Μία κρίσιμη μάχη δίνει και πάλι η χώρα, καθώς επιχειρεί να ανακόψει την ένταση του διαφαινόμενου τρίτου κύματος της επιδημίας του κορωνοϊού. Ήδη το ΕΣΥ προετοιμάζεται με πυρετώδεις ρυθμούς για την υποδοχή των ασθενών που το τρίτο κύμα θα οδηγήσει στα νοσοκομεία, με τον επιχειρησιακό συντονισμό να γίνεται από τον γενικό γραμματέα Δημόσιας Υγείας και το ΕΚΑΒ.
Παράλληλα, με την ελπιδοφόρα εκστρατεία εμβολιασμού «Ελευθερία», στο πλαίσιο της οποίας έχουν εμβολιαστεί περισσότεροι από 270.000 πολίτες, οι αρμόδιοι, επιστήμονες και κυβέρνηση, καλούνται να διαχειριστούν άμεσα την επείγουσα επιδημιολογική κατάσταση στη χώρα. Από τη μια, καταγράφεται επιδείνωση της επιδημιολογικής εικόνας σε όλη την επικράτεια και από την άλλη, η δυσμενής αυτή μεταβολή συμπίπτει χρονικά με τον Φεβρουάριο, που κατά τους επιστήμονες χαρακτηρίζεται ως ο χειρότερος μήνας για τις επιδημικές εξάρσεις (ο κρύος καιρός και η παρατεταμένη παραμονή σε κλειστούς χώρους συντελούν στην αύξηση των αναπνευστικών λοιμώξεων, με προεξάρχουσα εφέτος τη λοίμωξη Covid -19 που προκαλεί ο κορωνοϊός).
Την ίδια ώρα, η αύξηση των κρουσμάτων με μεταλλαγμένα στελέχη – πλέον στη χώρα μας εντοπίστηκε και το νοτιοαφρικανικό στέλεχος του κορωνοϊού εκτός από τις δεκάδες βρετανικές μεταλλάξεις που έχουν ταυτοποιηθεί- βάζει σε νέα τροχιά την επιδημία αλλά και τα μέτρα για τον έλεγχό της, με τους επιστήμονες να θεωρούν βέβαιη τη διασπορά των μεταλλαγμένων στελεχών στην κοινότητα.
Σύμφωνα με το Εθνικό Δίκτυο Γονιδιωματικής Επιτήρησης για τις μεταλλάξεις του Sars-CoV-2, από τη γονιδιωματική ανάλυση 200 δειγμάτων, βρέθηκαν επιπλέον 108 περιστατικά μεταλλαγμένων στελεχών. Εξ αυτών, τα 107 φέρουν το στέλεχος Β.1.1.7 που ταυτοποιήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, κοινώς λεγόμενο βρετανική μετάλλαξη, ενώ ένα αποδείχθηκε θετικό στη μετάλλαξη που ταυτοποιήθηκε στη νότια Αφρική (Β.1.351), γνωστή ως νοτιοαφρικανική μετάλλαξη. Συνολικά, έχουν βρεθεί 174 κρούσματα με μεταλλαγμένα στελέχη.
Από τα χθεσινά, 107 νέα περιστατικά της «βρετανικής» μετάλλαξης, τα 80 είναι στην Αττική και μάλιστα τα 50 προέρχονται από τη συρροή που καταγράφηκε πρόσφατα σε Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων. Τα 21 προέρχονται από την κοινότητα και τα εννέα από νοσοκομεία. Στη Χαλκιδική εντοπίστηκαν 14 περιστατικά, όλα από την κοινότητα, στην Πάτρα 11 (όλα από νοσοκομεία), στη Θεσσαλονίκη και την Πιερία από ένα στην κοινότητα.
Το ΕΣΥ προετοιμάζεται για τρίτο κύμα
Μπορεί οι επιστήμονες να τοποθετούσαν χρονικά το τρίτο κύμα προς τον Μάρτιο, ωστόσο η εικόνα της Αττικής, με την ανησυχητική αύξηση κατά 45% στα νέα κρούσματα μέσα σε μια εβδομάδα, μπορεί να το πυροδοτήσει νωρίτερα επηρεάζοντας δραματικά το νότιο τμήμα της χώρας.
Ο κίνδυνος να μετατραπεί το λεκανοπέδιο «σε Θεσσαλονίκη του Νότου», από την οποία ξεκίνησε τον περασμένο Οκτώβριο το δεύτερο, βαρύ επιδημικό κύμα, οδήγησε ειδικούς και κυβέρνηση στη λήψη νέων, κυρίως προειδοποιητικών, περιοριστικών μέτρων. Η εβδομάδα που διανύουμε έχει βαρύνουσα σημασία καθώς δεν αποκλείεται να καταλήξει σε σκληρότερο lockdown, ένα ενδεχόμενο που όλοι απεύχονται.
