Με μικρά, προσεκτικά βήματα αλλά επί εξαιρετικά ασταθούς εδάφους διανύει η χώρα τα τελευταία μέτρα της μαραθώνιας διαδρομής προς την ελευθερία, δηλαδή την έξοδό μας από την επιδημία κορωνοϊού και το lockdown.
Την εύθραυστη κατάσταση αποτυπώνει η απόφαση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων να μην αποφανθεί την περασμένη Παρασκευή και να μεταθέσει για αυτήν την εβδομάδα τις εισηγήσεις της επί των αιτημάτων της κυβέρνησης για την επανεκκίνηση λιανεμπορίου και σχολείων στις αρχές Απριλίου. Αναμένεται, μεθαύριο Τετάρτη, η Επιτροπή να αξιολογήσει την πιθανότητα σταδιακής άρσης των μέτρων και να σχεδιάσει τον οδικό χάρτη από τοΠροβ lockkdown.
Πολλές φορές στον ένα χρόνο που διαρκεί η επιδημία στη χώρα μας, και ειδικά κατά το τρίτο κύμα από τον Φεβρουάριο και έπειτα, οι επιστήμονες έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με την απρόβλεπτη συμπεριφορά του κορωνοϊού κι έχουν αιφνιδιαστεί από τις εξάρσεις και τις αναζωπυρώσεις της επιδημίας. Σε αυτή τη φάση, θεωρούν ότι τόσο η ψυχολογική κόπωση των πολιτών που τους εμποδίζει να τηρήσουν με συνέπεια τα περιοριστικά μέτρα όσο και τα μεταλλαγμένα στελέχη του κορωνοϊού, που καθιστούν τον ιό πιο μεταδοτικό και πιο απειλητικό για την υγεία, αποτελούν δύο νέους αστάθμητους – και σε κάθε περίπτωση επιβαρυντικούς- παράγοντες.
Κάποια αχνά σημάδια σταθεροποίησης της επιδημίας έγιναν αντιληπτά από τους ειδικούς τις προηγούμενες ημέρες, ωστόσο θεωρείται δεδομένο ότι το σύστημα υγείας θα συνεχίσει να πιέζεται τουλάχιστον μέχρι το Πάσχα. Σε ό,τι αφορά δε τον τρόπο που θα εορτασθεί το Πάσχα, οι επιστήμονες κρίνουν ως πρόωρη τη συζήτηση, ιδίως με τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα αλλά και με τις δυσοίωνες προβλέψεις για τις αντοχές του συστήματος υγείας τον Απρίλιο.
Τα υψηλά επίπεδα στα οποία κινούνται οι “σκληροί δείκτες” παραμένουν πηγή προβληματισμού και αγωνίας για τους επιστήμονες. Το Σαββατοκύριακο καταγράφηκαν άλλα 4.582 κρούσματα κορωνοϊού καθώς και 966 νέες εισαγωγές ασθενών στα νοσοκομεία, με περισσότερες από τις μισές στην Αττική. Παράλληλα, συνεχίστηκαν τα αρνητικά “ρεκόρ”: τα ημερήσια κρούσματα του περασμένου Σαββάτου – 3.133- ήταν τα περισσότερα που έχουν καταγραφεί ημέρα Σάββατο, οι διασωληνωμένοι έφτασαν στους 735 και 126 ασθενείς έχασαν τη ζωή τους χθες και προχθές.
Εφιαλτική πρόγνωση για 1.000 διασωληνωμένους
Η πίεση που ασκείται στα νοσοκομεία γίνεται ολοένα και πιο έντονη, δοκιμάζοντας συνεχώς τα όρια των επαγγελματιών υγείας και των ασθενών που χρειάζονται περίθαλψη είτε λόγω κορωνοϊού είτε λόγω άλλων παθήσεων. Οι νοσηλευόμενοι στα δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία ανέρχονται στους 5.125 και οι διασωληνωμένοι στους 735 στην επικράτεια -από αυτούς περισσότεροι από 2.000 νοσηλεύονται σε απλές κλίνες και άλλοι 418 σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) στην Αττική.
