Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να τρώνε οι διαβητικοί στις γιορτές

*Γράφουν οι Πολυξένη Κουτκιά – Μυλωνάκη, Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος και Διευθύντρια Διαιτολογικού Τμήματος ΥΓΕΙΑ, Όλγα Τσιότσιου και Διονυσία Βουτσά, Κλινικές Διαιτολόγοι ΥΓΕΙΑ

Εξ ορισμού η διατροφή των διαβητικών πρέπει να εκπληρώνει κάποιους βασικούς κανόνες, όπως άλλωστε επιβάλλει η πάθησή τους. Υπάρχουν, όμως, κάποιες περίοδοι, όπως τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά, που είναι πολλοί οι γευστικοί πειρασμοί και μεγάλος ο κίνδυνος… παρεκτροπών, με την ανάλογη επιβάρυνση της υγείας τους. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν κάποια «τρικ» και απλές συμβουλές που μπορούν να κάνουν αυτήν την περίοδο ανάλογα ευχάριστη. Ποιες είναι αυτές, αλλά και ποιοι είναι οι κανόνες που πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα;

Η περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς είναι αρκετά δύσκολη, ιδιαίτερα για τα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, καθώς οι γευστικοί πειρασμοί των Γιορτών είναι πολλοί. Οι διαβητικοί ασθενείς θα πρέπει να επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή στην κατανάλωση τροφής, καθώς διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση των επιπέδων της γλυκόζης.

Ελέγχοντας την ποιότητα και την ποσότητα της διατροφής τους κατά τις γιορτινές ημέρες, καταναλώνοντας μικρά και συχνά γεύματα (5-6 γεύματα ημερησίως), μετρώντας το σάκχαρο στις προκαθορισμένες χρονικές στιγμές και μένοντας πιστοί στη φαρμακευτική τους αγωγή, οι διαβητικοί ασθενείς θα μπορέσουν να ευχαριστηθούν τις Γιορτές, αλλά και να διατηρήσουν τις τιμές του σακχάρου τους σε φυσιολογικά επίπεδα.

Οι διαβητικοί ασθενείς δεν θα πρέπει να αποφύγουν κάποιο γεύμα με σκοπό να καταναλώσουν το επόμενο σε μεγαλύτερη ποσότητα. Επίσης, θα πρέπει να δώσουν μεγάλη σημασία στις διατροφικές τους επιλογές, καθώς δεν μπορούν πάντα να ακολουθούν ακριβώς τις διατροφικές συνήθειες που επιτάσσει η παράδοση. Επιπλέον, συνιστάται η τήρηση τακτικού ωραρίου όσον αφορά τα γεύματα, καθώς η σταθερή ώρα στην κατανάλωση τροφής είναι ιδιαίτερης σημασίας στη ρύθμιση της γλυκόζης.

Συνιστάται η διατροφή τους να περιλαμβάνει τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, όπως τα δημητριακά ολικής άλεσης, ώστε τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα να παραμένουν χαμηλά. Ωστόσο πρέπει να αποφεύγουν τρόφιμα που περιέχουν κορεσμένα λιπαρά οξέα, τα οποία περιέχονται σε τρόφιμα που καταναλώνονται παραδοσιακά κατά την περίοδο των γιορτών, όπως το κόκκινο κρέας, το φρέσκο βούτυρο κ.ά. Συνεπώς, θα πρέπει να αποφεύγονται τα λιπαρά μέρη του κρέατος και να προτιμώνται πιο απλές συνταγές, με ελαιόλαδο και άπαχο κρέας.

Το ιδανικό μενού
Όσον αφορά τα γλυκά, ένας διαβητικός μπορεί να αφαιρέσει από το γεύμα του ένα ισοδύναμο αμύλου, π.χ. μια μικρή πατάτα ή μια φέτα μαύρο ψωμί από το γιορτινό τραπέζι και να το αντικαταστήσει με ένα μικρό γλυκό με στέβια για διαβητικούς, το οποίο μπορεί να προμηθευτεί εύκολα από το εμπόριο. Ωστόσο, η πρακτική αυτή δεν πρέπει να γίνει συνήθεια, αλλά αποτελεί μια «γιορτινή εξαίρεση». Εκτός από τα γλυκά, χρειάζεται προσοχή κατά τη διάρκεια των Γιορτών και η κατανάλωση αλκοόλ, γιατί το αλκοόλ προσθέτει θερμίδες και, σε συνδυασμό με αντιδιαβητικά δισκία μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία.