Στόχος των ειδικών είναι να αποτραπεί η εκθετική αύξηση των κρουσμάτων, ενώ καταγράφεται σταθερά ήπια αύξηση τις τελευταίες εβδομάδες. Ενδεικτικά, τα κρούσματα που καταγράφηκαν τις τρεις τελευταίες Κυριακές αποτυπώνουν την μικρή άνοδο της επιδημιολογικής καμπύλης. Ειδικότερα, χθες καταγράφηκαν 484 κρούσματα, διπλάσια κρούσματα σε σχέση με την Κυριακή 17/1 (237 περιστατικά) και αυξημένα κατά 45% συγκριτικά με την προηγούμενη Κυριακή 24/1 όταν και ανακοινώθηκαν συνολικά 334 μολύνσεις.
Στα νοσοκομεία βρίσκονται 1.548 ασθενείς με λοίμωξη Covid-19, οι οποίοι αυξάνονται σταθερά ημέρα με την ημέρα. Πριν από μία εβδομάδα οι νοσηλευόμενοι ήταν 1.483.
Έχοντας νωπές τις μνήμες από τις δυσλειτουργίες που σημειώθηκαν στα νοσοκομεία της χώρας, ιδίως στο βόρειο τμήμα, κατά τον περασμένο Νοέμβριο – Δεκέμβριο, οι επικεφαλής στο υπουργείο Υγείας έχουν δρομολογήσει έναν νέο επιχειρησιακό συντονισμό στο ΕΣΥ, που περιλαμβάνει καταρχάς την καταγραφή των διαθέσιμων «δυνάμεων», από κλίνες και εξοπλισμό μέχρι προσωπικό, καθώς και την ανασύνταξή τους εφόσον χρειαστεί, δηλαδή τη χρησιμοποίηση όλων για τις ανάγκες ασθενών με λοίμωξη Covid-19.
Ήδη οι διοικητές όλων των νοσοκομείων της χώρας έχουν κληθεί να ενημερώσουν πόσες κλίνες απλές και ΜΕΘ Covid-19 διαθέτουν αλλά και πόσες κλίνες ΜΕΘ μπορούν να αναπτύξουν σε αίθουσες ανάνηψης και αίθουσες χειρουργείων. Επίσης, ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στον εξοπλισμό, που αποδείχθηκε το αδύναμο σημείο του ΕΣΥ, στο προηγούμενο επιδημικό κύμα. Έτσι, ζητεί το υπουργείο Υγείας την ακριβή εικόνα από τους επικεφαλής των νοσοκομείων για τον επεμβατικό και τον μη επεμβατικό μηχανισμό αερισμό που διαθέτουν καθώς και για τα κρίσιμα δίκτυα οξυγόνου, γεννητριών και ups. Τέλος, ζητεί τον αριθμό των γιατρών και των νοσηλευτών που εργάζονται στις κλίνες Covid-19.
Πώς η Αττική μπορεί να «δυναμιτίσει» την επιδημία
Από την περασμένη Πέμπτη οι επιδημιολόγοι της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας χρωμάτισαν το λεκανοπέδιο «κόκκινο», σηματοδοτώντας την ένταξή του στις περιοχές αυξημένου επιδημιολογικού κινδύνου. Το ίδιο χρώμα έχουν πλέον και άλλες 13 περιοχές, (Εορδαία Κοζάνης, Χαλκίδα, οικισμός Ρομά δημοτικής κοινότητας Δύστου Αλιβερίου Ευβοίας, Πάτρα, Θήβα, Τανάγρα, Σπάρτη, Λέσβος, Μύκονος, Θήρα, Χαλκιδική, Λασίθι, Ζάκυνθος), με την καθεμία από αυτές να έχει διακριτή επίπτωση στην επιδημία.
Μπορεί μέχρι τώρα οι επιστημονικές και οι υγειονομικές αρχές να είχαν επικεντρωθεί στη Δυτική Αττική, ωστόσο, «τα βλέμματα μετακινήθηκαν σε όλη την Αττική γιατί η εικόνα άλλαξε» όπως είπε χαρακτηριστικά η κυρία Παπαευαγγέλου. Αξιολογήθηκε ως ιδιαίτερα επιβαρυντικό στοιχείο όχι μόνο ότι είναι η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της χώρας, αλλά και η αυξημένη κινητικότητα πολιτών από όμορους νομούς προς το λεκανοπέδιο για επαγγελματικούς και άλλους λόγους, δύο στοιχεία που μπορούν να θέσουν εκτός ελέγχου την κατάσταση στην κεντρική και νότια Ελλάδα.
Είναι η πρώτη φορά που η Αττική έχει τόσο υψηλό ιικό φορτίο, με μεγάλη οριζόντια διασπορά «σε όλες τις γειτονιές, σε όλες τις περιοχές» όπως τόνισε η κυρία Παπαευαγγέλου, και με αυξημένη πληρότητα στα νοσοκομεία – 43% κάλυψη των απλών κλινών covid-19 και 61% των κλινών ΜΕΘ covid-19. Τα ενεργά κρούσματα, δηλαδή τα άτομα με ενεργή νόσο, την περασμένη Παρασκευή ήταν 2.800. Μόλις 48 ώρες πριν ήταν 2.374, δηλαδή καταγράφηκε αύξηση στα ενεργά κρούσματα στο λεκανοπέδιο κατά 18%.
