαρμογή των μέτρων για την αντιμετώπιση του (πέμπτου) επιδημικού κύματος που προκαλεί η μετάλλαξη «Omicron». Το πέρασμα του νέου υγειονομικού κάβου γίνεται εν μέσω της εορταστικής περιόδου με πρόκριμα τις ασφαλείς κοινωνικές επαφές, την ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση των νοσοκομείων και τη στήριξη της οικονομίας.
Κυβέρνηση και Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων ξεδιπλώνουν σταδιακά από την αρχή της εβδομάδας την πρώτη φάση του επιχειρησιακού σχεδίου για την αναχαίτιση μιας ταχύτατης, όπως φαίνεται, πορείας του μεταλλαγμένου στελέχους του κορωνοϊού που θα δοκιμάσει εκ νέου το ήδη φορτωμένο σύστημα Υγείας.
Οι επιστήμονες θεωρούν σχεδόν βέβαιο πως «ένα κύμα “Omicron” κρύβεται ήδη μέσα στο κύμα “Delta” που βρίσκεται σε σχετική ύφεση» όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά στη διάρκεια πρόσφατης επιστημονικής εκδήλωσης για τον κορωνοϊό στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Αλλωστε, ήδη, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων βρίσκεται σε συνεχείς επαφές και διασκέψεις ώστε να παρακολουθεί αδιαλείπτως και ενδελεχώς τα δεδομένα και τους «σκληρούς δείκτες», δηλαδή εισαγωγές ασθενών στα νοσοκομεία, διασωληνώσεις και θανάτους, που θα επιτρέψουν την ευκρινέστερη αποτύπωση της επιδημιολογικής εικόνας.
Εκτιμάται ότι μέχρι την Πρωτοχρονιά η μετάλλαξη «Omicron» μπορεί να αντιπροσωπεύει το 50% των ημερήσιων κρουσμάτων στην Ελλάδα – όπως ήδη συμβαίνει στη Βρετανία. Το ύψος του επιδημικού κύματος δεν μπορεί ακόμη να υπολογιστεί, ούτε και η επίπτωσή του στο ΕΣΥ με τις νέες εισαγωγές ασθενών που θα χρειαστούν – μέχρι και προχθές οι νοσηλευόμενοι με λοίμωξη COVID-19 άγγιζαν τους 4.000, με τους 990 σε Μονάδες.
Η πρώτη γραμμή άμυνας της χώρας απέναντι στην παραλλαγή «Omicron» χτίζεται με χρονικό ορίζοντα μέχρι τη Δευτέρα 3 Ιανουαρίου, με αυξημένη ιχνηλάτηση μέσα από τη δωρεάν διάθεση μέχρι το τέλος του μήνα δύο αυτοδιαγνωστικών τεστ (self tests) για όλους τους πολίτες ηλικίας 5 χρόνων και άνω, αλλά και τον έλεγχο των εισερχομένων στις πύλες εισόδου της επικράτειας με μοριακά (PCR) και rapid τεστ. Το αυξημένο testing για όλους τους πολίτες, εμβολιασμένους και μη, θεωρείται μέτρο με αποτελεσματικότητα και οι ειδικοί έχουν απευθύνει ισχυρές συστάσεις για αυτοδιαγνωστικό έλεγχο και rapid tests κατά την εορταστική περίοδο, αλλά και ανεξάρτητα από αυτήν για τον έγκαιρο εντοπισμό θετικού κρούσματος και την απομόνωσή του.