Μάλιστα, στο λεκανοπέδιο όπως και στη Θεσσαλονίκη το Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης που υλοποιείται, αναδιαμορφώνεται συνεχώς προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες των εκατοντάδων ασθενών με λοίμωξη covid-19 που ημερησίως συρρέουν στα νοσοκομεία.
Στα νοσοκομεία της βόρειας Ελλάδας, οι νοσηλευόμενοι έφθασαν τους 1.066, και οι ειδικοί διαπιστώνουν συνεχόμενη ήπια πίεση στο σύστημα υγείας. Στο πλαίσιο αυτό, από σήμερα σήμερα στις επιχειρησιακές συσκέψεις στο υπουργείο για το σύστημα υγείας θα συμμετέχουν οι διοικητές της 3ης και 4ης Υγειονομικής Περιφέρειας (ΥΠΕ) και η επικεφαλής του Κέντρου Επιχειρήσεων Υγείας (ΚΕΠΥ-ΕΚΑΒ) βορείου Ελλάδας.
Σύμφωνα με τα προγνωστικά μοντέλα, οι διασωληνωμένοι μέσα στο πρώτο 15νθήμερο του επόμενου μήνα μπορεί να αγγίξουν τους 1.000, με το μεγαλύτερο βάρος να πέφτει στο λεκανοπέδιο – αριθμός που προκαλεί τρόμο, θέτοντας ταυτόχρονα σε «κόκκινο συναγερμό» τις υγειονομικές αρχές.
Το κύμα των ασθενών και η μακρά νοσηλεία
Οι ειδικοί της Επιτροπής έχουν προειδοποιήσει ότι το σύστημα υγείας θα συνεχίσει να πιέζεται για τουλάχιστον τέσσερις ακόμη εβδομάδες, υπό την αισιόδοξη εκτίμηση ότι θα σταματούσαν οι νέες μεταδόσεις της λοίμωξης covid-19. Όμως, αυτό μοιάζει με ένα ιδανικό σενάριο, που απέχει πολύ από την πραγματικότητα: η επιδημιολογική καμπύλη εξακολουθεί να κινείται ανοδικά δημιουργώντας ένα «τσουνάμι» νέων ασθενών προς τα νοσοκομεία. Ακόμη κι αν σταματήσει η άνοδος της καμπύλης, σημάδι ότι το κύμα της επιδημίας έφθασε στην κορύφωσή του, θα χρειαστούν περίπου δέκα ημέρες για να σταθεροποιηθεί, να«επιπεδωθεί» όπως λένε οι ειδικοί.
Με βάση το προγνωστικό μοντέλο που διατρέχει σταθερά την επιδημία, το 10-15% όσων μολύνονται, εκδηλώνουν σοβαρή νόσο covid-19 και χρειάζεται να εισαχθούν σε νοσοκομείο, ενώ το 5-7% αυτών θα χρειαστεί νοσηλεία σε ΜΕΘ. Συνεπώς, από τους 14.992 νέους φορείς του κορωνοϊού που εντοπίστηκαν το διάστημα από 20 έως 25 Μαρτίου, προβλέπεται ότι τις επόμενες ημέρες τουλάχιστον 1.499 άνθρωποι θα εισαχθούν για νοσηλεία και από αυτούς περίπου 74 θα χρειαστούν εισαγωγή σε ΜΕΘ.
Αυτό, ωστόσο, που δυσχεραίνει περαιτέρω τη διαχείριση της κατάστασης σε αυτό το κύμα, είναι η μικρότερη ηλικία των φορέων και το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα νοσηλείας των ασθενών. Εν αντιθέσει με τα δύο προηγούμενα επιδημικά κύματα, που οι ασθενείς ήταν στην πλειονότητά τους ηλικιωμένοι άνω των 70 χρόνων, πλέον οι ασθενείς ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 40-64 χρόνων.