Τα διαβητικά άτομα μπορούν να καταναλώσουν άφοβα την καθιερωμένη γαλοπούλα, ψητή ή βραστή, καθώς εντάσσεται στο άπαχο κρέας, συνοδευόμενο από ψητά ή βραστά λαχανικά, ωμές σαλάτες και από κάποια αμυλώδη τροφή, όπως ζυμαρικά ολικής άλεσης ή πατάτες ψητές (σε μικρή ποσότητα). Μια συμβουλή θα ήταν, πριν καθίσουν στο γιορτινό τραπέζι, να καταναλώσουν ένα ποτήρι νερό και να αρχίσουν το γεύμα τους με τη σαλάτα, η οποία θα αποτελείται από λαχανικά ωμά ή βραστά, καθώς λόγω των φυτικών ινών προσφέρει αίσθημα κορεσμού, και μετά να καταναλώσουν την πρωτεΐνη και τελευταίο τον υδατάνθρακα στο πιάτο τους.

Ο έλεγχος του βάρους
Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα που πρέπει να λάβουν υπόψη τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη είναι η σημασία του ελέγχου του σωματικού βάρους κατά τη διάρκεια των γιορτών. Φυσικά, ο έλεγχος της ποιότητας και της ποσότητας του φαγητού βοηθά στη διατήρηση του σωματικού βάρους, αλλά έστω και οι μικρές αλλαγές στις συνήθεις διατροφικές επιλογές του ατόμου μπορούν να επιφέρουν αλλαγές στο βάρος, οι οποίες θα επιβαρύνουν τις τιμές του σακχάρου.
Μπορεί, λοιπόν, οι γιορτινές μέρες να είναι μια διατροφική πρόκληση για τα διαβητικά άτομα, ωστόσο η υιοθέτηση αυτών των απλών διατροφικών συμβουλών μπορεί να βοηθήσει τους πάσχοντες να περάσουν όμορφες γιορτινές στιγμές, χωρίς να αγχώνονται για τις τιμές του σακχάρου τους, αλλά και χωρίς να παραμένουν αμέτοχοι στα γιορτινά τραπέζια και τις παραδόσεις των γιορτών.

Ενδεικτικό διαιτολόγιο για διαβητικούς την περίοδο των Γιορτών

Τις καθημερινές

Πρωινό:

• 2 φέτες ψωμί ολικής άλεσης και μία φέτα γαλοπούλα και ρόφημα, ή
• 1 ποτήρι γάλα 1,5% και ½ φλιτζάνι δημητριακά ολικής άλεσης

Δεκατιανό – απογευματινό:

• 1 φρούτο και 6 αμύγδαλα ανάλατα

Μεσημεριανό:

• 1,5 φλιτζάνι όσπρια (φακές, φασόλια, ρεβίθια)
• Σαλάτα εποχής
• Μία φέτα ψωμί ολικής άλεσης
• 1 φρούτο

Εναλλακτικά

• Σολομός με ψητά λαχανικά
• 1 παξιμάδι ολικής
• 1 φρούτο

Βραδινό:

• Τονοσαλάτα με τόνο σε νερό και λαχανικά και ένα παξιμάδι ολικής άλεσης

Ημέρα Χριστουγέννων

• Πρωινό:
  1 τοστ με ψωμί ολικής και τυρί με χαμηλά λιπαρά και γαλοπούλα βραστή, ή
• 1 ποτήρι γάλα 1,5%, 1 κριτσίνι ολικής και μία φέτα γαλοπούλα

Δεκατιανό – απογευματινό:

• 1 φρούτο ή 1 γιαούρτι 2%

Μεσημεριανό:

• Γαλοπούλα ψητή 180 γρ.
• 2 μικρές πατάτες φούρνου ραγού
• Σαλάτα εποχής ανάμικτη με ρόδι και βαλσαμικό ξίδι

Βραδινό:

• Σαλάτα με ωμά λαχανικά, αυγό βραστό και τυρί χαμηλών λιπαρών ή και 2 μικρά παξιμάδια ολικής, ή
• Σάντουιτς με μία μικρή μπαγκέτα ολικής, γαλοπούλα ψητή, τυρί χαμηλών λιπαρών και μαρούλι-ντομάτα