Η επιστράτευση όλων των αρμόδιων Αρχών για την τήρηση των υγειονομικών μέτρων στους χώρους εστίασης και διασκέδασης και η… κούρσα εμβολιασμών σε όλες τις ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού συμπληρώνουν το πλέγμα των μέτρων στην πρώτη φάση. Σε μια προσπάθεια επιπλέον προστασίας των πολιτών από την κυκλοφορία του κορωνοϊού, οι ειδικοί της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων εισηγήθηκαν την αναστολή των εορταστικών εκδηλώσεων, συναυλιών και θεαμάτων σε δημόσιους χώρους που διοργανώνονται κατά κύριο λόγο από τους δήμους, αλλά και την υποχρεωτική χρήση της μάσκας από τους πολίτες σε κλειστούς και ανοιχτούς χώρους, με έμφαση στη χρήση μάσκας αυξημένης προστασίας στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Από την πρώτη εβδομάδα του νέου έτους και ανάλογα με τη δυναμική της επιδημίας, η χώρα θα είναι έτοιμη να υψώσει τη δεύτερη γραμμή άμυνας έναντι της υπερμεταδοτικής, όπως όλα δείχνουν, μετάλλαξης «Omicron». Η κυβέρνηση αναμένει την εισήγηση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων –πιθανότατα να δοθεί την προσεχή Τρίτη-, πράγμα που σημαίνει ότι θα ακολουθήσουν κυβερνητικές ανακοινώσεις για τα μέτρα της πρώτης εβδομάδας του έτους.
Ωστόσο, η ρευστή επιδημιολογική κατάσταση δεν αποκλείει την επίσπευση της ενεργοποίησης της δεύτερης φάσης μέτρων για το νέο κύμα, ίσως και νωρίτερα από τις 3 Ιανουαρίου.
Σύμφωνα με όσα έχουν συζητηθεί αδρά από τους ειδικούς και τα κυβερνητικά στελέχη, θα αξιοποιηθεί το γνωστό από τα προηγούμενα επιδημικά κύματα οπλοστάσιο. Σε αυτό περιλαμβάνονται οι περιοριστικές ρυθμίσεις του ωραρίου στην εστίαση και τη διασκέδαση, η μείωση στον αριθμό των τραπεζοκαθισμάτων στους κλειστούς και ανοιχτούς χώρους υγειονομικού ενδιαφέροντος αλλά και στον αριθμό των καθημένων ανά τραπέζι, ο «εξοστρακισμός» των όρθιων θαμώνων από τα καταστήματα διασκέδασης, όπως π.χ. τα μπαρ και οι πίστες, και ο περιορισμός της χωρητικότητας σε γήπεδα, θέατρα, σινεμά και λοιπές αίθουσες θεαμάτων.
Η επιβολή συγκεκριμένου ωραρίου στην εστίαση και τα κέντρα διασκέδασης είναι ένα μέτρο που θεωρείται πως θα έχει επίδραση στην αναχαίτιση της διασποράς της «Omicron» ανάμεσα σε εμβολιασμένους.
Όπως δείχνει η ιχνηλάτηση, εκεί όπου υπάρχει πλήρης ελευθερία, δηλαδή δεν υπάρχουν αποστάσεις και χρήση της μάσκας, και οι χώροι είναι κλειστοί, συμβαίνουν πολλές μεταδόσεις σε εμβολιασμένους.
Η επέκταση της τηλεργασίας, επίσης, είναι ένα μέτρο που δεν έχει οικονομικό κόστος και είναι εύκολο να εφαρμοστεί.
Δηλαδή επανέρχονται τα μέτρα με τα οποία αποδεδειγμένα ανακόπηκε η κυκλοφορία του κορωνοϊού κατά τα προηγούμενα κύματα, με την ειδοποιό διαφορά ότι πλέον θα εφαρμοστούν στη χώρα μας, όπως και στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, για εμβολιασμένους σε μεγάλο ποσοστό πολίτες – μια διαφορά που έχει υπαγορεύσει η αχαρτογράφητη εν πολλοίς νέα μετάλλαξη «Omicron» που επελαύνει. Βάσει του σχεδιασμού, η ημερομηνία λήξης των μέτρων τοποθετείται στο μέσον Ιανουαρίου, χωρίς να αποκλείεται βεβαίως παράταση της εφαρμογής τους για όσο χρειαστεί.
Τα σενάρια
Οι εκτιμήσεις των επιστημόνων για την ένταση του νέου επιδημικού κύματος ανατρέπονται συνεχώς με βάση τα νέα δεδομένα που προκύπτουν για την «Omicron» τόσο από την πορεία της στη Νότια Αφρική όσο και στην Ευρώπη.