Η ηλικία και η καλύτερη κατάσταση του οργανισμού τους σε σχέση με εκείνη των ηλικιωμένων επιτρέπει να «πολεμήσουν» πιο αποτελεσματικά τον κορωνοϊό, γεγονός όμως που παρατείνει τη διάρκεια νοσηλείας τους και στις απλές κλίνες και στις ΜΕΘ. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί στις αυξημένες πληρότητες που παρατηρούνται σε όλα τα νοσοκομεία της επικράτειας.
Τα «κρυφά χαρτιά» του υπουργείου για το σύστημα υγείας
Από την περασμένη Παρασκευή άλλες 21 κλίνες ΜΕΘ covid-19 προστέθηκαν στο λεκανοπέδιο, που διαθέτει πλέον 417 κλίνες ΜΕΘ συνολικά στα νοσοκομεία του. Σύμφωνα με το Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης του υπουργείου Υγείας θα αναπτυχθούν άλλες 90 κλίνες ΜΕΘ στην Αττική. Πρόκειται για τις λεγόμενες πολυδύναμες κλίνες ΜΕΘ, δηλαδή για πλήρως εξοπλισμένα κρεβάτια με μηχανήματα που υποστηρίζουν όλες τις ζωτικές λειτουργίες των ασθενών και τα οποία μπορούν να τοποθετηθούν σε χειρουργεία, αίθουσες ανάνηψης και απλούς θαλάμους νοσηλείας των νοσοκομείων.
Παράλληλα, συνεχίζεται η παράδοση στα νοσοκομεία των 900 αναπνευστικών συσκευών υψηλής ροής οξυγόνου (high flow oxygen therapy), οι οποίες αποτρέπουν την επιδείνωση των ασθενών και μειώνουν τις πιθανότητες εισαγωγής σε ΜΕΘ.
Με δεδομένη την παρατεταμένη πίεση που θα δεχθούν τα νοσοκομεία της Αττικής τις επόμενες τέσσερις εβδομάδες, οι επικεφαλής της 1ης και της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας (ΥΠΕ) έχουν ζητήσει από κάθε γενικό νοσοκομείο της αρμοδιότητας τους να διαθέσει 30 επιπλέον απλές κλίνες κορωνοϊού (εξαιρούνται τα παιδιατρικά, τα μαιευτήρια, τα ογκολογικά, τα ψυχιατρικά και όσα είναι αποκλειστικής νοσηλείαςcovid).
Ουσιαστικά θα ανοίξει μία νέα κλινική covid-19 30 κλινών σε τουλάχιστον 14 νοσοκομεία της Αττικής, στην οποία θα συνδράμουν οι ιδιώτες γιατροί που έχουν επιστρατευθεί. Σε περίπτωση δε που χρειαστούν και άλλοι ιατροί, αρμοδίως λέγεται πως θα γίνει εκ νέου επιστράτευση ιδιωτών παθολόγων, πνευμονολόγων και γενικών γιατρών.
Με αυτό το σχέδιο εξασφαλίζονται 420 επιπλέον κλίνες για τις ανάγκες της επιδημίας. Ωστόσο, στα «κρυφά χαρτιά» των επικεφαλής των ΥΠΕ είναι η διάθεση εξ ολοκλήρου και άλλων δύο νοσοκομείων, ένα σε κάθε Υγειονομική Περιφέρεια. Κρίνονται ως κατάλληλα να ανταποκριθούν το Θριάσιο στη 2η ΥΠΕ και το «Ιπποκράτειο» στην 1η.