Τα 526 θετικά κρούσματα, που αποτελούσαν το 56% των συνολικών κρουσμάτων της περασμένης Παρασκευής, θεωρείται ότι είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου σε ό,τι αφορά τη διασπορά του ιού στην κοινότητα. Η επίπτωση στα νοσοκομεία έχει ήδη αποτυπωθεί – οι δείκτες των νέων εισαγωγών στις κλινικές covid-19 και των διασωληνωμένων προδιαγράφουν την αρνητική πορεία της επιδημίας και αιτιολογούν τη λήψη των αυστηρότερων μέτρων, που έχουν τεθεί σε ισχύ από χθες το πρωί.
Είναι ενδεικτικό ότι στις 20 Ιανουαρίου είχαν γίνει 35 εισαγωγές ασθενών με λοίμωξη covid-19 στα νοσοκομεία της Αττικής σε σύνολο 100 εισαγωγών σε όλη τη χώρα. Εννέα ημέρες μετά οι εισαγωγές στα νοσοκομεία της Αττικής υπερδιπλασιάστηκαν (εισήχθησαν 87 ασθενείς σε σύνολο 155 ασθενών με κορωνοϊό στην επικράτεια).
Χθες, Κυριακή, έγιναν 55 εισαγωγές ασθενών με λοίμωξη Covid-19 στα νοσοκομεία της Αττικής, που αποτελούν το 46% των συνολικών εισαγωγών λόγω κορωνοϊού στη χώρα. Ο αριθμός των νοσηλευομένων σε απλές κλίνες στο λεκανοπέδιο έφτανε τους 534, θυμίζοντας την εύθραυστη εικόνα που επικρατούσε στην αρχή του περασμένου Δεκεμβρίου. Επιπλέον, 147 ασθενείς με λοίμωξη Covid-19 νοσηλεύονταν σε Μονάδες ΜΕΘ, ΜΑΦ, ΜΕΛ κα. Μέσα σε μια εβδομάδα καταγράφεται αισθητή επιβάρυνση στα νοσοκομεία, καθώς την Κυριακή 24 Ιανουαρίου νοσηλεύονταν 589 ασθενείς και χθες 681.
«Η αύξηση των κρουσμάτων στην Αττική θα αυξήσει την πίεση στα νοσοκομεία την επόμενη εβδομάδα» τόνισε ο επίκουρος καθηγητής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Γκίκας Μαγιορκίνης. Και πρόσθεσε: «Παίρνουμε τώρα κάποια μέτρα για να επιβραδύνουμε την κατάσταση, ώστε να μη ληφθούν σκληρότερα μέτρα αργότερα. Θέλουμε να δούμε πως κινείται η επιδημία στην Αττική. Είναι μια δύσκολη κατάσταση. Μοιάζει σαν να έχουμε ένα μεγάλο πλοίο που όταν πάρει μπρος, είναι δύσκολο να σταματήσει η πορεία του».
Στο ίδιο μήκος κύματος η κυρία Παπαευαγγέλου υπογράμμισε πως «πρέπει να αποτρέψουμε την εκθετική αύξηση των κρουσμάτων στην Αττική, που θα επιβαρύνει δραματικά το ΕΣΥ. Πρέπει να απαλύνουμε την επιδημιολογική καμπύλη του τρίτου κύματος».
Ο ρόλος των σχολείων στην επιδημία
Στις αίθουσες επιστρέφουν σήμερα χιλιάδες μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων σε όλη τη χώρα – συνεχίζεται η τηλεκπαίδευση για τους μαθητές Λυκείου των «κόκκινων» περιοχών.
Η Επιτροπή αξιολογώντας τα νεότερα επιδημιολογικά δεδομένα απεφάνθη ότι η ενδοσχολική μετάδοση δεν είναι συχνή και τα σχολεία δεν αποτελούν «οδηγό» της επιδημίας, δηλαδή δεν αυξάνουν το επιδημιολογικό φορτίο. Η κυρία Βάνα Παπαευαγγέλου επικαλέστηκε μελέτες από τη Γερμανία, την Αγγλία και την Ελβετία, που δείχνουν ότι τόσο οι δάσκαλοι όσο και οι καθηγητές, δεν έχουν αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης σε σχέση με το γενικό ενήλικο πληθυσμό.
Επίσης, αναφέρθηκε σε δεδομένα από το Υπουργείο Παιδείας, σύμφωνα με τα οποία μόλις το 0,2% των σχολικών τμημάτων στην επικράτεια είναι σε αναστολή λόγω κρουσμάτων κορωνοϊού. Tέλος, από τον έλεγχο που έγινε με κινητές μονάδες του ΕΟΔΥ και μέσω της πλατφόρμας edu.testing, η θετικότητα στους εκπαιδευτικούς ήταν 0,13% και 0,15% αντίστοιχα.