Η μόνη σταθερά σε αυτό το πεδίο γνώσεων που μεταβάλλεται διαρκώς είναι η επείγουσα ανάγκη για εμβολιασμό και για μέγιστη θωράκιση όλων έναντι του μεταλλαγμένου κορωνοϊού. Η αναμνηστική δόση του εμβολίου θεωρείται κομβικής σημασίας για την προστασία των πολιτών από σοβαρή λοίμωξη COVID-19 και νοσηλεία, ιδίως για όσους περιλαμβάνονται στην πλέον ευάλωτη ηλικιακή ομάδα άνω των 60 χρόνων. Τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η νέα παραλλαγή οδηγεί σε διπλασιασμό των λοιμώξεων μέσα σε μόλις 2-3 ημέρες, ενώ το μεταλλαγμένο στέλεχος «Delta» χρειάζεται 15 ημέρες για τον διπλασιασμό.
Τα εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα της «Omicron» στη χώρα μας μέχρι και προχθές δεν ξεπερνούσαν τα 30, ωστόσο εκτιμάται πως η διασπορά του μεταλλαγμένου στελέχους είναι μεγαλύτερη. Περισσότερα από τα μισά περιστατικά δεν έχουν ιστορικό ταξιδιού, ενώ ενδεικτικό της εξάπλωσης της μετάλλαξης είναι το γεγονός ότι αναφέρονται και «ορφανά» κρούσματα, δηλαδή ανιχνεύτηκε σε μολυσμένα δείγματα η παραλλαγή «Omicron» χωρίς τα άτομα να έχουν συσχέτιση με ταξίδι ή να είναι επαφή άλλου γνωστού κρούσματος.
Τα περισσότερα από τα μεταλλαγμένα στελέχη έχουν εντοπιστεί στην Κρήτη και στη Λακωνία. Ταυτοποίηση της «Omicron» έχει γίνει και στην Αττική και προχθές ανιχνεύθηκε και στα λύματα της Θεσσαλονίκης, χτυπώντας δυνατό καμπανάκι στους ειδικούς. Η ανίχνευση έγινε μέσα από νέα πρωτοποριακή -υψηλής ευαισθησίας και ακρίβειας και σε πραγματικό χρόνο- μοριακή μέθοδο που ανέπτυξε η Ομάδα του ΑΠΘ.
Το αρνητικό σενάριο προβλέπει την αλματώδη αύξηση των κρουσμάτων «Omicron» μέχρι την ολοκλήρωση της εορταστικής περιόδου, δηλαδή μέχρι τα Θεοφάνια, με τις συναθροίσεις, τα ταξίδια, τους εκκλησιασμούς, τις αγορές να αποτελούν τους ιδανικούς αγωγούς της διασποράς της μετάλλαξης «Omicron» στην κοινότητα. Το θετικό σενάριο προβλέπει τη σταδιακή, ελεγχόμενη εξάπλωση του μεταλλαγμένου κορωνοϊού στη χώρα μας μέσα στον Ιανουάριο.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής Κρήτης, Νίκο Τζανάκη, η αύξηση των κρουσμάτων που φέρουν τη μετάλλαξη «Omicron» εξαρτάται από το φορτίο που υπάρχει στην κοινότητα, είτε έχει ταυτοποιηθεί είτε όχι. Ο διπλασιασμός τους ανά 2-3 ημέρες είναι κρίσιμο δεδομένο, αν αναλογιστεί κάποιος για παράδειγμα ότι τα 30 ταυτοποιημένα «Omicron» μπορεί να γίνουν 60 και στη συνέχεια 120 και έπειτα από μία εβδομάδα 240, όταν το στέλεχος «Delta» χρειαζόταν έξι εβδομάδες για την ίδια αύξηση.
Επιπλέον, στη μετάδοση της «Omicron» συμμετέχουν και οι εμβολιασμένοι, είτε ως ασυμπτωματικοί είτε ως ολιγοσυμπτωματικοί, κάτι που στο προηγούμενο κύμα της «Delta» δεν είχε αποτυπωθεί τόσο έντονα. Τα κρούσματα της «Delta» σε εμβολιασμένους αφορούσαν κυρίως άτομα ηλικίας άνω των 70 χρόνων και τους ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα που είχαν συμπληρώσει τουλάχιστον τέσσερις μήνες από την ολοκλήρωση του εμβολιασμού τους.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό της «Omicron» είναι η επαναλοίμωξη που προκαλεί. Οπως προέκυψε από μελέτη που έγινε σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και από το Imperial College, άτομα που έχουν νοσήσει έχουν κατά 5,4 φορές αυξημένο κίνδυνο επαναλοίμωξης. Δηλαδή, η φυσική ανοσία δεν προστατεύει όσους έχουν νοσήσει από άλλα στελέχη κορωνοϊού. Η πιθανότητα επαναλοίμωξης με την «Omicron» είναι στο 8%, από το 1% που ήταν η πιθανότητα επαναλοίμωξης με τις προηγούμενες παραλλαγές του ιού.