Επίσης, στον σχεδιασμό περιλαμβάνεται και το ενδεχόμενο αλλαγής του ισχύοντος προγράμματος των εφημερευόντων νοσοκομείων. Αντί κάθε νοσοκομείο να εφημερεύει ανά τέσσερις ημέρες, εξετάζεται να μπαίνει στην εφημερία κάθε δύο ημέρες, ώστε να γίνεται καλύτερη διαχείριση και κατανομή των ασθενών μέσα στις κλινικές.
Η ύστατη επιλογή του κυβερνητικού σχεδιασμού για τη διαχείριση της ανεξέλεγκτης επιδημίας στην Αττική είναι η ανάπτυξη νοσοκομείων «εκστρατείας» σε στάδια και μεγάλους εκθεσιακούς χώρους, όπως πχ. το ΟΑΚΑ. Το ίδιο σενάριο είχε εξεταστεί και τον περασμένο Νοέμβριο για τη βόρεια Ελλάδα, με επίκεντρο τις υγειονομικές μονάδες στη Θεσσαλονίκη που είχαν δεχθεί χιλιάδες ασθενείς. Το «Βελίδειο» συνεδριακό κέντρο ήταν ένας από τους χώρους που είχε κριθεί κατάλληλος για να μετατραπεί σε νοσοκομείο «εκστρατείας».
Συνεχίζεται δυναμικά ο εμβολιασμός
Νότα αισιοδοξίας για την οικοδόμηση του στέρεου τείχους ανοσίας δίνει η διαρκής πρόοδος της εμβολιαστικής εκστρατείας «Ελευθερία». Μέχρι και την περασμένη Παρασκευή είχαν δεχθεί το πολύτιμο «δώρο» της επιστήμης σχεδόν 1,6 εκατομμύρια άτομα, ενώ από την ίδια ημέρα απέκτησαν πρόσβαση στην πλατφόρμα των ραντεβού και άλλοι 550.000 πολίτες, ηλικίας 70-74 χρόνων. Αρχές Απριλίου πρόσβαση στον εμβολιασμό αποκτά και η τελευταία ηλικιακή υποομάδα, εκείνη των 65-69 χρόνων, που υπολογίζεται σε 546.000 άτομα, και με την οποία ολοκληρώνεται η εμβολιαστική θωράκιση των ηλικιωμένων.
Υπενθυμίζεται ότι σε εξέλιξη είναι ο εμβολιασμός κατά της λοίμωξης covid-19 και των 250.000 πολιτών που αποτελούν την πρώτη από τις δύο ομάδες των ασθενών με σοβαρές νόσους.
Η ηγεσία του υπουργείου Υγείας και η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων εκτιμούν ότι θα έχει επιτευχθεί εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού σε ποσοστό έως και 30% στις αρχές Μαΐου, αφού βάσει των παραλαβών των εμβολίων τον Απρίλιο θα γίνουν περισσότεροι από 1,5 εκατομμύρια εμβολιασμοί. Οι πλέον ευάλωτοι στη νόσο Covid-19, δηλαδή οι ευπαθείς ομάδες και όσοι είναι άνω των 60 χρόνων θα έχουν λάβει την πρώτη δόση του εμβολίου έως τις αρχές Μαΐου, γεγονός που θα σημάνει τη σταδιακή αποσυμπίεση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ).
Τέλος, το υπουργείο Υγείας προκειμένου να διασφαλίσει ότι καμιά δόση εμβολίου δεν θα πάει χαμένη ενεργοποιεί και τη «Λίστα Αναμονής». Με τη νέα αυτή επιλογή, σε περίπτωση ακύρωσης άλλου προγραμματισμένου ραντεβού, οι πολίτες που έχουν ενταχθεί στη συγκεκριμένη λίστα έχουν τη δυνατότητα να εμβολιαστούν νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό. Το πρόγραμμα ξεκινάει πιλοτικά σε συγκεκριμένα εμβολιαστικά κέντρα σε όλη τη χώρα και σύντομα θα επεκταθεί στα περισσότερα.