Μικρότερη διάρκεια νοσηλείας
Τα δεδομένα για τη βαρύτητα της νόσου είναι ακόμη περιορισμένα. Φαίνεται ότι και οι εμβολιασμένοι νοσούν, αλλά ηπιότερα απ’ ό,τι οι ανεμβολίαστοι. Στην Ελλάδα όλοι όσοι διαγνώστηκαν με το μεταλλαγμένο στέλεχος έχουν ήπια ολιγοήμερα συμπτώματα και παραμένουν σε καλή κατάσταση στο σπίτι τους. Στη Νότια Αφρική έχουν καταγραφεί 20.000 κρούσματα σε αυτό το κύμα, έναντι 4.500 κρουσμάτων στο προηγούμενο κύμα, με κυρίαρχη την «Delta». Oσοι εισάγονται στο νοσοκομείο είναι κατά 90% ανεμβολίαστοι αλλά σε πολύ καλή κατάσταση, χωρίς να έχουν ανάγκη οξυγόνου. Η διάρκεια νοσηλείας τους είναι βραχεία, 2-2,5 ημέρες, σε σχέση με τη νοσηλεία των 8 ημερών που ήταν στο προηγούμενο κύμα, και επίσης η θνητότητα είναι πολύ χαμηλότερη από τη θνητότητα του προηγουμένου κύματος, 6,6% έναντι 17%.
Στη μετάλλαξη «Delta» εκδηλώνονταν πιο βαριές πνευμονίες και ταχύτατα χαμηλός κορεσμός οξυγόνου στον οργανισμό, χωρίς μάλιστα να δίνει σημάδια στον ασθενή. Με την «Omicron» οι ειδικοί βλέπουν ότι οι ασθενείς με COVID-19 έχουν εικόνα κοινού κρυολογήματος με πονοκέφαλο, πονόλαιμο, συνάχι και φτέρνισμα.
Μελέτη έξι μηνών για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων μετά τον εμβολιασμό με δύο δόσεις έδειξε ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου έναντι της «Omicron» είναι 35%, ενώ για την «Delta» ήταν 64%. Ομως, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε δύο εβδομάδες μετά τη χορήγηση της αναμνηστικής δόσης ήταν 76% για την «Omicron» και πάνω από 90% για την «Delta». Δηλαδή, η τρίτη δόση επαναφέρει στην υψηλή θέση την αρχική άμυνα του κάθε οργανισμού έναντι του κορωνοϊού.
Ενισχύεται το τείχος ανοσίας
Με γοργό ρυθμό συνεχίζεται πλέον η εμβολιαστική επιχείρηση «Ελευθερία». Tις τελευταίες 10 ημέρες έχουν κλειστεί περισσότερα από 500.000 ραντεβού αναμνηστικής δόσης. Επιπλέον, 40.000 ραντεβού αφορούν παιδιά ηλικίας 5-11 χρόνων, με περίπου 6.000 από αυτά να έχουν πραγματοποιηθεί. Από τις 30 Νοεμβρίου που ανακοινώθηκε η υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού για τους πολίτες ηλικίας άνω των 60 χρόνων μέχρι και το μέσο της εβδομάδας, εμβολιάστηκαν ή προγραμμάτισαν το ραντεβού τους 155.000 πολίτες.
Ειδήσεις σήμερα:
Ανοίγει και δεύτερη κλινική Covid-19 σε νοσοκομείο της Κρήτης
Καπραβέλος για Omicron: Έχουμε μπροστά μας το χειρότερο σενάριο από την έναρξη της πανδημίας
